W lot pojęte

Tymon scho­dził po scho­dach wieży maga. Był głod­ny i ledwo żywy, przed ocza­mi wszę­dzie wi­dział li­ter­ki, któ­rych do­pie­ro co się uczył. I pół biedy, jakby tylko o na­ucze­nie się bukw cho­dzi­ło – do tego trze­ba skła­dać je w słowa! Chłop nigdy nie po­my­ślał­by, że samo ga­pie­nie się i my­śle­nie może być cięż­sze, niż takie ro­bie­nie w polu.

Scho­dził tak wolno, że, mimo iż w po­ko­ju na górze było jasno, to w klat­ce scho­do­wej oczy zdą­ży­ły przy­zwy­cza­ić się do pół­mro­ku. Za­sło­nił się ręką, gdy uj­rzał stale otwar­te wej­ście do wieży, przez które wpa­da­ły pro­mie­nie po­po­łu­dnio­we­go słoń­ca. Ta obiet­ni­ca wyj­ścia na ze­wnątrz spra­wi­ła, że za­czął my­śleć o obie­dzie. Trza bę­dzie zajść do Ba­ry­ły, po­my­ślał. Za­miast robić co w domu, zjem ja­kiej kaszy sma­ko­wi­tej albo…

Nie do­koń­czył myśli – nie zna­la­zł­szy ko­lej­ne­go schod­ka stopa tra­fi­ła w próż­nię, a on po­le­ciał do przo­du i sto­czył się z kilku ostat­nich stop­ni. Po­ma­cał się po gło­wie. Wy­czuł, że ro­śnie mu guz od zde­rze­nia ze ścia­ną. Spoj­rzał na scho­dy – rze­czy­wi­ście bra­ko­wa­ło jed­ne­go, jed­nak po chwi­li, bez dźwię­ku, znów się po­ja­wił. Tymon pod­peł­znął doń, do­tknął. Był, jakby nigdy nie znik­nął.

Wtem uniósł wzrok, sły­sząc śmiech do­bie­ga­ją­cy z góry.

– Aleś po­le­ciał – otarł łzy Ongus. – Jak kłoda. A tyleś har­mi­dru przy tym na­ro­bił, że mar­twy by się zbu­dził!

Tymon pod­niósł się za­gnie­wa­ny.

– To twoja spraw­ka? – burk­nął.

– Ano – kiw­nął głową cza­ro­dziej. – Ciesz się, że ci nie za­bra­łem któ­re­goś schod­ka u samej góry i na na­stęp­ny raz patrz, jak ła­zisz.

– Co tak się cie­bie takie głu­pie żarty cze­pi­ły? – Chłop był wciąż na­bur­mu­szo­ny. Może i pró­bo­wał się tro­chę roz­ch­mu­rzyć, ale do po­sta­wy prze­ciw­nej sku­tecz­nie za­chę­cał ów guz.

– Oj, głu­pie, nie głu­pie… – mach­nął ręką Ongus. – Takie wza­jem czy­nio­ne żarty bu­du­ją więzi.

– Cie­ka­wym, jak ty byś się zwią­zał, jak­byś zle­ciał ze scho­dów na łeb.

Cza­ro­dziej mruk­nął coś, nie od­po­wie­dział na to nic.

– Idę obia­dać do karcz­my – oznaj­mił Tymon. – Cho­ciaż już dzia­dzio zrzę­dzi, że nic nie robię, a jem za dwóch…

– Zo­ba­czysz, co bę­dzie gadał, jak mu coś wy­cza­ru­jesz – uśmiech­nął się Ongus.

Chłop wes­tchnął gło­śno.

– Oj, coś mi się widzi, że mnie wpierw z domu wygna, nim to się sta­nie… Trze­ba chyba się wziąć za ro­bo­tę jaką, choć spo­łem z tym ucze­niem to może być nie­wy­rób­ka…

– Chcesz przy­cho­dzić rza­dziej?

– Nie wiem, po­du­mam… Może i…

– Nie za­trzy­mu­ję cię już – uśmiech­nął się cza­ro­dziej. – Idź, bo pew­noś już głod­ny…

Chłop w od­po­wie­dzi po­ki­wał tylko głową i od­szedł smęt­nie, szu­ra­jąc ciż­ma­mi.

Ongus za­my­ślił się. Ty­mo­no­wi wi­docz­nie po­trze­ba było mo­ty­wa­cji. A nic tak nie za­chę­ca po­cząt­ku­ją­ce­go wol­szeb­ni­ka, jak ja­kieś pro­ste za­klę­cie, które ów uczy­ni sa­mo­dziel­nie. Od czego by tu za­cząć?

 

***

Tymon bek­nął, aż roz­le­gło się echo. Po smacz­nym i sy­cą­cym obia­da­niu nie było ni­cze­go lep­sze­go, niż ulżyć sobie, po­zby­wa­jąc się nad­mia­ru gazów z trze­wi. No, może jesz­cze drzem­ka ura­czy­ła­by go w pełni, ale na to ra­czej nie mógł li­czyć – był pe­wien, że dzia­dzio za­cią­gnie mło­dzień­ca do ro­bo­ty, gdy tylko ten po­wró­ci.

Szedł wła­śnie z karcz­my, bez­na­mięt­nie mi­ja­jąc wzro­kiem ko­lej­ne cha­łu­py w siole. Do domu wlókł się po­wo­li – ob­fi­ty obiad w brzu­chu za­chę­cał go ra­czej do spa­nia, a nie do ła­że­nia. Poza tym, naj­zwy­czaj­niej w świe­cie nie chcia­ło mu się pra­co­wać, a tego się spo­dzie­wał po do­tar­ciu do celu.

Prze­cho­dził wła­śnie obok łącz­ki, na któ­rej pasło się kil­ka­na­ście krów. Bez po­śpie­chu wy­ry­wa­ły i wcią­ga­ły ko­lej­ne kępy trawy. Nie­opo­dal pa­stwi­ska rosły gęste za­ro­śla, od­dzie­la­ją­ce ją od pól upraw­nych. Licz­ne krze­wy i róż­no­rod­ne, bujne zioła two­rzy­ły nie­moż­li­wy do prze­by­cia dla bydła mur.

Tymon przy­sta­nął, spoj­rzał z uwagą na bu­rzan. A może by tak opić się mleka i na­żreć ziela ja­kie­go?, przy­szło mu na myśl. Wszak od ta­kie­go po­łą­cze­nia szyb­ko bym się roz­cho­ro­wał. Był tak zmę­czo­ny i znie­chę­co­ny, że gotów był nawet na po­dob­ne nie­przy­jem­no­ści, byle tylko unik­nąć pracy. Za­czął roz­glą­dać się za zio­łem na­da­ją­cym się do jego planu. Za­trzy­mał się przed krze­wem sza­kła­ka.

Zaraz, co ja, głupi?, za­sta­no­wił się. Sam się będę truł? Le­piej zgo­tu­ję jakąś hecę wol­szeb­ni­ko­wi, oba­czym, czy bę­dzie się śmiał…

Ze­rwał z krza­ka kilka ciem­nych owo­ców, scho­waw­szy je do kie­sze­ni ru­szył do domu, w my­ślach go­dząc się na, zda­wać by się mogło, nie­unik­nio­ną pracę.

Już z da­le­ka do­strzegł sta­rusz­ka sie­dzą­ce­go, jak to miał w zwy­cza­ju, na ła­wecz­ce pod pło­tem. Pod­szedł doń, zwró­cił na sie­bie jego uwagę.

– Gdzie­żeś był, a? – za­py­tał od razu dzia­dzio. Tymon usły­szał w jego gło­sie złość. – Znów nic dziś jesz­cze nie zro­bio­ne, a zmierz­cha już, cały dzień zmi­trę­żo­ny.

– Oj tam, zaraz zmi­trę­żo­ny – mach­nął ręką mło­dzie­niec. – U wol­szeb­ni­ka byłem, na­uczał mnie.

– Ech – sta­rusz­ka ta od­po­wiedź by­naj­mniej nie usa­tys­fak­cjo­no­wa­ła. Po­krę­cił z dez­apro­ba­tą głowę, cmok­nął gło­śno. – A jutro? Idziesz?

Tymon po­my­ślał, uznał że musi. Choć­by po to, by za­wia­do­mić cza­ro­dzie­ja, że bę­dzie przy­cho­dził rza­dziej. Kiw­nął głową.

– Zro­zu­miał­bym ja, jak­byś cho­dził kiedy nie­kie­dy, ro­bo­ty nie za­nie­dbu­jąc – zi­ry­to­wał się dzia­dzio – ale ty miast tego, pio­run trzasł, już le­cisz, jak pa­rob­czak jaki…

– Oj, dzia­dziu, prze­cie Ongus na wol­szeb­ni­ka mnie przy­spo­sa­bia, żebym też mógł cuda wy­czy­niać.

– Ty­mon­ku, puk­nij ty się. A na cóż ci będą one, gdy nie bę­dziesz miał co do gęby wło­żyć?

Tymon po­my­ślał, że wtedy przy­da­ły­by się na wiele, być może jesz­cze więk­szy przy­nio­sły­by po­ży­tek. Uznał jed­nak, że dzia­dzio ob­sta­je przy swoim mnie­ma­niu tak mocno, że nic nie by­ło­by w sta­nie go od tegoż od­cią­gnąć, nawet gdyby za spra­wą cza­rów po­ja­wił się przed nim stół za­sta­wio­ny, ni­czym u ksią­żąt. Mło­dzie­niec po­sta­no­wił, że póki co po­słu­cha dziad­ka, choć przez jakiś czas.

– Wiesz prze­cie, że ja nie­do­łęż­ny – pod­jął znów sta­ru­szek. – Za dużo już nie zro­bię. Jak tak dalej pój­dzie, to wy­zdy­cha­ją nam wszyst­kie kró­li­ki…

– Sprze­dać i nie by­ło­by się czym kło­po­tać – pal­nął Tymon.

– O, ode­zwał się! A do pasz­te­tu to pierw­szy!

Cóż miał od­po­wie­dzieć? Dzia­dziu­sio­wy pasz­tet z kró­li­ka był praw­dzi­wie wy­bor­ny, to i Tymon jadł go chęt­nie. A że dzia­dzio pew­nie już się ojadł przez całe życie i wia­do­mo, stary, to w ogóle po­ży­wa mniej, to ape­tyt mło­dzień­ca zda­wał się jesz­cze więk­szy.

– Na targ i tak trze­ba się wy­brać – za­de­cy­do­wał dzia­dzio po chwi­li. – Jak się kró­li­ce okocą, to nam kla­tek nie star­czy, wy­pa­da­ło­by sprze­dać tro­chę mło­dych…

– To już po­ju­trze… – sap­nął Tymon. – Bo to skoro świt trze­ba, a jutro jesz­cze chcę do wol­szeb­ni­ka zajść na tro­chę…

– Nie­chaj bę­dzie – wes­tchnął sta­ru­szek.

 

***

Ongus sie­dział po­chy­lo­ny przy sto­li­ku, pod­niósł się żywo, gdy tylko wszedł jego uczeń.

– Chodź, chodź. Usiądź – wska­zał na zaj­mo­wa­ne przed chwi­lą przez sie­bie miej­sce. Był bar­dzo pod­eks­cy­to­wa­ny.

– Coś taki we­so­ły? – za­py­tał Tymon lekko za­nie­po­ko­jo­ny.

– Jak prze­czy­tasz, co przy­go­to­wa­łem, to się do­wiesz – cza­ro­dziej uśmiech­nął się sze­ro­ko. – Skup się.

Chłop po­dra­pał się po uchu, spoj­rzał na tekst le­żą­cy na stole.

– Nie, na razie ni­cze­go nie czy­taj – prze­rwał Ongus. – Za­mknij oczy. Skon­cen­truj myśli… Wy­obraź sobie… drze­wo!

Cóż za pro­blem?, po­my­ślał Tymon, dzi­wiąc się tro­chę. Każdy głupi drze­wo wi­dział…

– Tak… Wi­dzisz jego li­sto­wie? Zie­lo­ne i so­czy­ste…

Mło­dzie­niec uj­rzał w my­ślach klon. Silny, o gru­bym pniu, ponad któ­rym roz­po­ście­ra­ło się morze zie­le­ni.

– Spójrz, jak wiatr wzru­sza li­ść­mi. De­li­kat­nie, nie­śmia­ło wręcz. – Mag kon­ty­nu­ował na­kie­ro­wy­wa­nie swo­je­go ucznia.

Ostro za­koń­czo­ne li­ście po­ru­szy­ły się, od razu za­szu­mia­ło.

– Wiatr wzmógł się. Wieje moc­niej, chce ogo­ło­cić drze­wo. To już nie jest cie­pły po­wiew, nad­cho­dzi… je­sień!

Drze­wo w wy­obraź­ni Ty­mo­na za­czę­ło opie­rać się coraz sil­niej­szym tchnie­niom. Mi­mo­wol­nie chłop wy­obra­ził sobie, jak li­ście w jedną chwi­lę po­żół­kły, część stała się czer­wo­na, inne za­czę­ły brą­zo­wieć.

– Po­dmuch zrywa li­ście, bawi się nimi, nie po­zwa­la upaść na zie­mię! Każe im… latać! – wy­szep­tał Ongus. Brzmiał po­dob­nie, jak szum z wy­obraź­ni mło­dzień­ca.

Drze­wo zni­kło chło­pu z wi­do­ku, sku­pił się na po­je­dyn­czym, zbrą­zo­wia­łym li­ściu, który bez­wład­nie ode­rwał się od ga­łę­zi. Czuł jego bez­sil­ność; po­my­ślał, jak zroz­pa­czo­ny byłby on sam w ta­kiej sy­tu­acji. Mio­ta­ny po­dmu­cha­mi, bez moż­li­wo­ści za­ko­twi­cze­nia się, wal­czą­cy, lecz nie­sku­tecz­nie.

– Otwórz oczy!

Tymon za­sko­czo­ny do­pie­ro po chwi­li uświa­do­mił sobie, że było to tylko wy­obra­że­nie. Za­mru­gał kil­ka­krot­nie, wpa­tru­jąc się w cza­ro­dzie­ja.

– Do­brze – uśmiech­nął się Ongus. – Spójrz teraz na księ­gę przed tobą. Spró­buj prze­czy­tać w my­ślach, a póź­niej na głos pierw­szą frazę na­pi­sa­ną po­gru­bio­nym pi­smem.

Tymon po­słusz­nie spoj­rzał na wska­za­ne zda­nie. Li­te­ry sobie przy­po­mi­nał, ale ukła­da­ły się one w nie­zna­ne mu słowo. Za­czął czy­tać je po kolei, wska­zu­jąc każdą pal­cem. V-O-L-E-O F-L-U-G-G-I. Wy­po­wie­dział w myśli po­wsta­łe dwa słowa: Voleo flug­gi.

– Vo-leo flug­gi – rzekł nie­pew­nie na głos.

Spoj­rzał na On­gu­sa. Ów naj­pierw zro­bił za­wie­dzio­ną minę, póź­niej znów się uśmiech­nął. Jed­no­cze­śnie chłop po­czuł, że stuk­nął udem w sto­lik, a stopy ode­rwa­ły się od ziemi. Z nie­po­ko­jem po­pa­trzył na swoje ciało uno­szą­ce się w po­wie­trzu.

– La­tasz – wy­ja­śnił oczy­wi­stość mag. – Bez­błęd­nie wy­ko­na­łeś moje po­le­ce­nia i udało ci się wy­po­wie­dzieć twoje pierw­sze za­klę­cie.

Tymon za­chwy­co­ny po­my­ślał, że warto by­ło­by za­pa­mię­tać spo­sób, w jaki do tego do­szło i for­mu­łę za­klę­cia. Spoj­rzał prze­lot­nie na księ­gę. Voleo flug­gi. Po­wtó­rzył w my­ślach frazę, pró­bu­jąc za­cho­wać ją w pa­mię­ci.

– Chciał­byś się gdzieś prze­le­cieć? – za­chę­cił Ongus.

– A kiedy spad­nę? – od­po­wie­dział py­ta­niem chłop. Ow­szem, to by­ło­by cie­ka­we do­świad­cze­nie, ale bar­dzo za­le­ża­ło mu na tym, żeby je prze­żyć, by być może móc je komuś opo­wie­dzieć.

– Kiedy tylko ze­chcesz. Wy­star­czy wy­po­wie­dzieć od­po­wied­nie za­klę­cie.

Ongus pod­szedł do okna uśmiech­nię­ty, otwo­rzył je na oścież. Tymon zro­zu­miał za­chę­tę. Odbił się sto­pa­mi od su­fi­tu, za­ma­chał rę­ka­mi i bez słowa wy­fru­nął na ze­wnątrz.

 

Mag spoj­rzał na szy­bu­ją­ce­go ucznia. No cóż, być może za dużo się spo­dzie­wa­łem. Chcia­łem, by spró­bo­wał uczy­nić za­klę­cie samą myślą. I tak do­brze, że udało mu się cho­ciaż to.

Uśmiech­nął się zło­śli­wie. W swoim za­chwy­cie Tymon nie za­py­tał nawet o za­klę­cie po­zwa­la­ją­ce mu na po­wrót sta­nąć na ziemi. Po­la­ta, to zmą­drze­je, po­my­ślał, wpa­tru­jąc się w od­da­la­ją­ce­go się chło­pa.

 

***

Mimo, że Tymon miał już oka­zję latać ma­szy­ną – co na zwy­kłe­go miesz­kań­ca sioła było i tak nie lada do­świad­cze­niem – to nie mógł wyjść z za­chwy­tu, uno­sząc się nad opo­lem. Może to dla­te­go, że ową po­dróż za­wdzię­czał swoim umie­jęt­no­ściom. Roz­bu­dzo­nym i od­kry­tym przez On­gu­sa, ale wciąż swoim. Cała czyn­ność przy­po­mi­na­ła tro­chę pły­wa­nie – chłop ma­chał rę­ka­mi i no­ga­mi, dzię­ki czemu mógł się prze­miesz­czać. Wi­dział prze­la­tu­ją­ce cza­sem, wy­stra­szo­ne ptaki. Pró­bo­wał się z nimi ści­gać, ale jesz­cze dużo mu bra­ko­wa­ło, by osią­gnąć po­dob­ną im pręd­kość. Miał jed­nak na­dzie­ję, że skoro znał za­klę­cie, bę­dzie mógł sobie po­ćwi­czyć. Jedno, co go iry­to­wa­ło to fakt, że nie­ustan­nie się wzno­sił. Nad tym też po­sta­no­wił po­pra­co­wać.

A skoro już o pracy mowa, po­my­ślał, miło się lata, ale na­ten­czas chyba star­czy, trze­ba wró­cić i po­ro­bić coś w obej­ściu, żeby dzia­dzio się nie sro­żył. Za­ma­chał rę­ka­mi, za­czął ob­ni­żać się ku wieży maga.

Pod­le­ciał do okna, przez które wcze­śniej wy­chy­nął na ze­wnątrz. Było za­mknię­te. Za­pu­kał.

Zja­wił się Ongus, wyj­rzał na ze­wnątrz. Po­cią­gnął za klam­kę, jed­nak uchy­lił ramę tylko odro­bi­nę.

– Na razie mi star­czy tego la­ta­nia – oznaj­mił Tymon.

– Jak uwa­żasz – od­parł wol­szeb­nik. Poza tym jed­nak nie za­re­ago­wał.

– Od­cza­ruj mnie.

– Sam się od­cza­ruj.

– Nie po­wie­dzia­łeś, jak!

– Bo nie py­ta­łeś.

– Wpuść mnie! – roz­sier­dził się Tymon.

– Pa­mię­tasz, com ci mówił o wza­jem­nych żar­tach? Znów się na­bra­łeś. – Ongus za­śmiał się krót­ko. – Może przy­naj­mniej coś zmą­drze­jesz. Wy­raź­nie ci mó­wi­łem, że mo­żesz się od­cza­ro­wać, po­trzeb­ne ci tylko pro­ste za­klę­cie. Dla two­jej wia­do­mo­ści, było ono na­pi­sa­ne tuż pod tym, któ­re­go uży­łeś.

– Cze­kaj, no, ka­na­lio! – Tymon ze zło­ścią ude­rzył w okno.

– No, tylko mi tu bez pię­ści! Jak mi zbi­jesz szybę, obiję ci gębę! – Cza­ro­dziej na­stro­szył gniew­nie brwi. Chwi­lę póź­niej znów się ro­ze­śmiał.

– Zo­ba­czysz, no, dzia­du… – wy­ce­dził do sie­bie Tymon, od­le­ciaw­szy od okna. Ob­ni­żył się ku drzwiom, które jed­nak też były za­mknię­te. E, nie ma sensu, za­du­mał się chłop. Dzi­wak i tak pewno by mnie nie od­cza­ro­wał, nawet gdy­bym wlazł do środ­ka… Ule­ciał w górę, my­śląc o spo­so­bie na po­wrót na zie­mię i o ze­mście.

 

***

– A pan star­szy co taki za­smu­co­ny sie­dzi, a?

Wy­rwa­ny z za­du­my dzia­dzio spoj­rzał w stro­nę do­bie­ga­ją­ce­go głosu. Ku niemu, od stro­ny karcz­my, szedł Je­re­mi.

– Dumam sobie, że to pewno nie­dłu­go umrzeć przyj­dzie… – od­po­wie­dział sta­ru­szek z ża­ło­ścią w gło­sie.

– No co też pan po­wia­da? Prze­cie pan zdro­wyś, jesz­cze długo po­ży­jesz!

– Z każ­dym ko­lej­nym ro­kiem coraz szyb­ciej one lecą, nie zdą­żam ich już li­czyć! Ani się obej­rzę i mnie za­sko­czy śmierć nie­chyb­nie…

– Oj, nie martw się pan na zapas – mach­nął ręką Je­re­mi. – Tymon doma?

Dzia­dzio wes­tchnął gło­śno.

– Otóż i ko­lej­ne zmar­twie­nie… Zbie­sił się, robić nic nie chce, scha­dza się jeno z wol­szeb­ni­kiem i czort wie, co tam razem w tym wie­żysz­czu od­pra­wia­ją…

– Co pan powie? – zdzi­wił się Je­re­mi. – Za­tra­cił się? Prze­cie to taki po­czci­wiec był!

– Ano, wi­dzisz pan – dzia­dzio skrzy­wił się, wle­pił wzrok w jakiś bli­żej nie­okre­ślo­ny obiekt w od­da­li. – Takoż to już się dzie­je, bo wia­do­mo, że wszyst­ko po­dług pracy przy­jem­niej­szym się zdaje… Dziś też miał Tymon przyjść wcze­śniej, zro­bić co­kol­wiek póki widno, ale patrz pan, jesz­cze się nie zja­wił…

– Trza panu z nim po­ga­dać, albo ja mogę… A jak się nie po­wie­dzie, to z samym wol­szeb­ni­kiem zda­ło­by się po­pró­bo­wać.

– Boję się, że ów drugi może nie chcieć mnie wy­słu­chać… Żal to prze­cie bę­dzie dlań od­stą­pić od przy­spo­sa­bia­nia no­we­go wol­szeb­ni­ka…

Je­re­mi uniósł ze zdzi­wie­niem brwi.

– Ja­kie­goż znowu no­we­go wol­szeb­ni­ka? Cóż mó­wi­cie?

– Ty­mo­na niby, sam mi mówił, że się uczy.

– Dziw­no­ści…

Dla chło­pów było to nie­po­ję­te, jak jeden spo­śród nich mógł­by stać się cza­ro­dzie­jem. Uwa­ża­li poza tym, że być może za­mia­na taka spra­wi­ła­by utra­tę kom­pa­na.

– Ech, za stary ja je­stem na takie du­ma­nia… – jęk­nął znów dzia­dzio. – Go­rzej, że tera nima komu robić… Wy­zdy­cha­ją mi wszyst­kie kró­li­ki…

– Trze­ba panu tedy po­szu­kać kogo do pracy w za­stęp­stwie – po­ra­dził Je­re­mi – a w na­gro­dę ofia­ro­wać kró­li­ka, czy…

Po­ciem­nia­ło nagle. Chło­pi spoj­rze­li na niebo, uj­rze­li jak coś za­sła­nia słoń­ce.

– Cóż to za cień? – zdzi­wił się Je­re­mi. – Ja­strząb, czy co?

Dzia­dzio zmru­żył oczy, przy­pa­trzył się zja­wi­sku.

– Po­więk­sza się – osą­dził. – Leci ku nam.

Rze­czy­wi­ście, kształt cały czas się zbli­żał, w końcu roz­po­zna­li w nim syl­wet­kę czło­wie­ka.

– Gwał­tu, rety! Upir! – za­krzyk­nął Je­re­mi.

– A może rze­czy­wi­ście już po mnie leci? – za­śmiał się ner­wo­wo dzia­dek. – Nawet ubiec nie dam rady, ale ty pan ucie­kaj, na cóż mara ma się nas dwóch na­cha­pać?

Je­re­mie­mu nie trze­ba było po­wta­rzać. Bez sporu zo­sta­wił sta­rusz­ka sa­me­go, za­czął ucie­kać sku­lo­ny.

– Stój­że! Ot, głupi, gdzie le­cisz?

Chłop od­wró­cił się, usły­szaw­szy zna­jo­my głos. Uznał, że gdyby była to praw­dzi­wa zjawa, ga­da­ła­by ze świ­stem, a dźwięk jej słów mro­ził­by do szpi­ku kości.

Jego oczom uka­zał się oso­bli­wy i co­kol­wiek nie­po­ko­ją­cy widok – oto koło dzia­dzia, około dwóch pię­dzi nad zie­mią, uno­sił się Tymon.

– Ty­mo­na dusza umę­czo­na! – za­drżał Je­re­mi. – Po­wró­ci­ła po jego śmier­ci, spra­wy ja­kiejś waż­nej uprzed­nio nie za­ła­twiw­szy! Ale kie­dyż on umarł?

– Jak cię zaraz trza­snę w łeb, prze­sta­niesz gadać dur­no­ty! – roz­gnie­wał się la­ta­ją­cy Tymon. – I oba­czysz czy ja samo duch, czy razem z po­wło­ką!

Je­re­mi uznał, że to jed­nak nie była zjawa. Oweż nie są takie nie­grzecz­ne.

– Ale… prze­cie ty la­tasz!

– Ano, latam… Wol­szeb­nik mnie tak za­cza­ro­wał.

– Na cóż to?

– Tak po praw­dzie… – Tymon po­dra­pał się po gło­wie, pod­pły­nął w dół, bo zdą­żył już unieść się lekko. – Ja sam się za­cza­ro­wa­łem. Ale to wol­szeb­nik mnie na­mó­wił, a nie chce po­wie­dzieć jak się od­cza­ro­wać…

Za­pa­dła chwi­la mil­cze­nia. Uczeń On­gu­sa spo­glą­dał to na jed­ne­go, to na dru­gie­go to­wa­rzy­sza i ich otwar­te ze zdzi­wie­nia gęby.

– Dzia­dziu, ja nie chcia­łem – jęk­nął Tymon. – Ale tera to ja chyba nic nie zro­bię, póki na ziemi nie będę w mocy sta­nąć… Złyś?

Dzia­dzio za­mknął usta z kłap­nię­ciem. Znów je otwo­rzył, śmie­jąc się tak gło­śno, jak chyba tylko po­tra­fił. Ta­kiej re­ak­cji mło­dzie­niec się nie spo­dzie­wał.

– Ale heca – krzyk­nął dzia­dek, za­pła­ka­ny z ucie­chy. – Ot, się przy­spo­so­bił na wol­szeb­ni­ka! Sam się za­cza­ro­wał, od­cza­ro­wać się nie umi!

Za­re­cho­tał znowu, uśmiech­nął się też Je­re­mi. Tymon nie ob­ra­ził się na nich – ulży­ło mu ra­czej, że dzia­dzio nie roz­gnie­wał się, a on póki co unik­nie pracy.

– Miast śmiać się do­ra­dzi­li­by­ście co – po­ża­lił się Tymon. – Nie­po­dob­na prze­cie latać przez całe życie, osiąść ni­g­dzie nie mogąc; z głodu i zimna tu umrę.

– Cóż tu ra­dzić, lećże do cioty! – od­po­wie­dział Je­re­mi, na co dzia­dzio po­ki­wał z uzna­niem głową. – Prze­cie ona takoż się gu­sła­mi para, by­stro coś wy­my­śli.

– A, to jutro już po­le­cę – mach­nął ręką Tymon. – Zmierz­chać już bę­dzie, nie chcę latać nocą po bo­rach, szu­kać wiedź­mo­we­go domku po ciem­ku…

– Masz słusz­ność – uśmiech­nął się Je­re­mi. – Jesz­cze cię krucy we­spół z so­wa­mi go­to­we ro­ze­rwać. Bo wilcy to już ra­czej nie do­się­gną.

– Tylko uwa­żaj, nie daj się znów za­cza­ro­wać – dodał z re­cho­tem dzia­dzio. – Bo cię gu­ślar­ka w bo­cia­na zmie­ni i miast w cha­cie wła­snej bę­dziesz sy­piał na dachu, gniaz­do wprzó­dy ustro­iw­szy.

Być może Tymon za­słu­żył sobie na taki los. Od­po­ku­tu­je swoją głu­po­tę przez bycie przed­mio­tem drwin i żar­tów. Niech się po­śmie­ją, przy­naj­mniej zdrow­si będą. Nie dąsał się na nich. Prze­czu­wa­jąc jed­nak, że wkrót­ce może za­cząć, ule­ciał, ma­cha­jąc rę­ka­mi i no­ga­mi. Mu­sia­ło to za­baw­nie wy­glą­dać, bo mimo zwięk­sza­ją­cej się od­le­gło­ści sły­szał ich coraz gło­śniej­szy śmiech.

 

***

Za­czę­ły go swę­dzieć plecy. I w ogóle czuł, że ko­szu­la jakoś tak nie­wy­god­nie na nim leży. Ale nie mógł się ru­szyć – był już zbyt bli­sko. Kilka kawek sie­dzia­ło na jego ra­mio­nach i na gło­wie. Ptaki pew­nie my­śla­ły, że to jakiś na­po­wietrz­ny strach na wró­ble i lą­do­wa­ły na nim, jak na tych nor­mal­nych, wbi­tych w zie­mię.

Nie zdą­ży­ły nawet za­re­ago­wać, spa­ni­ko­wać, gdy Tymon szyb­kim ru­chem schwy­cił dwie z nich. Po­zo­sta­łe naj­pierw stra­ci­ły po­wierzch­nię pod swo­imi pa­zu­ra­mi, do­pie­ro póź­niej z gło­śnym wrza­skiem ule­cia­ły, ra­tu­jąc skórę. Nie wie­dzia­ły, że tylko świa­do­my wybór chło­pa za­de­cy­do­wał, które z nich mogły wciąż cie­szyć się wol­no­ścią. Dwa ptaki sza­mo­ta­ły się, go­to­we nawet wy­rwać sobie część piór, byle tylko uwol­nić się z uści­sku Ty­mo­na. Chłop schwy­cił je za nogi, po jed­nej na dłoń, trza­snął ich łeb­ka­mi o ko­la­na, za­czął wy­ry­wać im pióra, które opa­da­ły wolno ku ziemi, ni­czym oso­bli­wy, sza­ro-czar­ny śnieg. Zdarł z nich skórę i do­brał się do mięsa. Pierw­szy raz w życiu jadł taki obiad – mięso z kawek, do tego su­ro­we. O tym, że wi­siał kil­ka­dzie­siąt sążni nad zie­mią, pró­bo­wał nawet nie my­śleć, po­gor­szy­ło­by to jesz­cze ocenę tegoż do­świad­cze­nia. Po­si­łek był wręcz obrzy­dli­wy, Tymon miał na­dzie­ję nigdy wię­cej tego nie robić. Zmar­kot­niał, zwłasz­cza że tu, w górze, było dość zimno i o wiele chęt­niej zjadł­by coś cie­płe­go. Nie wy­obra­żał sobie jed­nak, jak mógł­by roz­pa­lić gdzie­kol­wiek ogień, bez prze­rwy się uno­sząc.

Chłop po­sta­no­wił po­la­tać jesz­cze tro­chę, aby roz­grzać się co nieco. Szyb­ko jed­nak się zmę­czył. Nic w końcu dziw­ne­go – ściem­nia­ło się już, a on pra­wie przez cały dzień wy­ma­chi­wał rę­ka­mi i no­ga­mi. Chciał za­snąć, ale nie za bar­dzo wie­dział, jak uło­żyć się do snu. Wi­sze­nie w po­wie­trzu, nie mając ni­cze­go pod ple­ca­mi, zda­wa­ło mu się głu­pie. Po­sta­no­wił po pro­stu za­mknąć oczy i cze­kać na sen, nie po­ma­ga­ło to jed­nak jesz­cze przez długi czas.

 

***

Zbu­dził go in­ten­syw­ny blask – to wscho­dzą­ce słoń­ce, które świe­ci­ło tak, jakby ktoś umie­ścił mu je pod po­wie­ka­mi. Ty­mo­no­wi było zimno, bo­la­ły go uszy i miał zły na­strój. Spoj­rzał w dół – prze­ra­żo­ny za­uwa­żył, że znaj­du­je się na tyle wy­so­ko, że ledwo mógł doj­rzeć sioło Wol­szeb­ni­ki. Roz­po­znał je po cien­kiej nitce dróg, uło­żo­nych w li­te­rę "T", którą ota­cza­ły roz­le­głe pola i łąki. Za­czął go­rącz­ko­wo le­cieć w dół, z dziw­ną obawą przed upad­kiem z ta­kiej wy­so­ko­ści. Opu­ścił się pod swoją cha­łu­pę. Dzia­dzio sie­dział już na ła­wecz­ce. Tymon wie­lo­krot­nie sły­szał, że star­si lu­dzie mało śpią, ale to wy­da­wa­ło mu się już tro­chę dziw­ne.

– Dzia­dziu! – za­wo­łał bez po­wi­ta­nia, pod­la­tu­jąc jesz­cze niżej. – A może ja bym na ten targ po­le­ciał, co? Przy­wią­żę się jakim sznu­rem do ziemi i nie od­le­cę!

– Czyś ty zgłu­piał? Ludzi wy­stra­szysz, albo pomrą ze śmie­chu! Tak czy siak, spo­żyw­ców stra­cim!

Tymon zmar­kot­niał, co dzia­dzio od razu za­uwa­żył.

– Nie fra­suj się ty już tą ro­bo­tą – po­cie­szył go dzia­dek. – Tyle już cze­ka­ła, to jesz­cze z dzień czy dwa można ją od­wlec. Lećże już le­piej do gu­ślar­ki, na ziemi twar­do sto­jąc pew­nia­kiem wię­cej zdzia­łasz.

Mło­dzie­niec w od­po­wie­dzi ski­nął tylko głową i po­le­ciał do lasu na po­szu­ki­wa­nia domku wiedź­my.

 

***

Uznał, że musi le­cieć po­ni­żej po­zio­mu wierz­choł­ków drzew – ponad nimi nie­moż­li­wo­ścią było wy­pa­trze­nie cze­go­kol­wiek. W mię­dzy­cza­sie roz­my­ślał nad za­le­ta­mi fru­wa­nia. Jako rzekł Je­re­mi, po­my­ślał, prze­cie w razie udaru zwie­rza star­czy jeno wzle­cieć i jużem ura­to­wa­ny. Od razu po­czuł się bez­piecz­niej. Zda­ło­by się jesz­cze na­uczyć czaru po­zwa­la­ją­ce­go sta­nąć na po­wrót na ziemi.

Po ja­kimś cza­sie doj­rzał chat­kę wiedź­my. Był to sza­łas zbu­do­wa­ny z mnó­stwa pa­ty­ków, przy­kry­ty okrą­głym da­chem z li­sto­wia. Po­środ­ku tej ko­pu­ły wy­zie­ra­ła dziu­ra, przez którą zwy­kle ula­ty­wał dym. Tymon za­sta­na­wiał się, czy otwór był do­sta­tecz­nie duży, by mógł prze­zeń wle­cieć. Po­sta­no­wił to spraw­dzić. Do­stał się do środ­ka, strą­ca­jąc parę liści i tylko tro­chę wy­stra­sza­jąc znaj­du­ją­cą się tam sta­rusz­kę.

– Ktoś ty? – za­py­ta­ła zdzi­wio­na. – A, pew­noś od sioła przy­szedł, mło­dzie­niasz­ku. – Tymon zdą­żył za­prze­czyć w my­ślach, bar­dziej pa­so­wa­ło­by tu stwier­dze­nie, że od sioła przy­fru­nął, ale chyba nie było to teraz takie ważne. – Radam po­wi­tać, na­stęp­nym razem nie pró­buj mi tylko znisz­czyć chat­ki. Cóż trze­ba?

Choć wle­ciał śmia­ło i bez wa­ha­nia, był zbyt prze­ra­żo­ny i onie­śmie­lo­ny, by co­kol­wiek po­wie­dzieć. Pa­trzył na leśną babę z sze­ro­ko otwar­ty­mi oczy­ma.

– Co wy, sie­la­nie – zmarsz­czy­ła brwi wiedź­ma – do mej cha­łu­py wcho­dząc głos za­tra­ca­cie? – Uśmiech­nę­ła się nagle. – A możeś go u kogo za to fru­wa­nie prze­tar­go­wał, a?

– N… nie – wy­du­kał Tymon. – Po radę przy­by­wam, ratuj pani!

– Pa­trzaj, ostat­nioś mnie tak przy­stoj­nie nie na­zy­wał! – za­re­cho­ta­ła gu­ślar­ka. – Wiedz jed­na­ko, synku, że ja jako matka, wy­ba­czam. I mi­ło­sier­dzie oka­zu­ję, po­ma­ga­jąc w bie­dach, z któ­rych sami wyjść nie mo­że­cie. Cóż tedy?

– O to la­ta­nie cho­dzi… Od­cza­ruj mnie, bym znów mógł stać, jak czło­wiek, na ziemi.

– Ha – żach­nę­ła się wiedź­ma. – Nie w mojej to mocy cię od­cza­ro­wać. – I jak tu się nie sro­żyć?, po­my­ślał Tymon. Kiedy czło­wiek nie przyj­dzie, jedną sły­szy od­po­wiedź: tego nie umi, owe­goż nie zrobi, jesz­cze in­ne­go nie po­tra­fi. – Mogę za to za­kląć…

– A na cóż mi jesz­cze jedna klą­twa? – od­parł opry­skli­wie chłop. – Cał­kiem chcesz mnie umę­czyć?

– Dalej bę­dziesz py­sko­wał, synku? – za­skrze­cza­ła wiedź­ma. – Czy prze­sta­niesz, jak po­wiem, że chcę twoim cza­rem kogo in­ne­go ob­ło­żyć?

Tymon po­pa­trzył na nią zdzi­wio­ny. Mu­siał głu­pio wy­glą­dać, bo ciota ro­ze­śmia­ła się.

– No, śmia­ło! Kogóż chciał­byś za­cza­ro­wać?

Chłop uśmiech­nął się zło­śli­wie, ale tylko na chwi­lę, bo już póź­niej wi­siał ze spusz­czo­ną ze smut­ku głową.

– A bo to jest po co? – mruk­nął. – Zda­ło­by się tak wol­szeb­ni­ka po­ka­rać, ale prze­cie on się w mig od­cza­ru­je…

Leśna baba za­re­cho­ta­ła gło­śno. Znać było w tym re­cho­cie dziw­ne, zło­wiesz­cze za­do­wo­le­nie i taką per­fi­dię, że po­cząt­ko­wo Tymon się wzdry­gnął. A potem rów­nież i jego śmiech roz­brzmiał po chat­ce, bo pewna sie­bie wiedź­ma dała mu na­dzie­ję na ze­mstę.

 

***

– I jak tam, panie star­szy? – rzekł uprzej­mie Je­re­mi. Od­da­jesz pan kró­li­ki czy wał­koń po­wró­ci do ro­bo­ty?

Dzia­dzio z uśmie­chem mach­nął ręką.

– O, po­wró­ci, po­wró­ci! Po­le­ciał dziś skoro świt do gu­ślar­ki, może co ura­dzą. Widzi mi się, że on robić chce, tylko na razie nie może… Ale wie­rzaj mi pan, do­brze bę­dzie…

– To i do­brze… A u wol­szeb­ni­ka dalej ter­mi­no­wać bę­dzie?

– A ja wiem? To już jego się pan pytaj… – dzia­dzio po­krę­cił głową z nie­chę­cią. – Otóż o wilku mowa…

Od stro­ny lasu zbli­żał się Tymon.

– Prze­cie ty cho­dzisz! – zdzi­wił się Je­re­mi.

Przy­by­ły od­chy­lił głowę do tyłu, uniósł brew.

– Ot, wciór­no­ści! Zde­cy­duj się, no! – od­parł po­iry­to­wa­ny. – Latam – źle, nie latam – takoż…

– Zna­czy… – Je­re­mi po­dra­pał się w głowę za­kło­po­ta­ny. – Dzi­wu­ję się jeno… Jak to się stało, że już zwy­czaj­nie na ziemi stać mo­żesz?

Tymon wy­cią­gnął przed nich ramię. Za­uwa­ży­li, że trzy­mał coś ma­łe­go i czar­ne­go mię­dzy kciu­kiem i pal­cem wska­zu­ją­cym.

– Chodź ze mną, to ci po­wiem…

 

***

– Wol­szeb­ni­ku! – krzyk­nął Tymon, unió­sł­szy głowę.

Stali przed wieżą maga. Je­re­mi pró­bo­wał doj­rzeć, cóż ta­kie­go jego kom­pan trzy­ma mię­dzy pal­ca­mi, lecz ów za­sło­nił to dło­nią.

Z okna wyj­rzał Ongus. Zdzi­wił się zo­ba­czyw­szy, że Tymon stoi na ziemi.

– Nie spo­dzie­wa­łeś się, a? – rzekł z trium­fal­nym uśmie­chem jego uczeń. Wła­śnie ten uśmiech go za­nie­po­ko­ił. – Wdzięcz­nym ci, że mnie na­uczy­łeś za­klę­cia. Co praw­da, nie po­wie­dzia­łeś, jak je cof­nąć, ale tego też się do­wiem.

– Jak ci się to udało? – za­py­tał Ongus.

– A oto i naj­cie­kaw­sza część tej hecy… Wiesz, co to jest? – Uniósł w górę ramię, wciąż trzy­ma­jąc mię­dzy pal­ca­mi ów mały, czar­ny przed­miot. Do­pie­ro Je­re­mi mógł mu się przyj­rzeć. To była mucha.

– Mucha – od­po­wie­dział nie­pew­nie Ongus.

– Ano – po­twier­dził Tymon ski­nie­niem. – A wy­czy­ta­łeś w tych swo­ich mą­drych księ­gach, jak długo taka mucha żyje?

Ongus po­krę­cił głową. Nie wie­dział tego, bo i po co?

– Wy­obraź­że sobie tedy, że aż trzy sied­mi­ce po­tra­fi za­ra­za latać i czło­wie­ka mę­czyć. Za­sze­dłem dziś do le­śnej baby. W swej mą­dro­ści i życz­li­wo­ści zdję­ła ze mnie czar. Spra­wi­ła, że osoba, na którą go prze­nio­sła bę­dzie latać jako ja wcze­śniej, gdy tylko wy­pusz­czę ową muchę spo­mię­dzy pal­ców. Dziać się bę­dzie tak do­pó­ty, do­pó­ki mucha nie zdech­nie, a czaru od­czy­nić nie­po­dob­na. Zgad­nij tedy, któż to uleci, gdy za­ra­zę wy­pusz­czę?

Ongus za­czął gło­śno sapać. Nie mógł z sie­bie wydać ani słowa, za­nie­po­ko­jo­ny i roz­złosz­czo­ny bez­czel­no­ścią swo­je­go ucznia.

– Nie wiesz? – kon­ty­nu­ował Tymon. – Obacz­my, kogóż to za­cza­ro­wa­ło – rzekł, pro­stu­jąc palce i tym samym po­zwa­la­jąc musze ule­cieć. Usły­sze­li z Je­re­mim krzyk, gdy mag, który rów­nież się uniósł, grzmot­nął głową w fu­try­nę okna. Wy­pły­nął na ze­wnątrz, zbli­żył się do chło­pów.

– Co ro­bisz, ło­bu­zie? – roz­gnie­wał się mag. – Zo­ba­czysz, jeśli na­tych­miast nie skoń­czysz, po­ża­łu­jesz tego!

– Nie strosz się, jak kocur na kun­dla. Prze­cie wza­jem czy­nio­ne hece bu­du­ją więzi! – za­żar­to­wał Tymon. – Jak ci szczę­ście do­pi­sze, jakaś żaba czy ja­skół­ka zła­pie muchę wcze­śniej i się skoń­czy! Ra­dził­bym ci tedy latać cały czas przy ziemi albo przy­wią­zać się do czego ko­nop­nym sznu­rem. Tylko nie za wy­so­ko, bo jesz­cze za­wi­śniesz, gdy czar minie!

Mag uno­sił się, w bez­sil­nej zło­ści wrzesz­cząc i wy­ma­chu­jąc pię­ścia­mi.

Tymon uśmiech­nął się, tym bar­dziej że przy­po­mniał sobie o ze­rwa­nych ja­go­dach sza­kła­ka. Trze­ba bę­dzie tro­chę po­wę­szyć po wieży cza­ro­dzie­ja, gdy ten bę­dzie za­ję­ty la­ta­niem, po­my­ślał. A może przy spo­sob­no­ści do­wiem się, jakie to za­klę­cie po­zwa­la na po­wrót sta­nąć na ziemi?

– Cóż teraz? – za­py­tał lę­kli­wie Je­re­mi.

– A cóż ma być? – Uśmiech­nię­ty Tymon od­wró­cił się w jego stro­nę. – Po­la­ta, to zmą­drze­je…