Imię dla kundla

IMIĘ DLA KUN­DLA

 

Z za­pi­sków Asp­ny­sa

 

Z dzie­cieństwa za­pa­mię­ta­łem sporo, acz nie wszyst­ko. Pew­nie to i le­piej. Na świat pi­sa­ne mi było przyjść prze­ci­ska­jąc się przez łono pew­nej bo­gi­ni. Póź­niej przy każ­dej oka­zji zło­śliw­cy nie omiesz­ka­li się za­śmiać, że moje na­ro­dzi­ny z prze­ci­ska­niem nie miały wiele wspól­ne­go.

– Jakby nie ten wiel­ki łeb, Gy­zes­se wy­plu­ła­by go z piczy na śpio­cha.

Takie i po­dob­ne drwi­ny pa­da­ły zwy­kle na mój widok za­miast po­wi­tań. Mio­ta­li je wszy­scy. No pra­wie wszy­scy, ja­snym było, że człon­ko­wie Chwa­leb­nej Ławy nie za­szczy­cą choć­by mruk­nię­ciem po­śled­nie­go bożka, w do­dat­ku chłyst­ka. Nawet gdyby lę­dź­wie któ­re­goś z nich na­wie­dzi­ła chuć nagła, pew­ni­kiem wy­brał­by sobie ład­niej­sze­go chłop­ca. Zna­jąc z opo­wie­ści ich wy­czy­ny, w my­ślach czę­sto dzię­ko­wa­łem matce, że nie prze­ka­za­ła mi swego po­wa­bu.

By dzię­ko­wać jej oso­bi­ście, nie mia­łem spe­cjal­nie spo­sob­no­ści. Odkąd pomnę, więk­sza część jej bo­skie­go ży­wo­ta upły­wa­ła w po­zy­cji ho­ry­zon­tal­nej. Gdy zda­rza­ło się, że od­wie­dza­łem jej pa­ła­cyk, prze­waż­nie za­sta­wa­łem ją le­żą­cą. Cza­sa­mi samą i śpią­cą, oto­czo­ną pu­sty­mi fla­sza­mi po obrzy­dli­wie słod­kim winie, czę­ściej w to­wa­rzy­stwie, na wpół przy­tom­ną, ję­czą­cą pod któ­rymś z nie­śmier­tel­nych. Kilka razy – o zgro­zo! – zda­rzy­ło się, że po­le­gi­wał na niej jakiś z tych, któ­rych ho­du­je­my. Wiele wi­dzia­łem, ale to w sam raz wo­la­łem ry­chło wy­przeć.

Nie zna­jąc ojca i nie mogąc li­czyć na wzglę­dy matki, z nudów chło­ną­łem wie­dzę. Dla sko­re­go do nauk mło­de­go boga jej źró­dła stały otwo­rem. Wię­cej niż gor­li­wie i bar­dziej, niżby na­ka­zy­wał oby­czaj, czer­pa­łem nauki z Kry­ni­cy Sen­sów. Prze­ciw­nie do zbla­zo­wa­nych boż­ków, na pewno le­piej uro­dzo­nych ode mnie, w lot sta­łem się fa­wo­ry­tem sza­no­wa­ne­go Hyp­pe­ko­na. Wśród zna­nych mi bóstw ucho­dził on za dzi­wa­dło, ale i au­to­ry­tet.

Rek­tor Hyp­pe­kon z wła­snej woli przy­brał po­stać zgrzy­bia­łe­go sta­ru­cha. Ow­szem, zda­rza­ło się to i po­zo­sta­łym bogom. Oni jed­nak do­ko­ny­wa­li ta­kich me­ta­mor­foz je­dy­nie cza­so­wo, chcąc dla wła­snych ka­pry­sów zbrzy­dzić ob­co­wa­nie płcio­we mło­dym dzie­wi­com, ako­lit­kom ich kul­tów. Hyp­pe­kon był ponad to. Nie dbał o roz­głos i cześć wśród ho­dow­la­nych. Zresz­tą wśród bogów też nie. Może tak z raz na stu­le­cie ob­ja­wiał się w jed­nej z pię­ciu wznie­sio­nych ku jego czci ka­plic(…)

 

***

 

– Wcho­dząc w jakie miej­sce, warto by ro­ze­znać prawa, które nim wła­da­ją. Choć­by te naj­waż­niej­sze – za­uwa­żył trzeź­wo Ma­ło­sol­ny. – Czy hoł­do­wać im? – za­śmiał się gbu­ro­wa­to, czyli we wła­ści­wy dla sie­bie spo­sób. – Wszyst­kich to się nie da… ni przy­swo­ić, ni prze­strze­gać.

– Cóż więc mam czy­nić? – za­py­tał ner­wo­wo Pa­ra­much.

– Sta­ra­niem się wykaż. Myśl. Mało mów i wiele słu­chaj. A jeśli cho­dzi o de­ta­le, nie tro­skaj się na­zbyt. Mnisi ci, cho­ciaż dają pozór nie wia­do­mo ja­kich mę­dr­ków, już dawno po­gu­bi­li to, co naj­pierw­sze być winno. – Ma­ło­sol­ny omiótł współ­czu­ją­cym wzro­kiem mon­stru­al­ny klasz­tor­ny bu­dy­nek. – Wi­dzisz, chłop­cze, oni po­gu­bi­li ducha.

– Ale… jak to? Nie poj­mu­ję ni w ząb! Ślę­czą na tym bez­lu­dziu całe życie, z da­le­ka od wszyst­kie­go, czym może sku­sić świat. Przy­wdzie­wa­ją cu­dacz­ne szaty, uczą się for­muł w daw­nych ję­zy­kach, ho­łu­bią księ­gi, z któ­rych co druga wię­cej warta, niż kilka wio­sek razem. Gdzie, na bogów, trud­niej zgu­bić ducha niż tu?

– W tym sęk, tutaj to jak igrasz­ka. I żebyś się nie dzi­wo­wał, gdy po­miar­ku­jesz, że ten z two­ich mi­strzów, który naj­gło­śniej opie­wa cnotę ubó­stwa, wie­czo­ra­mi, już sa­me­mu i cich­cem prze­li­cza mo­ne­ty. Takoż samo, za­pal­czy­wy piew­ca płcio­wej czy­sto­ści, znany jest wszem jako lu­bież­nik, który naj­wię­cej wsio­wych dzie­wek wy­obra­cał i to na takie podłe spo­so­by, że wy­bacz, ści­sły opis zmil­czę.

– To po kiego gada mam się pchać mię­dzy ta­kich opo­jów, li­czy­kru­pów i roz­pa­sań­ców? – Pa­ra­much nie­mal go­to­wał się od środ­ka. – Ja je­dy­nie pra­gnę wy­uczyć się fachu, żeby móc po­ślu­bić i utrzy­mać Malwę…

– O opo­jach nie wspo­mi­na­łem. – Po­now­nie ro­ze­śmiał się Ma­ło­sol­ny – Cho­ciaż tak… praw­dę rze­kłeś! Za tymi mu­ra­mi to chle­jus żłopa mo­czy­mor­dą po­ga­nia! Zresz­tą, na psa urok, pi­ja­cy to pół biedy przy nie­któ­rych ta­kich, co miast chę­do­żyć wie­śniacz­ki upa­tru­ją sobie pa­cho­la­ków. Rada na to jest jedna: sy­piaj czuj­nie i zadem do ścia­ny.

Pa­ra­much ner­wo­wo prze­łknął ślinę, a jego czoło zro­si­ło kilka kro­pel potu. Ma­ło­sol­ny, wi­dząc lęk u roz­mów­cy, pod­jął uspo­ka­ja­ją­co:

– No, ale ta­kich na prze­szło setkę jest rap­tem kilku, szyb­ko się ro­ze­znasz, który to, a który. Chwy­taj wie­dzę, póki choć okraw­ki jej tutaj osta­ły. Mni­chów też się nie bój, są tacy sami, jako inni lu­dzie. Zna­czy różni. Prze­bie­ra­ją się w pa­rad­ne fa­ta­łasz­ki, ma­wia­ją długo i za­wi­le, ale każdy z nich jest po­dob­ny do mnie czy do cie­bie. Kości i trze­wia ob­le­czo­ne skórą, i to ukry­te, nie wie­dzieć gdzie, tchnie­nie bogów. No, dobra. Czasu żal. Przy­naj­mniej mo­je­go. Łap za ko­łat­kę i do­bi­jaj się do furty, póki nie zmierz­cha!

 

***

 

„O na świętych pięć sut­ków Gu­na­lu­wy! Toż to kula! Żywa kula sadła”. Pa­ra­much stał jak wryty przed okrą­głym ni­czym księ­życ w pełni ob­li­czem mni­cha. Ten nie za­szczy­cił przy­by­łe­go nawet prze­lot­nym spoj­rze­niem. Jedną dło­nią wer­to­wał opra­wio­ną w skórę księ­gę, drugą zaś pod­su­wał sobie do ust nie­do­pie­czo­ny udziec.

– Siada, no! Niech siada – za­pisz­czał po­na­gla­ją­co mnich, nie prze­ry­wa­jąc żad­nej z wy­ko­ny­wa­nych czyn­no­ści. Wy­so­ki, draż­nią­cy tembr głosu, przy­wo­dzą­cy na myśl bar­dziej pod­lot­ka, niż no­bli­we­go ka­pła­na do­peł­niał miary gro­te­ski.

Pa­ra­much nie wy­bi­ja­jąc się z odrę­twie­nia, od­ru­cho­wo speł­nił roz­kaz tłu­ścio­cha. Ten wresz­cie uniósł łeb znad księ­gi i otak­so­wał przy­by­łe­go.

– Pa­ra­much z Mru­ża­li­na, herbu Skrzy­dla­ta Stud­nia (…) pier­wo­rod­ny syn Pusz­ka i Si­to­li­cy, uro­dzo­ny czte­ry­sta i osiem wio­sen po Dru­giej Sło­nej Krzyw­dzie, je­de­na­ste­go dnia mie­sią­ca (…) – czy­tał otyły człek, ryt­micz­nie jak ma­szy­na szcze­gó­ły z ży­cio­ry­su przy­by­sza. Wy­mie­niw­szy wszyst­kie sioła, które to oprócz Mru­ża­li­na miały przy­paść Pa­ra­mu­cho­wi w spad­ku, kłap­nął księ­gą tak za­ma­szy­ście, że przy oka­zji strą­cił z blatu se­kre­ta­rzy­ka misę. Ta po­to­czy­ła się po dę­bo­wej pod­ło­dze i po krót­kich, acz in­ten­syw­nych po­dry­gach roz­pę­kła się na róż­nych roz­mia­rów sko­rup­ki.

– A, przy­droż­ny pies ją trą­cał! – rzu­cił bez­tro­sko gru­bas, chwy­ta­jąc w na­la­ną dłoń kie­lich, na dnie któ­re­go mie­ni­ły się jesz­cze reszt­ki ru­bi­no­we­go na­pit­ku. Za­mach­nął się wi­do­wi­sko­wo i po chwi­li mo­zai­ka z frag­men­tów sa­la­te­ry wzbo­ga­ci­ła się o odłam­ki ko­lej­ne­go na­czy­nia. – Praw­dę po­wia­dam ci, Pa­ra­mu­chu! Cała wa­ta­ha kun­dli, po ojcu przy­błę­dzie i su­czej maci wil­czy­cy, je­ba­ła te nędz­ne fa­jan­se, skoro bo­go­wie ze­sła­li nam do ter­mi­nu syna tak zna­mie­ni­te­go rodu.

– Nie ucho­dzi mi słu­chać tych po­chwał, panie. – Za­że­no­wa­ny Pa­ra­much z tru­dem wy­do­był z sie­bie głos. – Wszak ród mój czczę wiel­ce, a miej­sce w mym sercu ma zaraz po bo­gach, jed­na­ko pa­mię­tam, że to czyny mają za mnie prze­ma­wiać.

– O! I taki do czynu wy­ryw­ny – za­szcze­bio­tał mnich, szczy­piąc Pa­ra­mu­cha w po­li­czek. Lep­kie od smal­cu (i bo­go­wie raczą wie­dzieć od czego jesz­cze!) pa­lu­chy za­kon­ni­ka przy­pra­wi­ły chło­pa­ka o od­ruch wy­miot­ny, który ten, siłą woli le­d­wie zdo­łał zdu­sić. – Ale rację masz, mój młody przy­ja­cie­lu! Bo­go­wie nie po próż­ni­cy zo­sta­wi­li taki, a taki po­rzą­dek świa­ta, nasza rzecz go pie­lę­gno­wać. – Ton wy­po­wia­da­nych słów znie­nac­ka prze­szedł z kpiar­skie­go w nie­po­ko­ją­co men­tor­ski. – Jako twój wiel­ki ród za­czął się gdzieś w mroku dzie­jów, tak godzi się byś i ty, dążąc ku świet­no­ści za­czął od mroku!

Pa­ra­much nie ro­zu­miał, co jego roz­mów­ca miał na myśli. Pa­mię­ta­jąc po­ucze­nia Ma­ło­sol­ne­go, po­sta­no­wił od tej pory so­len­nie się ich trzy­mać.

Mało mów i wiele słu­chaj – od­bi­ja­ło mu się w gło­wie, jakby echem, nie­ste­ty chyba już po­nie­wcza­sie.

Rad nie­rad uciekł w mil­cze­nie. By do­pra­wić je nieco po­ko­rą, po­wo­li spu­ścił oczy. Na­stęp­ny ruch na­le­żał do sil­niej­sze­go.

– Psiar­nia, tak… Myślę, że za­czniesz od psiar­ni. – Słowa gru­be­go brzmia­ły pi­skli­wie i nie od­sła­nia­ły żad­nych emo­cji.

Chło­pak na pomoc z za­ka­mar­ków pa­mię­ci przy­wo­łał for­muł­kę, któ­rej skrzęt­nie wy­uczył się, po­zo­sta­jąc pod opie­ką Ma­ło­sol­ne­go.

– Niech me­lo­dia słów two­ich lo­so­wi memu ulepi kształt!

– Niech ulepi, niech ulepi – przy­tak­nął za­kon­nik, za­no­sząc się przy tym od do­no­śne­go śmie­chu. Pa­ra­mu­cho­wi prze­szło przez myśl, że po sto­kroć milej by­ło­by słu­chać roz­tro­jo­nej gęśli. – Cze­kaj no, poślę po brata Susa, za­wie­dzie cię na twe nowe wło­ści.

 

***

 

– Tu sy­piał bę­dziesz. – Przy­gar­bio­ny chu­dzie­lec wska­zał od nie­chce­nia Pa­ra­mu­cho­wi bar­łóg w kącie po­nu­rej, za­grzy­bio­nej i po­zba­wio­nej otwo­rów okien­nych iz­deb­ki. – Zna­czy się, jak skoń­czysz ob­rzą­dek przy psach. Wcze­śniej ani się waż, bo po­sma­ku­jesz Pana Cier­pli­we­go.

Mło­dzie­niec nie zdą­żył nawet py­ta­ją­co spoj­rzeć na brata Susa, gdy ten wy­su­nął zza pasa wią­żą­ce­go szatę długi na ponad dwie stopy i sze­ro­ki jak mę­skie przed­ra­mię po­zła­ca­ny pręt. Pa­ra­much nie miał od­wa­gi, by przyj­rzeć mu się do­kład­niej, za­uwa­żył jed­nak, że ar­te­fakt ów po­ły­sku­je nie tylko dzię­ki zło­ce­niu. Zło­wro­gie­go ma­je­sta­tu do­peł­niał wi­ją­cy się ni­czym wąż rząd kan­cia­sto oszli­fo­wa­nych sza­fi­rów.

– Pan Cier­pli­wy wy­cho­wał już nie­jed­no po­ko­le­nie za­kon­nych psiar­czy­ków. Co by­strzej­szym nadto było go uj­rzeć, głup­si czę­sto cią­ga­li go w tany. – Brat Sus uśmiech­nął się, od­sła­nia­jąc wy­bra­ko­wa­ne uzę­bie­nie. – Za­sa­dy są pro­ste: rób swoje, a poza to, co do cie­bie na­le­ży, nosa nie wy­ty­kaj. Bo­go­wie w swej nie­zgłę­bio­nej mą­dro­ści zrzą­dzi­li, że tobie w udzia­le przy­pa­dło spra­wo­wać pie­czę nad La­wi­ną. La­wi­na jest szczen­na, za ty­dzień ma roz­wią­za­nie. Żyjmy na­dzie­ją, że bę­dzie szczę­śli­we. – Mnich ujął w garść Pana Cier­pli­we­go i zna­czą­co nim po­ma­chał.

– Niech nasza na­dzie­ja z wolą bogów w jedno zgod­ne się sple­cie – po­spiesz­nie pod­jął Pa­ra­much. – Pra­gnął­bym jed­nak, mi­strzu, pro­sić cię o bliż­sze wska­zów­ki. Jako żyję, nie dane mi było oglą­dać ta­kie­go psa.

– Pewno, że nie było ci dane. Gdzie tam wiej­skim szlach­ciu­rom do prze­świet­nych, za­kon­nych sfor? – dwo­ro­wał sobie Sus. – Jed­na­ko za na­rzę­dzia wy­star­czą ci chęci naj­szczer­sze. La­wi­na, cho­ciaż droż­sza od wszyst­kich twych wio­sek i co tam jesz­cze do­bre­go będąc dzie­dzi­cem na Mru­ża­li­nie otrzy­masz, otóż La­wi­na w samej isto­cie jest jak każde inne bydlę. Po­trze­ba jej żreć, napić się i wy­spać.

– I na­ten­czas kon­ten­ta bę­dzie?

– Wyucz się szcze­kać, a sam jej za­py­tasz. Zwa­żaj su­mien­nie, by nie żarła nic nadto, co ci bra­cia z rzeź­ni dla niej przy­nio­są. I choć­by boska la­dacz­ni­ca Gy­zes­se zla­zła w te progi i wszyst­ki­mi swymi otwo­ra­mi cię ma­mi­ła, nie waż się po­ła­sić nawet na kęs!

– Jakże to?! – uniósł się Pa­ra­much. – Wy­bacz zu­chwa­łość, panie, ale nawet mo­rzo­ny gło­dem tak bym się nie ska­lał! Nie wy­nio­słość, wszak, a li­te­ra prawa bo­skie­go… – Tu za­milkł, bo mnich zna­czą­co po­kle­pał się po sza­cie w oko­li­cy miej­sca, gdzie tkwił Pan Cier­pli­wy.

– Li tylko moja to fan­ta­zja, czy przyj­dzie ci wie­cze­rzać z ludź­mi, z psami, czy z ro­ga­ci­zną. A na­uczać bę­dziesz sztu­czek po­miot La­wi­no­wy, nie brata Susa bo­żych pra­wi­deł!

Chło­pak wes­tchnął w duchu, runął ko­la­na­mi na kle­pi­sko i wy­rzu­cił na jed­nym tchu:

– Niech me­lo­dia słów two­ich lo­so­wi memu ulepi kształt!

 

***

 

– Zdaje się, naj­droż­szy Asp­ny­sie, że na dzi­siaj już ci wy­star­czy. – Stary Hyp­pe­kon z hu­kiem za­mknął książ­kę, ob­ło­żo­ną w ocie­ka­ją­cą stru­mie­nia­mi wody okład­kę.

Cho­ciaż kro­ple gęsto bry­zga­ły na oby­dwu bogów, stro­ni­ce – o dziwo – po­zo­sta­wa­ły suche. Asp­nys, mimo wie­lo­go­dzin­nych stu­diów nad księ­gą u boku Hyp­pe­ko­na, zda­wał się być cią­gle zdu­mio­ny. Sta­rzec, do­strze­gł­szy to, za­śmiał się.

– Ku­glar­stwo z tą okład­ką! Jar­marcz­ne figle, ot co! A wiesz może na co to po­trzeb­ne?

Młody bóg za­sta­na­wiał się przez dłuż­szą chwi­lę.

– Wno­szę, że to ma od­wra­cać uwagę od tego, co za­wie­ra. Żeby nie­po­wo­ła­ni, nie­god­ni nie mogli jej prze­czy­tać i objąć ro­zu­mem.

Hyp­pe­kon po­wo­li po­ki­wał głową.

– Praw­da to i nie praw­da. To i to naraz.

Asp­nys spoj­rzał na na­uczy­cie­la py­ta­ją­co, łak­nąc dal­szych wy­ja­śnień. Był pe­wien, że je otrzy­ma, ale nie od razu i nie wprost. Do­stoj­ny Hyp­pe­kon zwykł daw­ko­wać wie­dzę, tak jak medyk czyni to z le­kar­stwem.

– A cóż ta­kie­go ty sam, Asp­ny­sie, zro­zu­mia­łeś z dzi­siej­szych czy­tań?

Serce bożka ogar­nął wstyd. Pa­mię­tał jed­nak, że z Hyp­pe­ko­nem można roz­ma­wiać tylko szcze­rze.

– Nie­któ­re po­je­dyn­cze wy­ra­zy i tylko tyle – wy­krztu­sił. – Żeby być naj­bli­żej praw­dy, po­wiem: nie zro­zu­mia­łem z niej nic.

Naraz sę­dzi­wa twarz bo­skie­go pro­fe­so­ra roz­pro­mie­ni­ła się z mocą równą gwieź­dzie. Bi­ją­cy z niej blask stał się tak in­ten­syw­ny, że Asp­nys, mimo swej nad­przy­ro­dzo­nej na­tu­ry, mu­siał zmru­żyć oczy.

– Świet­nie. Zatem zro­zu­mia­łeś wszyst­ko. Wiesz już, że w „Ciek­ną­cej Księ­dze” nie ma nic god­ne­go uwagi. Beł­kot wie­rut­ny w dzi­wacz­ność przy­oble­czo­ny.

– Na darmo więc ją spi­sa­li?

– Nie. Dla tych, co zro­zu­mie­ją. Gdy ro­ze­znasz źró­dło głu­po­ty, zdo­by­wasz po­tęż­ny oręż.

– Czy ze­chcesz mi zdra­dzić, jak za­prząc go do walki, czci­god­ny Hyp­pe­ko­nie?

– Wy­staw na peł­nię świa­tła i cze­kaj. Muchy znaj­du­ją zdrój w klo­acz­nych do­łach, a głu­po­ta wsze­la­ka w gło­wach bo­skich i ludz­kich po rów­nej ob­fi­to­ści za­sia­na. Łak­nie, więc bieży do swo­ich źró­deł.

– Nie może być! – Za­pa­lił się Asp­nys. – Dziś rano wi­dzia­łem, gdy sta­łeś, czy­ta­łeś i tłu­ma­czy­łeś ja­kieś za­wi­ło­ści, a naj­świet­niej­si z Chwa­leb­nej Ławy sie­dzie­li w kręgu ni­czym za­klę­ci. I nawet Rądru, pan i wład­ca pło­ną­cych ga­zo­wych sznu­rów, nie ważył się chrząk­nąć! Pysz­na i wy­nio­sła Ju­bu­wi­ma, ta sama, co jej głowę i łono po­ra­sta­ją szcze­ro­zło­te kłaki, spi­ja­ła każde słowo, które opu­ści­ło twoje usta. Jak więc to?

– Wła­śnie tak. Głup­cy lgną do głu­po­ty łap­czy­wie, krztu­szą się nią. Nad­sta­wia­ją jej uszy, noz­drza i zady, radzi, gdy ona raczy ich po­siąść.

– Tako rze­czesz o Chwa­leb­nej Ław… – Asp­nys nie zdą­żył do­po­wie­dzieć do końca. Hyp­pe­kon z wy­mow­nym uśmie­chem przy­ło­żył palec wska­zu­ją­cy do swo­ich warg.

– Nie wszyst­ko po­trze­ba na­zy­wać. Nie wprost.

Przez chwi­lę oby­dwaj stali na­prze­ciw sie­bie w mil­cze­niu. Ciszę prze­rwał Asp­nys.

– Daruj mi śmia­łość, Hyp­pe­ko­nie, ale… – słowa z tru­dem prze­ci­ska­ły się boż­ko­wi przez gar­dło – ale rze­kłeś jesz­cze u za­ra­nia na­szych nauk, że dane mi bę­dzie ro­ze­znać, kim jest ten, który zgo­to­wał me po­czę­cie.

– I ina­czej stać się nie może, choć gdy już się sta­nie, bę­dziesz prze­kli­nał ten dzień – po­nu­ro za­wy­ro­ko­wał pro­fe­sor. – Dziś ci po­wia­dam, wy­klniesz, na czym świat stoi, go­dzi­nę wzbu­dze­nia cię do ży­wo­ta i na­urą­gasz dnio­wi, w któ­rym po­znasz imię ojca.

– Zaliż taki on zły, winny zbrod­ni, wy­stęp­ków ja­kich?

– Żadna jest jego wina. Całe jej brze­mię twoją matkę po wsze czasy kala! – za­grzmiał Hyp­pe­kon. Jego krzyk spra­wił, że ro­sną­ce nie­opo­dal dęby po­wa­li­ły się na zie­mię. Z ich koron, jak na roz­kaz, wy­fru­nę­ły gęste chma­ry ptac­twa. Wrzesz­cząc prze­raź­li­wie, długo ko­ło­wa­ły bogom ponad gło­wa­mi. Sta­ruch, wi­dząc sku­tek swo­je­go unie­sie­nia, pod­jął tym razem spo­koj­nie – Lu­dziom, czy jak to się wśród nam po­dob­nych mawia: ho­dow­la­nym, oj­ciec twój był bli­ski i skory do po­mo­cy. Był… przy­ja­cie­lem – mó­wiąc, zda­wał się ważyć każde słowo. – Tyle ci dzi­siaj znać, bo tyle udźwi­gnąć po­do­łasz.

– Nic wię­cej?

– Nic. Pier­wej, Asp­ny­sie, trze­ba ci zba­dać ko­le­je losu Pa­ra­mu­cha, dzie­dzi­ca na Mru­ża­li­nie. Z ludzi się wy­wo­dził, praw­da to, ale bogom hi­sto­rie po­wy­pla­tał. Po­słu­chaj…

 

***

 

Za wszyst­kie zwia­stu­ny wy­pi­jem naraz, do dna!

Wiecz­ne pięt­no wy­pa­lił nam przy­rod­ni brat ognia

Stru­ny szar­pał do rytmu da­le­ki krew­ny wi­chrów

W pra­sta­rej lutni zro­bio­nej z drew­na,

Drze­wa zna­ne­go tylko z mitów

 

Zło­żo­na rap­tem z pię­ciu li­ni­jek ob­rzę­do­wa pieśń pręd­ko za­pa­dła Pa­ra­mu­cho­wi w pa­mięć. Gdy legł ledwo żywy po całym dniu wy­peł­nio­nym obo­wiąz­ka­mi, w ciszy win­szo­wał sobie, że zdą­żył się jej na­uczyć. Na­za­jutrz spo­dzie­wał się eg­za­mi­nu. Był pe­wien, że ko­mi­sja, w skład któ­rej na pewno wej­dzie brat Sus, nie po­da­ru­je mu żad­ne­go błędu, czy to w in­to­na­cji, czy w tre­ści. Ba­lan­su­jąc na bło­giej gra­ni­cy jawy i snu, ock­nął się nagle.

– Budź­że się, Pa­ra­mu­chu! Chyżo! La­wi­na się szcze­ni. – Któ­ryś z za­kon­nej cze­la­dzi psiar­czy­ków, o twa­rzy usia­nej bli­zna­mi po ospie, stał nad nim, bez­li­to­śnie po­kla­sku­jąc.

– Też wy­na­la­zła sobie porę – burk­nął chło­pak i prze­cią­gle ziew­nął.

– I tako rzek­niesz bratu Su­so­wi? – Zło­śli­wie uśmiech­nął się tam­ten.

Pa­ra­much ob­rzu­cił ospo­wa­te­go po­gar­dli­wym spoj­rze­niem, ale prze­łknął prze­kleń­stwo, które ci­snę­ło mu się na usta.

Do­igrasz się kiedy, li­zo­du­pie! – prze­mknę­ło mu jesz­cze przez myśl, gdy truch­tem po­dą­żał do kojca La­wi­ny.

Zwol­nił nieco kroku, gdy do­strzegł le­go­wi­sko swo­jej pod­opiecz­nej, a wokół niego kilka przy­cup­nię­tych syl­we­tek. Nie­chyb­nie roz­po­znał wśród obec­nych za­kon­ne­go zie­la­rza, sma­ru­ją­ce­go brzuch La­wi­ny ja­kimś na­pa­rem. Do­strzegł też, że asy­sto­wał mu cze­lad­nik, ten sam, który przed chwi­lą go obu­dził.

W gro­nie ze­bra­nych za­bra­kło brata Susa. Pa­ra­much ode­tchnął z ulgą, by zaraz po­czuć jak krzep­nie mu w ży­łach krew, a czasz­kę roz­sa­dza tępy, pul­su­ją­cy ból.

– Na za­da­tek ju­trzej­szej od­pła­ty, ła­chu­dro! – Chudy mnich wy­ło­nił się jakby zni­kąd i za­czął okła­dać chło­pa­ka na oślep swym osła­wio­nym re­kwi­zy­tem. – Wa­ro­wać ci przy niej było!

– Panie, po­nie­chaj!

– A zdech­niesz pier­wej!

Zda­wa­ło się, że furia za­kon­ni­ka nie znaj­dzie kresu. Pa­ra­much wśród otrzy­my­wa­nych razów padł na kle­pi­sko. Reszt­ką sił wołał o pomoc do wszyst­kich zna­nych sobie bogów. Wkrót­ce pod­dał walkę. Ostat­nim okru­chom jaźni po­zwo­lił roz­to­pić się w pu­st­ce.

Kilka kro­ków obok na świat przy­szło sie­dem zdro­wych szcze­niąt.

 

***

 

– Każ­den bóg mnie świad­kiem – za­kli­nał się brat Dy­vnim, klasz­tor­ny medyk. – Zno­iłem się, jako mo­głem, by za­cho­wać go u ży­wo­ta. Po próż­ni­cy znać wszyst­ko, kiedy wola bogów inna.

– Albo ko­no­wał le­bie­ga – rzu­cił któ­ryś z mni­chów, wznie­ca­jąc mię­dzy zgro­ma­dzo­ny­mi salwę chi­cho­tu.

Prze­wo­dzą­cy na­ra­dzie omiótł salę kar­cą­cym wzro­kiem.

– Zwa­żaj­cie, bra­cia. Tu nie lu­pa­nar, nie szynk, a uświę­co­ne miej­sce. Zdradź nam, Dy­vni­mie, cóżeś pod­jął ku oca­le­niu brata Susa.

– Wprzó­dy po­wróz, który kark mu opi­nał, prze­sie­kłem, ują­łem bie­dacz­ka w pół i uło­ży­łem plac­kiem na pod­ło­dze. Nie dy­chał, fi­zjo­no­mię miał siną, a cie­pła­wy był ledwo co. Na osta­tek zba­da­łem, czy mu w ży­łach jesz­cze jucha tętni, ale ta też usta­ła.

– A skro­pi­łeś mu skroń ja­ki­mi esen­cja­mi?

– Na­lew­ką z ga­dzie­licz­ki na oko­wi­cie, do­pra­wio­ną pa­zu­rzym chwa­stem. – Dy­vnim bez­wied­nie, ale z bło­go­ścią ob­li­zał wargi. – Co dzień, le­d­wie za­świ­ta, wty­kam flasz­kę tego cudu za pa­zu­chę.

– Lejąc na­przód ze dwie takie w gar­dziel – prze­drzeź­niał któ­ryś z sali, tym razem na­praw­dę szep­tem.

– Ga­dzie­licz­ka na wiele przy­pa­dło­ści sku­tecz­na, ale do gra­nic na­tu­ry. Nie ma mocy wskrze­szać, darmo tru­chło na­masz­cza­łem.

– Darmo, czy nie, w szla­chet­nym za­mia­rze. Rzek­nij jesz­cze, jako się za­pa­tru­jesz na ozdro­wie­nie Pa­ra­mu­cha.

– Ee, wy­li­że się, choć Sus udat­nie po­gru­cho­tał mu gnaty. A na wie­czy­stą pa­miąt­kę na­sze­go fra­tra pra­wym okiem bę­dzie świat po­dzi­wiał. Le­we­go nie utrzy­ma­łem, wy­pły­nę­ło…

– Nie­do­brze. Stary Pusz­ko upo­mni się o sy­now­ską krzyw­dę.

– I cóż on wład­ny? – włą­czył się w dys­pu­tę sie­dzą­cy w na­roż­ni­ku sali bro­da­ty mnich. – Wiel­kie me­cy­je, pa­ni­sko na kilku wio­chach!

– Praw­da, Sa­tu­ky­ła­mie, są wśród szlach­ty znacz­niej­si, ale o har­dziej uwzię­tych da­rem­no.

– Zatem prze­ku­pić trze­ba – od­parł tam­ten.

– Pusz­ko z Mru­ża­li­na dumy krusz­cem nie zra­chu­je.

– Wszak nie o zło­cie roz­pra­wiam. – Sa­tu­ky­łam pod­niósł się i chy­trze za­tarł dło­nie. – Niech­by tak pa­ni­czy­ka ob­da­rzyć szcze­nię­ciem z la­wi­no­we­go miotu…

Ze­bra­ni, nie wy­łą­cza­jąc mni­cha, który im prze­wo­dził wy­buch­nę­li grom­kim śmie­chem. Ten, gdy re­chot wy­brzmiał do cna, siląc się na po­wa­gę pod­jął:

– La­wi­na ule­gła kun­dlo­wi, więc mie­szań­ce uro­dzi­ła. Nie dzi­wo­ta, a sucza rzecz. Brat nasz, Sus, nie upil­no­wał jej jako na­le­ża­ło, prze­to wsty­dem wie­dzio­ny, szyję opa­tu­lił sznu­rem. Serce pęka, ale rozum obej­mu­je. Rzecz to ludz­ka, na wskroś…

– Troje zaś rze­czy Świę­te­mu Klasz­to­ro­wi. Nędza, głód i zguba! – po­trzą­sa­jąc sa­kiew­ką, la­men­to­wał te­atral­nie brat-eko­nom. – Od szcze­nia­ków nie­ska­la­nej krwi, to i ki­ja­mi kup­ców nie szło opę­dzić. A to ba­ra­chło po­kun­dlo­ne…

– … zda się przed­nio na prze­bła­ga­nie Pa­ra­mu­cha – z peł­nym spo­ko­jem wszedł mu w słowo Sa­tu­ky­łam. – Zmiar­kuj­cie, czci­god­ni bra­cia, czy­liż po­bie­rał on gdzie nauki, jako psy czy­stej rasy klasz­tor­nej od in­szych od­róż­nić?

Zgro­ma­dzo­nych ogar­nę­ła nagła cisza. Więk­szość, przy­sta­jąc od razu na ten po­mysł, po­czę­ła z apro­ba­tą kiwać gło­wa­mi. Kilku w mil­cze­niu roz­trzą­sa­ło wszyst­kie za i prze­ciw, jed­nak z prze­świad­cze­niem, że de­cy­zja zo­sta­ła po­wzię­ta.

– Niech me­lo­dia słów two­ich lo­so­wi na­sze­mu ulepi kształt! – prze­wo­dzą­cy mni­chom zwró­cił się do Sa­tu­ky­ła­ma, osta­tecz­nie pie­czę­tu­jąc wynik na­ra­dy.

 

***

 

Naj­droż­szy mój Przy­ja­cie­lu!

 

Ra­do­ścią wie­dzio­ny, do­nieść Ci spie­szę, że ducha w za­ko­nie nie postra­da­łem. Zrzą­dze­niem bogów osta­ję żyw, a choć po­nio­słem na zdro­wiu nie­ja­ki uszczerbek – urazy do wi­no­waj­cy nie cho­wam. Spraw­ca mej krzyw­dy ukarał się sam i nie­chaj już Hu­ta­nuj z ase­so­ra­mi swymi po­błaż­li­wie go osą­dzą. Cie­bie zaś o jedno upra­szam – nie wspo­mnij o tych wy­pad­kach memu ojcu! Klasz­tor mi za wszyst­kie stra­ty po sto­kroć po­we­to­wał, takoż do­le­wać fra­sunku na jego siwe skro­nie, tym wię­cej się nie godzi.

Blagą zgoła by­ło­by ob­sta­wać, że mnisi jeno uczy­ni­li mi za­dość! Ka­pi­tu­ła Świę­te­go Klasz­to­ru ze szczo­dro­ści bled­szej le­d­wie we­dług bo­skiej, ob­da­rzy­ła mnie wy­bor­nym szcze­nię­ciem. Coby mnie tak Lu­st­mosz w stę­chłej ropie ze swych par­chów wy­ma­zał, jeśli kiedy przed­tem wi­dzia­łem po­dob­ne stwo­rze­nie. Po Mru­ża­li­nie mnogo psów się pa­łę­ta, praw­da to. Jedne wil­cze­ją łażąc sa­mo­pas, inne przy kmie­cich obej­ściach w wier­no­ści stró­żu­ją. Albo i oby­dwa do­rod­ne po­so­kow­ce, te co je oj­ciec od knia­zia w kości wy­grał. Wszyst­kie z psie­go rodu, a różne takie… Nic jed­nak każdy pies z osob­na, nic nawet cała psia zbie­ra­ni­na przy moim Ja­spi­sie. Bo trze­ba Ci wie­dzieć, Ja­spi­sem go na­zwa­łem.

Po­kła­dam wiarę, że i Ty po­znaw­szy licz­ne jego wa­lo­ry, po­czu­jesz doń afekt. Nie­mo­żeb­nym jest, by miało być ina­czej.

Naj­waż­niej­sze spi­sa­łem, a że jesz­cze co­kol­wiek nie­do­ma­gam, resz­tę opo­wiem Ci w czte­ry oczy. Oby bo­go­wie dali ry­chło skrzy­żo­wać nam ścież­ki. Tym­cza­sem po­zo­sta­waj w zdro­wiu. Miej ba­cze­nie na Malwę i uca­łuj ją ser­decz­nie!

 

Twój Pa­ra­much

 

– Sły­sza­łeś prze­to? – Za­śmia­ła się czar­no­wło­sa pięk­ność, mnąc w drob­nych dło­niach do­pie­ro co od­czy­ta­ny list. – Całuj mnie, jako Pa­ra­much ci na­ka­zał!

Ma­ło­sol­ny łyp­nął na nią lek­ce­wa­żą­co.

– Na­ka­zał, po­wia­dasz?! Jego pies mu winny po­słuch, nie ja - rzu­cił po­gar­dli­wie, ale cmok­nął dziew­czy­nę w po­li­czek. Le­d­wie zdo­łał ją mu­snąć, ta ko­kie­te­ryj­nie od­sko­czy­ła od niego, lą­du­jąc mięk­ko na prze­ciw­le­głym skra­ju łoża.

– A może ja ni jemu, ni tobie pi­sa­na? – dro­czy­ła się Malwa.

– A może mordę za­wrzesz? Tęż­sze mam teraz zgry­zo­ty.

Dziew­czy­na pry­cha­jąc za­kry­ła nagie pier­si kasz­mi­ro­wym sza­lem. W swoim nie­speł­na dwu­dzie­sto­let­nim życiu nie przy­wy­kła do ta­kie­go trak­to­wa­nia. Ad­o­ra­to­rów miała na pęcz­ki, po­chleb­ców na jedno ski­nie­nie. Gru­biań­skie od­zyw­ki ko­chan­ka do ży­we­go ubo­dły jej dumę.

– Snadź bo­skie ska­ra­nie dla szla­chet­nie uro­dzo­nej, co to ją za­mro­czy i pod cha­mem le­gnie – ce­dzi­ła przez za­ci­śnię­te zęby. Jedną ręką zbie­ra­ła po­roz­rzu­ca­ną bez­ład­nie gar­de­ro­bę, drugą wy­gra­ża­ła Ma­ło­sol­ne­mu.

Ten na końcu ję­zy­ka miał już sto­sow­ną ri­po­stę, ale wszyst­ki­mi si­ła­mi sta­rał się opa­no­wać.

Nie nosił świat chło­pa z tak mo­car­ną gębą, coby babę prze­ga­dał – przy­po­mniał sobie po­rze­ka­dło ojca, nieco się uspa­ka­ja­jąc. Zdą­żył jesz­cze za­czerp­nąć haust po­wie­trza, kiedy nagle otwo­rzy­ły się drzwi. Do kom­na­ty wtar­gnął szcze­niak i ra­do­śnie po­mer­du­jąc ogo­nem, za­czął ob­szcze­ki­wać wszyst­kie na­po­tka­ne przed­mio­ty. Bu­szo­wał tak dobrą chwi­lę, by wresz­cie u wez­gło­wia łoża wy­wę­szyć i po­chwy­cić w pysk za­bar­wio­ną szkar­ła­tem część bie­li­zny.

Gdy Malwa spo­strze­gła, że pies szar­ga jej naj­bar­dziej oso­bi­sty przy­odzie­wek, jęk­nę­ła prze­cią­gle. Nie­mal na­tych­miast za­ję­cza­ła po raz drugi, kiedy spoj­rza­ła w kie­run­ku otwar­tych na oścież drzwi. U ich progu stał Pa­ra­much.

 

***

 

Za­sad­ni­czo w bu­dyn­ku Wy­dzia­łu Hu­ma­ni­stycz­ne­go obo­wią­zy­wał ści­sły zakaz pa­le­nia. Od każ­dej re­gu­ły by­wa­ją jed­nak od­stęp­stwa. Taki, co praw­da nie­ofi­cjal­ny wy­ją­tek po­czy­nio­no wobec po­miesz­czeń ka­te­dry, w któ­rej nie­po­dziel­ne rządy spra­wo­wał pro­fe­sor Chle­boń.

Na oso­bi­ste po­le­ce­nie dzie­ka­na, po­par­te od ręki zgodą kie­row­ni­ka ad­mi­ni­stra­cyj­ne­go, w po­ko­jach przy­na­leż­nych jed­nej z ka­tedr czuj­ni­ki dymu zo­sta­ły wy­łą­czo­ne. Tkwi­ły w na­roż­ni­kach ścian i na su­fi­tach, ale ich rola ogra­ni­czy­ła się do zbie­ra­ni­na kurzu.

Chle­bo­nio­wi nie spo­sób było od­mó­wić. Do­rob­kiem na­uko­wym mógł­by ob­dzie­lić ko­le­gów z ca­łe­go wy­dzia­łu. Gdyby ze­chciał, prze­bie­rał­by w ofer­tach uni­wer­sy­te­tów. Nie tylko kra­jo­wych.

Na se­mi­na­rzy­stów do­bie­rał stu­den­tów we­dług sobie tylko zna­ne­go klu­cza. Ta­jem­ni­cą po­li­szy­ne­la było, że naj­waż­niej­sze kry­te­rium se­lek­cji Chle­bo­nia to po­nad­prze­cięt­na od­por­ność na ty­to­nio­wy dym.

– Panie pro­fe­so­rze! – za­skrze­cza­ła nagle sucha stu­dent­ka o apa­ry­cji ku­jon­ki – co się stało dalej?

– „Stało się”, panno Ilono, to pro­szę uwa­żać, tro­chę za dużo po­wie­dzia­ne. – Na­uko­wiec głę­bo­ko za­cią­gnął się pa­pie­ro­sem i przez dłuż­szy mo­ment wstrzy­my­wał od­dech. – Mu­si­my pa­mię­tać, że cały czas ope­ru­je­my na płasz­czyź­nie mitu, a to z kolei ob­li­gu­je nas, jako ba­da­czy do trzy­ma­nia się pew­nej per­spek­ty­wy.

Gdy pro­fe­sor wy­pu­ścił reszt­ki dymu, do­strzegł, że stu­dent­ka się za­ru­mie­ni­ła.

– Ufam jed­nak, że pani się jej trzy­ma i po­czy­ni­ła je­dy­nie pe­wien my­ślo­wy skrót…

Lekko sko­ło­wa­na dziew­czy­na skwa­pli­wie przy­tak­nę­ła, a Chle­boń kon­ty­nu­ował:

– Otóż w od­nie­sie­niu do ma­te­ria­łu źró­dło­we­go, gdyż tylko w ten spo­sób mo­że­my roz­pa­try­wać tę le­gen­dę, im dalej, tym trud­niej o rze­tel­ną re­kon­struk­cję. Do­tar­łem do kilku źró­deł, w za­sa­dzie zgod­nych i kom­ple­men­tar­nych wobec sie­bie. Szko­puł w tym, że czę­ści wy­da­rzeń w nich nie ujęto. Co do szcze­gó­łów chro­no­lo­gicz­ne­go prze­bie­gu akcji je­ste­śmy po­nie­kąd ska­za­ni na do­my­sły.

– Ale czy w świe­tle do­tych­cza­so­wych pań­skich badań można od­two­rzyć naj­bar­dziej wia­ry­god­ny dal­szy ciąg? – wy­pa­lił spra­wia­ją­cy wra­że­nie cwa­nia­ka pu­cu­ło­wa­ty stu­dent w oku­la­rach.

– Tak. Myślę, że tak. Co praw­da opisy dia­me­tral­nie róż­nią się w de­ta­lach. W me­ri­tum zaś wszyst­kie znane mi ma­te­ria­ły źró­dło­we są zgod­ne. Pa­ra­much zabił Malwę i Ma­ło­sol­ne­go. Po do­ko­na­niu zbrod­ni na wia­ro­łom­nej na­rze­czo­nej i zdra­dziec­kim przy­ja­cie­lu, po­grą­żył się w obłę­dzie. Po­słu­chaj­cie, pań­stwo…

Pro­fe­sor na prze­mian od­czy­ty­wał i ob­ja­śniał za­pi­ski z kse­ro­ko­pii kilku nie­zwy­kle rzad­kich kro­nik. Wśród od­gło­su sze­lesz­czą­cych kar­tek ga­bi­net spo­wi­ły gęste kłęby si­we­go dymu.

 

***

 

Lu­dzie na ucztach bogów to nader rzad­cy go­ście. Zda­rza się jed­nak, że nie­śmier­tel­nym przyj­dzie ka­prys by do­pu­ścić do swego grona któ­re­goś z ma­lucz­kich. Po­zor­ny to splen­dor. Taki wy­bra­niec po­bła­znu­je ku ucie­sze po­tęż­niej­szych od sie­bie, żeby nim się obej­rzy wró­cić do swo­ich i już na za­wsze nosić pięt­no sza­leń­ca. Choć by­wa­ło i tak, że bie­sia­du­ją­cy z bo­ga­mi nie po­wra­cał w ogóle.

– Na­peł­nij mój róg winem, Pa­ra­mu­chu! – za­wo­ła­ła ze swadą bo­gi­ni, któ­rej twarz oka­la­ła burza zło­tych loków. – Żwa­wiej, no, bo wy­schnę jako ten wiór! – po­na­gla­ła chi­cho­cząc.

Pa­ra­much w mil­cze­niu pod­niósł się znad stołu i speł­nił jej żą­da­nie. Wra­ca­jąc na swoje miej­sce, co róż na­po­ty­kał na spoj­rze­nia sie­dzą­cych bóstw. Więk­szość ły­pa­ło nań z wyż­szo­ścią, kil­ko­ro z pew­nym za­cie­ka­wie­niem.

– Miar­kuj się, Ju­bu­wi­mo! – ci­chym, acz sta­now­czym tonem na­po­mniał zło­to­wło­są nie­by­wa­le szpet­ny bóg. – Trun­ków ci u nas wię­cej niźli do­stat­nio, ale pi­jań­stwem chwa­ły sobie nie za­skar­biasz.

– Cóż ci do tego, Lu­st­mo­szu, jako ja się za­ba­wić umy­śli­łam?! – syk­nę­ła, zło­wiesz­czo przy­mru­ża­jąc po­wie­ki. – Idźże le­piej po­uży­waj, póty Gy­zes­se leży zmro­czo­na.

Nad­przy­ro­dzo­ne to­wa­rzy­stwo ogar­nę­ła po­wszech­na we­so­łość. Nie­wy­bred­ne drwi­ny z od­py­cha­ją­ce­go wy­glą­du Lu­st­mo­sza i roz­wią­zło­ści Gy­zes­se sta­no­wi­ły stały punkt w pro­gra­mie każ­dej z bo­skich uczt.

– Pier­wej nie­chaj spraw­dzi, czy już po­przed­ni amant zdą­żył z niej zleźć – za­śmie­wa­jąc się, do­ra­dził któ­ryś bożek.

– Słusz­nie! Ze wszech miar słusz­nie! – pod­ję­ła Ju­bu­wi­ma kla­snąw­szy z za­pa­łem w dło­nie. – Pa­ra­mu­chu! Pójdź no za Lu­st­mo­szem. Zda­rzy się po­myśl­nie, to i ty za­kosz­tu­jesz wdzię­ków bo­gin­ki.

– Nie na­zbyt sobie fol­gu­jesz? – wsta­jąc skrzy­wił się Lu­st­mosz. – Wia­do­mo wszak, ona pierw­sza pi­ja­ni­ca, jed­na­ko z bo­skie­go rodu. Sro­mo­ta i zgor­sze­nie żeby tak… nie­śmier­tel­na z ho­dow­la­nym!

– Nie raz pierw­szy i nie ostat­ni – ucię­ła i opróż­ni­ła swój róg do dna. – A je­śliś nie ufny w swe mę­skie przy­mio­ty, dolej mi wina i pusz­czaj przo­dem Pa­ra­mu­cha.

Ucztu­ją­cy chó­ral­nym okrzy­kiem po­par­li Ju­bu­wi­mę. Wy­raź­nie zre­zy­gno­wa­ny Lu­st­mosz wstał od stołu i ge­stem przy­wo­łał Pa­ra­mu­cha. Tam­ten pod­niósł się i obo­jęt­nie po­dą­żył za nim.

– Ja pierw­szy do niej zajdę, ty zaraz po mnie – Lu­st­mosz in­stru­ował chło­pa­ka, gdy kro­czy­li ramię w ramię w stro­nę pa­ła­cy­ku Gy­zes­se. Drogi dzie­lą­cej go od miej­sca bie­sia­dy nie spo­sób było okre­ślić mia­nem dłu­giej lub krót­kiej. Po­dob­nie jak wszyst­ko w świe­cie bogów, wy­my­ka­ła się ludz­kim po­ję­ciom i mia­rom. Co naj­lep­sze – za­wsze ide­al­nie do­pa­so­wy­wa­ła się do zda­rzeń, dla któ­rych sta­no­wi­ła sce­ne­rię.

– Niech me­lo­dia słów two­ich lo­so­wi memu ulepi kształt – bez krzty­ny emo­cji wy­du­kał Pa­ra­much. Jego boski to­wa­rzysz przy­sta­nął i spoj­rzał mu w twarz. Nie wy­czy­tał z niej wiele. Wargi mło­dzień­ca za­sty­gły w zwar­tym gry­ma­sie. Miej­sce po lewym oku przy­sła­niał skra­wek brud­nej szma­ty, za to prawe zie­jąc sza­leń­stwem pa­trzy­ło gdzieś w dal.

Szpet­ny bożek współ­czu­ją­co wes­tchnął i wy­ru­szy­li dalej. Na ho­ry­zon­cie ma­ja­czy­ły już krysz­ta­ło­we wie­życz­ki po­sia­dło­ści Gy­zes­se. Mi­nę­li miej­sce, gdzie ścież­ka prze­cho­dzi­ła w dukt, który u swego końca sty­kał się z ma­la­chi­to­wą bramą.

Lu­st­mosz, wi­dząc jej ma­syw­ne ko­lum­ny, uśmiech­nął się i zdaw­szy sobie spra­wę, jak bli­sko jest cel, z lu­bo­ścią przy­mknął po­wie­ki. Zaraz je otwo­rzył i do­strzegł, że od stro­ny pa­ła­cu coś do nich bie­gnie, wznie­ca­jąc przy tym tu­ma­ny kurzu.

– Ja­spis! – wy­krzyk­nął Pa­ra­much i pędem wy­rwał na­przód.

 

***

 

– (…)

– To dzi­siaj, Hyp­pe­ko­nie? – mimo wy­sił­ków Asp­ny­sa, jego głos łamał się i drżał.

– Tak. To musi stać się dzi­siaj. Usiądź, nim się do­wiesz.

– W tak waż­kiej go­dzi­nie plwam na wy­go­dy! – Ob­ru­szył się Asp­nys. – Mów! Kim on był?

– Za­pi­sa­no to w twym imie­niu. Roz­dziel je na poły i od­czy­taj wspak…

– (…)

 

Lu­blin, 20 XI 2019