Proces (nie ten Kafki)

Słońce wstało znad horyzontu niespokojnie rozejrzało się wokół i nie znajdując żadnego zagrożenia zaczęło powoli wspinać się po nieboskłonie. Okolica należała do spokojnych. Rzadko zaglądali tu zbóje rabujące w okolicznych lasach. Poza nimi, tam gdzie zaczynały się pola, niekwestionowana stawała się władza zamku, twierdzy górującej nad otoczeniem. Zamek zbudowano z ciemnej czerwonej cegły. Wysoki na wiele metrów, z potężnymi działami stojącymi na blankach, dwiema wieżami dumnie sterczącymi ku uciesze małoletnich panien po bokach olbrzymiej żelaznej bramy kutej zdawałoby się dla olbrzymów.

Przycupnęło przy nim skromne przygrodzie. Okolica nie należała do zamożnych, ani ludnych. Dni trzeba było całych, aby opuściwszy te rejony dotrzeć do zamieszkanej okolicy. Zatem ta maleńka osada składała się zaledwie z kilkunastu skromnych chałup zamieszkałych przez rzemieślników i chłopów, których poza potrzebą wykonywania okolicznościowych prac nigdy nie wpuszczano poza brzeg fosy, oraz skromnej gospody niezbędnej każdemu podróżnikowi, bo nawet co bardziej zamożny kupiec nie miał co liczyć na nocleg w zamkowej komnacie.

Zamek ze światem łączyła jedna droga prowadząca z północy do bramy i bokiem przy zamkowej fosie okrążywszy twierdze dalej prowadziła na południe. Dawne wojny, pustka tych ziem przy jednoczesnej chęci zawładnięcia nimi szczególnie że ciężko rządzić podzielonym na pół królestwem, gdy największe miasta leżały nad morzem, a w głębi lądu rósł las wdzierający się między nie klinem, przyczyniły się do narodzin tego miejsce. I żyło ono sobie wspomnieniem władzy oraz rządowymi dotacjami, które nadal napływały w miarę wartki strumieniem.

Na drodze biegnącej od północnych rubieży lasu pojawił się mały kondukt. Dwóch wielkich w swoich lśniących zbrojach rycerzy. Siedzieli oni na spoconych, zmęczonych koniach. Co prawda przyzwyczajone do wielkich ciężarów po całodniowej wędrówce nawet i one miały prawo się zmęczyć. Między nimi piechotą szedł również wysoki wzrostem mężczyzna, ale w podartych szatach, pozbawiony zbroi i godności. Jego bose zakrwawione stopy z trudem odrywały się od ziemi, gdy stawiał kolejne chwiejne kroki. Na twarz zarzucono mu czarny kaptur bardziej przypominający postrzępiony worek. Nie miał w nim wyciętych otworów na oczy, a co za tym idzie drogi przed sobą nie widział i gdyby nie sznur zaciśnięty na szyi, którym go prowadzono już dawno by ją zgubił. Zresztą sznur niewiele pomagał, prawie każde nim szarpnięcie kończyło się upadkiem, a rycerze jakoś nie mieli ochoty czekać aż się po kolejnym upadku nieszczęsny więzień podniesie.

Dobre pół godziny zabrało zanim ta grupka dowlokła się do murów zamku. Zwodzony most głośno skrzypiąc opuścił się przed nimi. Bramę równie chętnie otwarto. Znano ich. Więc nikt nawet nie zakrzyknął „Kto zacz!”. W milczeniu przeprowadzili więźnia przez zamkowy dziedziniec. W absolutnej ciszy zsiedli z koni i przekazali je w ręce miejscowych sług. Czekała ich ostatnia część podróży. Mieli się osobiście stawić przez obliczem pana tego zamku. Władcy znanego ze swej surowości i bezstronności oraz braku umiejętności zawierania kompromisu.

Pan zamku, wielki komtur przyjął ich w reprezentacyjnej komnacie. Otoczony przez sługi i miejscowe rycerstwo zasiadał na tronie sądząc winnych i wydając należne im wyroki. Twarz miał pociągłą, oczy ciemne, a w swym spojrzeniu surowe. Siwizna pokryła jego skronie ujawniając się również pasemkami wśród kruczoczarnych gęstą czupryną okalających głowę włosów. Czarna szata okrywała jego smukłą niemal młodzieńczą sylwetkę. Na piersiach dźwigał wielką sędziowską pieczęć. Zawsze ją trzymał przy sobie we dnie i w nocy, gdyż jedynie on był prawy oceniać i wydawać sprawiedliwe wyroki.

Rycerze, których zakurzone zbroje wyraźnie kontrastowały z czystością i surowością komturowej komnaty upadli przed nim na kolana. Więzień, dotąd stojąc niepewnie na drżących nogach ciśnięty został przez nich na podłogę. Nie mógł stać przecież, gdy oni należny hołd oddawali surowemu panu.

– Zdejmijcie z niego ten worek – głos ciemny, mroczny i głęboki przerwał zapadłą w komnacie ciszę. – Spóźniliście się, wyroki już dzisiaj wydałem i do prywatnych komnat na odpoczynek miałem się udać. Wieszanie, łamanie kołem i rozszarpywanie przez konie na jutro odłożyłem, gdyż upał dziś straszliwy, ale sprawiedliwość chociaż nierychliwa w końcu dosięgnie dzisiaj oskarżonych i osądzonych.

Jeden z klęczących, wyższy nieco posturą, bodajże przywódca tej małej gromadki co więźnia sprowadziła, zerwał worek z głowy niemrawo gramolącego się z podłogi nieszczęśnika.

– Wybacz panie. Upał nas opóźnił. Oskarżony nie miał siły iść, a nam nie wypada brać go na konia. Więzień to jedynie.

– Czymże zawinił? – spytał wielki komtur. – Twarz mi znajoma.

– Wiersze pisał i czytywał je w karczmach i to pomimo zakazu publikacji wydanego przez samego wielkiego mistrza. Nie miał koncesji i pozwolenia.

– Czy to prawdę, chłopcze?

W rzeczy samej, oskarżony był zaledwie młodzianem, któremu ledwo co wąs przyprószył górną wargę. Jasne, długie potargane włosy, chuda twarz, wychudzona sylwetka. Oczy pełne strachu i obłędu, załzawione podrażnione kurzem, usta spękane wymęczone pragnieniem.

– Tak, panie – ledwo słyszalny szept wyrwał się z tych umęczonych ust.

– Ale dlaczego?

– Nie umiałem się powstrzymać. Zawsze chciałem pisać i nie mogłem tego nie robić.

– Raz już wydano na ciebie wyrok. – Wielki komtur wściekły poderwał się z tronu, na którym zasiadał. – Twa grafomania skrzywdziła wielu niewinnych, którzy musieli wysłuchiwać twoich dennych wypocin. Zostałeś skazany. Miałeś nie tworzyć. Tyle jest wartościowych zawodów, w których mógłbyś się spełnić. – chwila zastanowienie. Gdzieś w zalegającej ciszy mucha głośno brzęczała. – Grabarz, świniarz, pastuch, gnojarz. W żadnym nie mogłeś znaleźć spełnienia?

– Nie, panie. To była potrzeba płynąca z samego serca. Żadną siła nie mogłem się jej przeciwstawić.

– Wstań, gdyż wyrok usłyszysz.

Słaniającego się ze zmęczenia młodzieńca, oskarżonego o twórczą, pasje, podnieśli towarzyszący mu rycerze. Wszyscy obecni wstali, gdyż tak nakazywał obowiązek i tradycja.

– Jutro zostaniesz powieszonych, a wszystkie twoje teksty zostaną spalone.

– Nie, tylko nie moje utwory! – zawył młodzieniec – Obwieście mnie, ale nie niszczcie dzieła mojego życia!

W sali sądowej, gdzie mogły jedynie zapadać sprawiedliwe wyroki stopniowo narastał gwar. Wszyscy do wszystkich coś mówili, chociaż zapewne większość rozmów dotyczyła nieodległego już, a pichconego przez zamkowego kucharza obiadu. Młodzieńca wciąż potępieńczo wyjącego siłą wyciągnięto na korytarz. Dla niego już nie było nadziei.

Wielki komtur otarł kropelki potu błyszczące na jego bladym czole. Ciężkie na nim ciążyły obowiązki, ale jak mógł osądzać artystów w kraju, gdzie każdy chciał być poetą, malarzem, czy też rzeźbiarzem, a przecież ktoś musiał krowy doić, pola orać, drogi budować? Sam miał w swojej prywatnej komnacie sterty dzieł wielkich pisarzy. Zgodnie z obowiązującym prawem nie mógł skazać na śmierć literackiego geniusza, ale musiał ukarać grafomana, który nie potrafił pisać. Chłopak znał prawo i poniósł konsekwencje swoich czynów.

Wielki komtur, pan na zamku, red nacz Jakub skierował się do wyjścia. Głód pozwolił mu zapomnieć o dręczących go wątpliwościach. Myślał już tylko o obiedzie.