Zadośćucztowanie

 

„nie­któ­rzy myślą, że Ci co nas za­my­ka­ją

i do nas strze­la­ją

Nie są na­szy­mi brać­mi

Nie­ste­ty to niepraw­da”

 

Późną nocą za­brzę­czał dzwo­nek do drzwi. Tak, tym razem Kor­ne­lia Wi­śniew­ska była tego pewna. Wcze­śniej świ­dru­ją­cy ton zlał się har­mo­nicz­nie z wy­ciem li­sto­pa­do­we­go wia­tru, które teraz uci­chło. Ko­bie­ta szturch­nę­ła Zenka łok­ciem w bok. Kon­ku­bent ob­ru­szył się, mam­ro­cząc coś pod nosem i dalej spał jak ka­mień. Wsta­ła więc sama i ze­szła na par­ter. Za­pa­liw­szy ze­wnętrz­ne oświe­tle­nie, spoj­rza­ła przez ju­da­sza. Pusto… ani żywej duszy. Bruno nie szcze­kał. Wi­śniew­ska ziew­nę­ła prze­cią­gle. Już miała wra­cać do łóżka, gdy dzwo­nek znowu za­brzmiał. Szyb­ko przy­tknę­ła oko do wi­zje­ra, ale naj­wi­docz­niej kto­kol­wiek robił sobie żarty, zdą­żył usko­czyć. Kor­ne­lia na­rzu­ci­ła na ra­mio­na palto. Stała chwi­lę, przy­ci­ska­jąc się ple­ca­mi do drzwi, po czym otwar­ła je zde­cy­do­wa­nym ru­chem.

 

***

 

To­wa­rzysz Se­kre­tarz wstą­pił na try­bu­nę, od­chrząk­nął i za­czął drzeć się jak wy­stra­szo­ny pa­wian. Zenon Madej prze­tarł oczy z nie­do­wie­rza­niem, a gdy je otwo­rzył, uj­rzał ciem­ność. Dłuż­szą chwi­lę za­ję­ło mu skon­sta­to­wa­nie, że znaj­du­je się w łóżku, w sy­pial­ni swo­jej daczy, a ple­num Par­tii, w prze­ci­wień­stwie do przej­mu­ją­ce­go krzy­ku, było tylko snem. Leżąc na wznak, Zenek wy­cią­gnął rękę w prawo, lecz za­miast Kor­ne­lii była tam tylko roz­rzu­co­na, cie­pła jesz­cze po­ściel. Męż­czy­zna po­de­rwał się na równe nogi i drżą­cą ręką wyjął z ko­mo­dy wa­na­da, za­wsze na­ła­do­wa­ne­go na czar­ną go­dzi­nę. Uj­rzał bi­ją­ce z dołu świa­tło. Zszedł tam po­wo­li, ostroż­nie. Sta­nął w drzwiach du­że­go po­ko­ju i za­marł. Rów­no­cze­śnie z nim, w prze­ciw­nej oścież­ni­cy po­ja­wił się ubra­ny w czar­ny dre­lich in­truz, o wy­chu­dłym, uwa­la­nym sadzą ob­li­czu, z któ­rym kon­tra­sto­wa­ły ogrom­ne biał­ka oczu, pa­trzą­cych pusto, w nie­okre­ślo­ną dal.

Madej na­ci­snął na spust nie­mal od­ru­cho­wo. Usmo­lo­ny typ nawet nie jęk­nął, kiedy kula prze­le­cia­ła przez niego na wylot. Z prze­strze­lo­ne­go brzu­cha ob­fi­cie są­czy­ła się krew, ale ranny nie zwra­cał na to uwagi. Z prze­ra­ża­ją­cą pust­ką w oczach, szedł w kie­run­ku do­mow­ni­ka. Ten w ostat­niej chwi­li zdą­żył za­uwa­żyć, że za męż­czy­zną stoją jesz­cze jacyś lu­dzie, nim do­stał z pię­ści w twarz. Cios roz­ciął skórę nad ko­ścią jarz­mo­wą i na chwi­lę oszo­ło­mił pe­zet­pe­erow­ca.

– Co tu się, do kurwy, wy­ra­bia?! – ryk­nął Zenon, gdy otrzą­snął się i zo­ba­czył – wno­sząc po służ­bo­wych stro­jach – księ­dza i woj­sko­we­go, dźwi­ga­ją­cych za ręce i nogi nie­przy­tom­ną Wi­śniew­ską. Za nimi stała jesz­cze ubra­na w drob­no­kwie­ci­stą, po­żół­kłą su­kien­kę ko­bie­ta, o kre­do­wej twa­rzy bez wy­ra­zu i spoj­rze­niu tak samo upior­nym jak u czar­ne­go. Nie­pro­sze­ni go­ście uło­ży­li Kor­ne­lię na sofie.

– Spo­koj­nie. Nie strze­laj­cie, to­wa­rzy­szu Madej. Rów­nie do­brze mo­że­cie grzać śle­pa­ka­mi. Tylko po­dziu­ra­wi­cie bo­aze­rię – po­wie­dział żoł­nierz z dys­tynk­cja­mi puł­kow­ni­ka na mun­du­rze. Nosił ro­ga­tyw­kę z orłem w ko­ro­nie, a na lewej pier­si ryn­graf z wi­ze­run­kiem Matki Bo­skiej Czę­sto­chow­skiej. Za­plu­ty ka­rzeł re­ak­cji.

– To nie­po­do­bień­stwo. Ja chyba… nie ro­zu­miem – wy­du­kał go­spo­darz. Ugiął ko­la­na i klap­nął na fotel, ni­czym wy­pa­lo­na za­pał­ka. Odło­żył broń na ławę, po czym po­sta­no­wił bier­nie przy­pa­try­wać się wy­pad­kom, mając na­dzie­ję, że to tylko ko­lej­ny ab­sur­dal­ny sen, choć rana pod okiem bo­la­ła wy­jąt­ko­wo okrop­nie, jak na uro­jo­ną.

Ru­mia­no­li­cy ksiądz, o ry­sach może tylko tro­chę ostrzej­szych od po­sąż­ka putto z ogro­do­wej fon­tan­ny To­wa­rzy­sza Se­kre­ta­rza, na­chy­lił się nad Kor­ne­lią i mu­snął war­ga­mi jej usta.

– Wol­ne­go, kle­cho! – wy­rwał się Zenek, ła­miąc po­sta­no­wie­nie, i miał już wstać, ale upiór z pa­przą­cym się brzu­chem przy­ci­snął go do fo­te­la. Kor­ne­lia za­chłan­nie na­bra­ła do płuc po­wie­trza. Wró­ci­ła jej też przy­tom­ność, ale nadal była sko­ło­wa­na.

Anio­łek w su­tan­nie uśmiech­nął się i ski­nął na czar­ne­go. Ten ze­rwał ko­szu­lę, z grub­sza wy­tarł nią skrwa­wio­ne pod­brzu­sze i rzu­cił łach­man w kąt. Pod­szedł do księ­dza, który do­tknął jego rany, a ta na­tych­miast się za­go­iła, zo­sta­wia­jąc po sobie tylko ró­żo­wą bli­znę. Nieco wyżej od świe­że­go, wid­niał po­dob­ny, stary ślad po strza­le. Ka­płan zro­bił krok w stro­nę Ma­de­ja.

– Po­zwo­li pan…

– Obej­dzie się – prze­rwał ko­mu­ni­sta. – Nie wie­rzę w cuda. Zresz­tą mój dom to nie la­za­ret.

Puł­kow­nik ro­zej­rzał się po sa­lo­nie, urzą­dzo­nym na my­śliw­ską modłę. Sporą część dłuż­szej, drew­nia­nej ścia­ny zaj­mo­wał land­szaft z je­le­niem, modny ostat­ni­mi czasy u za­chod­nich braci w ustro­ju. Po prze­ciw­nej stro­nie, mię­dzy okna­mi dum­nie prę­żył pierś wiel­ki, wy­pcha­ny orzeł. Na środ­ku po­ko­ju, w oto­cze­niu sofy i fo­te­li, usta­wio­no la­kie­ro­wa­ną ławę, a pod jedną ze ścian seg­ment wy­ko­na­ny z tego sa­me­go ga­tun­ku zło­ci­ste­go drew­na.

– Głu­pio wy­szło z tą wi­zy­tą. Na­le­ży się panu garść wy­ja­śnień – za­czął ksiądz, usa­da­wia­jąc się w fo­te­lu koło Ma­de­ja, pod­czas gdy resz­ta to­wa­rzy­stwa zaj­mo­wa­ła się prze­glą­da­niem za­war­to­ści barku, hu­mi­do­ra i ku­chen­nej lo­dów­ki. – Wpierw prze­pra­szam za tak bez­ce­re­mo­nial­ne wtar­gnię­cie, ale nie mamy dużo czasu. Ro­zu­mie pan, krót­ka prze­pust­ka.

– Czemu mnie drę­czy­cie?

– Bo żeś nom spier­do­lił żiwot, ciulu gla­ca­ty – po­wie­dział bez­na­mięt­nym tonem czar­ny, nie prze­ry­wa­jąc sobie szpe­ra­nia w do­brze za­opa­trzo­nym barku.

– Jak przy­szli­ście mi robić wy­rzu­ty, to sobie da­ruj­cie. Zresz­tą nie będę z wami gadał, bo duchy, w chuj de­fi­ni­tyw­nie, nie ist­nie­ją. To się nie dzie­je na­praw­dę. To tylko mój sen i znik­nie­cie, jak się obu­dzę – stwier­dził Madej. W rytm słów obi­jał pię­ścia­mi ta­pi­ce­ro­wa­ne pod­ło­kiet­ni­ki, lekko przy tym po­dry­gu­jąc.

– Kosz­mar sta­re­go ko­mu­ni­sty? Zaraz spraw­dzi­my, to­wa­rzy­szu. – Ofi­cer wy­mie­rzył do Ma­de­ja z colta. – No i czego tak zble­dli­ście? We śnie, po­dob­no, nie można umrzeć – za­uwa­żył, cho­wa­jąc pi­sto­let do ka­bu­ry, po czym po­czę­sto­wał się ku­bań­skim cy­ga­rem i za­siadł na­prze­ciw go­spo­da­rza.

– Opa­nuj­cie się, kom­pa­ni. Nie przy­szli­śmy tu, żeby robić awan­tu­rę, tylko kul­tu­ral­nie po­bie­sia­do­wać, a póź­niej… sami wie­cie – rzekł ka­płan.

Ślą­zak skoń­czył prze­cze­sy­wa­nie barku i przy­niósł na­rę­cze bu­te­lek z al­ko­ho­la­mi. Prze­wa­ża­ły wśród nich wódki, z naj­licz­niej re­pre­zen­to­wa­ną wy­bo­ro­wą, w po­sta­ci pię­ciu smu­kłych pół­li­tró­wek. Puł­kow­nik wy­ka­zał się nie lada re­flek­sem i po­mógł usta­wić flasz­ki, przy oka­zji ra­tu­jąc część z nich przed twar­dym lą­do­wa­niem, które mogło skoń­czyć się ka­ta­stro­fą. Ko­bie­ta w kwie­ci­stej su­kien­ce, którą Zenek na dłuż­szy czas stra­cił z oczu, wró­ci­ła z kuch­ni, tasz­cząc kilka so­lid­nych pęt su­chej kieł­ba­sy, słoik z rol­mop­sa­mi i nie­wiel­ką cy­lin­drycz­ną pusz­kę. Na jej ety­kie­cie wid­niał cy­ry­licz­ny napis: Cher­naya ikra. Upio­rzy­ca rzu­ci­ła je­dze­nie na ławę, i prze­pchnąw­szy na skraj ka­na­py oszo­ło­mio­ną Wi­śniew­ską, usia­dła mię­dzy nią a czar­nym. Ksiądz kla­snął i za­tarł ręce, wcią­ga­jąc in­ten­syw­ną, zmie­sza­ną z dymem cy­ga­ra, woń ja­łow­ca, uno­szą­cą się znad my­śliw­skiej.

Na­stą­pi­ła chwi­la ciszy. Zjawy o ludz­kich cia­łach py­ta­ją­co wpa­try­wa­ły się w go­spo­da­rza. Ten sie­dział jak na tu­rec­kim ka­za­niu. Prze­le­ciał wzro­kiem po ze­bra­nych i za­trzy­mał go na wódce.

– Polej, tre­pie – rzu­cił ze znie­cier­pli­wie­niem hanys. Nie do­cze­kaw­szy się ja­kiej­kol­wiek re­ak­cji, sam od­krę­cił jedną z bu­te­lek i roz­lał prze­zro­czy­sty płyn do kie­lisz­ków.

Za­czę­ło się za­dość­ucz­to­wa­nie.

 

***

 

„Dno jest po to, by wypić do dna

Pijmy go­rycz do końca – do spodu

Dzi­siaj w nas prze­ba­cze­nia jest czas

Pijmy zdro­wie przy­ja­ciół i wro­gów”

 

Słod­ka­wy napój po­łech­tał ak­sa­mi­tem kon­sy­sten­cji gar­dła ucztu­ją­cych. Krew z wkład­ką po­pły­nę­ła do ich serc. Al­ko­hol za­czął po­wo­li kru­szyć, a może tylko za­snu­wać mgłą, mur krzywd, cier­pie­nia i zro­dzo­ne­go z tego cier­pie­nia gnie­wu. Ofia­ry przy jed­nym stole jadły i piły z opraw­cą, tak, jakby nigdy nie było bólu i łez. Tak, jakby nigdy nie było nie­spra­wie­dli­wych wy­ro­ków, wy­da­nych z wy­so­ko­ści pań­stwo­we­go punk­tu wi­dze­nia, skąd wszyst­ko, co niżej, zlewa się w jed­no­li­tą masę. Tak, jakby nigdy nie było wza­jem­nej nie­na­wi­ści.

 

Lufa. Zdro­wie go­spo­da­rza.

Za życie pełne mor­der­czej ha­rów­ki na czte­ry­sta pro­cent normy i marną pen­sję. Ledwo wy­star­cza­ło na bim­ber, a co do­pie­ro na wy­ży­wie­nie licz­nej ro­dzi­ny. Ślą­zak chciał od­mie­nić ten marny los pra­wie co­dzien­nie, ale pra­wie co­dzien­nie za­sy­piał za­la­ny w trupa. Tam­te­go dnia na­praw­dę mógł­by coś zmie­nić. Przy­łą­czył się do pro­te­stu za­ło­gi KWK i zgi­nął od mi­li­cyj­nej kuli.

 

Lufa. Zdro­wie wsza­rza.

Ko­bie­ta nie­na­wi­dzi­ła tego psa za śmierć męża. Za los dzie­ci, pozo­sta­wio­nych samym sobie, gdy z roz­pa­czy na­ło­ży­ła sznur na szyję. W my­ślach me­to­dycz­nie roz­szar­py­wa­ła na ka­wał­ki pę­dra­ka, który roz­ka­zał strze­lać na­ćpa­nym zo­mow­com.

 

Lufa. Zdro­wie mor­der­cy.

Puł­kow­nik pło­nął od środ­ka. Pew­nie za mocno za­cią­gał się cy­ga­rem i pa­li­ło go w płu­cach. Roz­pacz­li­wie sta­rał się uga­sić ten ogień ko­lej­ny­mi se­ta­mi, ale w końcu zro­zu­miał, że to na nic.

 

Lufa. Zdro­wie szy­der­cy.

Ksiądz my­ślał o raju. Za­sta­na­wiał się, czemu musi pła­cić tak wy­so­ką cenę za zba­wie­nie, ale rozumiał, że na­le­ży prze­ba­czyć. Wi­edział już, że jego kom­pa­ni nie będą w sta­nie tego uczy­nić i po­czuł się lep­szy. Zja­da­ła go pycha. Gdy uświa­do­mił sobie ten fakt, po­czął od­ga­niać złe myśli, wspo­mi­na­jąc los matki. Ko­bie­ci­na tra­fi­ła pro­sto do pie­kła, przez po­gar­dę i po­boż­ne mo­dli­twy, w któ­rych bła­ga­ła Pana o zgubę dla ko­mu­chów. On mo­dlił się żar­li­wie, po­wta­rza­jąc w my­ślach: „…jako i my od­pusz­cza­my na­szym wi­no­waj­com”.

 

***

 

Madej, zdro­wo już wsta­wio­ny, w pew­nym mo­men­cie prze­rwał ucztę. Wstał, przez chwi­lę łapał pion. Z te­atral­ną prze­sa­dą ude­rzył się w pierś, i pła­cząc jak bóbr, wy­du­kał:

– Nie miej­cie mi ni­cze­go za złe. Ro­zu­mi­ecie? No, re­bia­ta… Mu­si­cie mi wy­ba­czyć. Ja nie wie­dzia­łem, że to tak… że, jak wy tu… teraz… bo ja chyba też, kie­dyś…

– Zynuś, ni ma prze­bacz – po­wie­dział gór­nik, trzy­ma­jąc dłoń na ra­mie­niu ko­mu­ni­sty. Ten strą­cił ją gwał­tow­nie, chwy­cił na­peł­nio­ną do po­ło­wy bu­tel­kę i jed­nym hau­stem wypił wódkę do dna.

– Za Pol­skę Lu­do­wą. – Roz­bił pustą flasz­kę, rzu­ca­jąc nią o pod­ło­gę. – Wy­pier­da­lać. Wszy… sssy wy­pie­da­ać…

 Nagle wy­pcha­ne pta­szy­sko za­trze­po­ta­ło skrzy­dła­mi, wznie­ca­jąc nie­na­tu­ral­nie silny po­dmuch. Okien­ni­ce trza­snę­ły o fa­sa­dę. Po­wie­trze za­ko­tło­wa­ło się i prze­sy­ci­ło wstręt­ną wonią pa­lo­ne­go biał­ka.

Cisza.

Na pod­ło­dze ża­rzył się roz­grza­ny do czer­wo­no­ści colt, ryn­graf, me­ta­lo­wy orze­łek, i kilka gu­zi­ków od mun­du­ru. Przez okno wzla­ty­wał do nieba czar­ny pył – puł­kow­nik. Ko­bie­ta i gór­nik znik­nę­li. Ksiądz stał ze spusz­czo­ną głową, na­prze­ciw­ko go­spo­da­rza. Obaj trwa­li tak w bez­ru­chu przez dobrą mi­nu­tę i mil­cze­li. W końcu Zenon od­wa­żył się ode­zwać:

– Wy­bacz mi, kle­cho…

Duch pod­niósł wzrok i spoj­rzał pro­sto w prze­krwio­ne oczy par­tyj­nia­ka. Otwo­rzył usta, ale nie zdo­łał wy­du­sić z sie­bie żad­ne­go dźwię­ku. Słowa uwię­zły mu w gar­dle, na za­wsze. Roz­bły­snął bia­łym, ośle­pia­ją­cym świa­tłem i znik­nął. Zo­sta­ła tylko ciem­ność. Padło za­si­la­nie.

Madej wy­ma­cał le­żą­cy na ławie pi­sto­let.

 

***

 

Rano Kor­ne­lia Wi­śniew­ska obu­dzi­ła się na ka­na­pie, a na­stęp­nym razem w przy­tul­nym, wy­ło­żo­nym ja­sny­mi po­dusz­ka­mi po­ko­iku bez kla­mek.