Pozory

PO­ZO­RY  

Odkąd prze­kro­czył rzekę i za­głę­bił się w dzi­kie ostę­py pół­noc­nych krain czuł znu­że­nie, które rosło z każdą upły­wa­ją­cą chwi­lą.

Zmierz­cha­ło.

Jego nogi sta­wa­ły się coraz cięż­sze, a każdy ko­lej­ny krok za­bie­rał coraz wię­cej sił. Jego plecy za­czę­ły od­czu­wać cię­żar ba­ga­żu, który – zda­wa­ło się – po­dwo­ił swoją wagę. Jego za­wsze by­stry umysł, teraz do­ma­gał się od­po­czyn­ku, chwi­li wy­tchnie­nia. Całe ciało żą­da­ło wy­god­ne­go łoża przy roz­pa­lo­nym ko­min­ku.

Czuł pra­gnie­nie, któ­re­mu nie mógł się prze­ciw­sta­wić. Coś go wzy­wa­ło, lecz nie mógł się temu oprzeć. Do­strze­gał gdzieś w od­da­li – choć nie wzro­kiem – miej­sce swo­je­go prze­zna­cze­nia. Świe­tli­sty punkt na ciem­nym nie­bie. „A może to głę­bo­ka, sucha stud­nia na sku­tym lodem pust­ko­wiu?”. Nie wie­dział.

Za­to­pił się w na­tło­ku nie­spo­koj­nych myśli. Wzbu­rzo­ne fale wąt­pli­wo­ści za­le­wa­ły jego umysł. Opa­dał po­wo­li ku bez­den­nej ot­chła­ni otę­pie­nia. 

Nie czuł zim­nych kro­pli je­sien­ne­go desz­czu spły­wa­ją­cych mu po twa­rzy. Nie sły­szał wizgu mroź­ne­go za­chod­nie­go wia­tru. Nie wi­dział nad­cią­ga­ją­ce­go mroku. Czuł pra­gnie­nie. Zmę­cze­nie. Mu­siał od­po­cząć.

Jasny punkt w od­da­li. Bez­den­na stud­nia.

Pod­dał się tej nie­zna­nej sile. Oplo­tły go cia­sno jej łań­cu­chy. Bez­wol­ny i bez­ro­zum­ny szedł za jej wo­ła­niem. Czas prze­stał się dla niego li­czyć.

– Sły­szysz mnie? Nie od­po­wie­dział. Nie sły­szał.

Do­pie­ro kiedy prze­szedł przez ostro­kół ota­cza­ją­cy ukry­tą w mroku osadę po­czuł, że krę­pu­ją­ce go więzy ze­lża­ły. Nadal był oszo­ło­mio­ny, lecz zmy­sły od­zy­ska­ły spraw­ność i po­zwo­li­ły my do­strzec nie­wy­raź­ne oto­cze­nie.

Stał na po­cząt­ku wą­skiej ulicz­ki wzdłuż któ­rej tkwi­ły przy­po­mi­na­ją­ce ludzi po­są­gi. Z kry­tych strze­chą da­chów woda lała się stru­mie­nia­mi na wy­bru­ko­wa­ną ulicę. „Co ja tu robię?” – za­py­tał sam sie­bie. Za­trząsł się z zimna.

Uni­kał osad, uni­kał za­tło­czo­nych dróg i pla­ców, lecz teraz nie mógł już za­wró­cić. „Je­stem taki wy­czer­pa­ny” – po­my­ślał.

Ro­zej­rzał się.

Za nim roz­cią­ga­ła się spo­wi­ta gęstą mgłą kra­ina. Nie wi­dział gwiazd na noc­nym nie­bie, nie wi­dział pół­księ­ży­ca bo­gi­ni Se­le­ne. Tylko ską­pa­na w ciem­no­ści ulicz­ka. Nie do­strze­gał jej końca, lecz wy­czu­wał cza­ją­ce się nie­bez­pie­czeń­stwo.

„Świa­tło w takim miej­scu?” – zdzi­wił się.

Ru­szył ostroż­nie w stro­nę po­bły­sku, mi­go­cą­cej ja­sno­ści prze­ni­ka­ją­cej szyby otwo­rów okien­nych.

Blask ogrze­wał jego serce – mrok po­zo­stał w ukry­ciu.

Otwo­rzył cięż­kie drew­nia­ne drzwi. Świa­tło wy­la­ło się na niego gwał­tow­ną falą, ośle­pi­ło go, lecz po chwi­li po­chło­nę­ła je ciem­ność. Prze­kro­czył próg. Po­czuł za­pach gę­ste­go dymu zmie­sza­ne­go z wonią jadła, trun­ku i przy­praw. Cie­pło otu­li­ło go swoim płasz­czem.

Za­pa­dła cisza.

Zna­lazł się w ob­szer­nej izbie, ogrze­wa­nej przez duży ko­mi­nek z któ­re­go bu­cha­ły pło­mie­nie. U po­wa­ły wi­sia­ły aro­ma­tycz­ne zioła ze­bra­ne w wiąz­ki: roz­ma­ryn, ma­je­ra­nek, lekko pi­kant­ny i ko­rzen­ny czą­ber. Ścia­ny wy­ście­ła­ne były weł­nia­ny­mi go­be­li­na­mi i skó­ra­mi. Gdzie­nie­gdzie przy­tro­czo­no głowy dzi­kich zwie­rząt, po­ro­ża i kły. Przy­odzia­ny w zbro­ję wo­jow­nik przy­glą­dał się z wiel­kie­go ob­ra­zu.

Za szynk­wa­sem – na wprost wej­ścia – stał gruby, po­tęż­ny karcz­marz w po­pla­mio­nym far­tu­chu i z rzeź­nic­kim nożem w dłoni. Na pod­sta­rza­łej twa­rzy, zdob­nej gę­stym wąsem ma­lo­wa­ło się nie­skry­wa­ne prze­ra­że­nie. „Nic tu do sie­bie nie pa­su­je” – po­my­ślał przy­bysz. Czuł dziw­ny na­cisk, jakby ktoś lub coś wtła­cza­ło mu do głowy po­czu­cie bez­pie­czeń­stwa. Złud­ne­go. Coś bo­wiem kryło się w za­ka­mar­kach tej osady, tego miej­sca. Jakby strach ubra­ny w po­zo­ry spo­ko­ju.

Przy dę­bo­wych, suto za­sta­wio­nych sto­łach sie­dzia­ły dwa tu­zi­ny osób: męż­czyź­ni w dłu­gich, ja­snych tu­ni­kach oraz ciem­nych spodniach, ko­bie­ty zaś w pro­stych, po­zba­wio­nych ozdób suk­niach się­ga­ją­cych ko­stek, w bar­wach bur­gun­du i cy­no­bru. Ich szyje oka­la­ły srebr­ne i złote sztyw­ne na­szyj­ni­ki po­kry­te ru­nicz­ny­mi na­pi­sa­mi. Wszy­scy dłu­go­wło­si i ja­sno­ocy.

Na widok przy­by­sza bie­siad­ni­cy prze­rwa­li roz­mo­wy. Przy­glą­da­li się ukrad­kiem i wy­cze­ki­wa­li. Strach peł­zał w ich umy­słach ni­czym przy­cza­jo­ny dra­pież­nik. Go­to­wy do skoku.

Nie­zna­jo­my pod­szedł nie­pew­nie do kon­tu­aru zo­sta­wia­jąc mokre ślady na drew­nia­nej pod­ło­dze.

– Znaj­dę tu noc­leg, go­spo­da­rzu? – za­py­tał. – Prze­mar­z­łem, je­stem wy­czer­pa­ny i muszę od­po­cząć przed dal­szą drogą – po­wie­dział; bar­dziej jed­nak jakby chciał prze­ko­nać sa­me­go sie­bie, uspra­wie­dli­wić swoją obec­ność w tym miej­scu.

– Jak… jak tu tra­fi­łeś? – wy­ją­kał karcz­marz. W jego gło­sie prze­strach wal­czył z za­cie­ka­wie­niem. Rzu­cił szyb­kie spoj­rze­nie w róg po­miesz­cze­nia.

– Do osady? Nie wiem, chyba zo­ba­czy­łem z da­le­ka świa­tło – od­po­wie­dział, ale po­my­ślał też o ciem­no­ści. Nie wie­dział czemu. Miał wra­że­nie jakby od tam­tej chwi­li upły­nę­ło wiele dni, jakby czas już za­tarł część wspo­mnień.

– Nie, nie do osady. Tutaj! – wą­sa­ty je­go­mość skie­ro­wał palec w dół.  

Wszy­scy w karcz­mie ob­ser­wo­wa­li z uwagą i nie­po­ko­jem za­kap­tu­rzo­ne­go męż­czy­znę, odzia­ne­go w czar­ny, długi płaszcz spię­ty pod szyją. Prawą rękę opie­rał na drew­nia­nej lasce się­ga­ją­cej nie­wie­le ponad bio­dra.

– Tu? – zdzi­wił się. – Szu­kam schro­nie­nia. Deszcz sie­cze nie­mi­ło­sier­nie na ze­wnątrz. Je­stem cały prze­mar­z­nię­ty i głod­ny – po­pa­trzył na roz­ża­rzo­ne drwa w ko­min­ku i wi­szą­ce na rusz­cie, ocie­ka­ją­ce tłusz­czem pro­się.  

– Wy­bacz panie, ale kry­jesz twarz pod kap­tu­rem. Nie znam cię i nie wiem jakie masz za­mia­ry – obe­rży­sta mówił po­wo­li, pró­bu­jąc nie zdra­dzić drże­nia w gło­sie. Nie po­tra­fił jed­nak po­wstrzy­mać trzę­są­cych się rąk.

– Nie zwy­kłem od­sła­niać twa­rzy – rzekł sta­now­czo nie­zna­jo­my, z na­ci­skiem. Głos miał spo­koj­ny, miły dla ucha. Nie­pew­ność za­wi­sła w po­wie­trzu. – … ale je­stem zbyt zmę­czo­ny, żeby szu­kać spo­czyn­ku w innym miej­scu – dodał po chwi­li. Wes­tchnął.

Prze­ło­żył laskę i pod­niósł prawą rękę, aby od­sło­nić twarz. Karcz­marz zro­bił krok do tyłu prze­wra­ca­jąc gli­nia­ne garn­ki.

Spod kap­tu­ra wy­nu­rzy­ło się ob­li­cze mło­de­go czło­wie­ka, i cho­ciaż twarz wy­glą­da­ła na zmę­czo­ną i smut­ną, to jed­nak jego by­stre, nie­bie­skie jak lazur nieba oczy roz­świe­tli­ły mrok i ode­gna­ły prze­sy­ca­ją­cy po­wie­trze strach. Spra­wiał wra­że­nie do­bre­go czło­wie­ka.

Wła­ści­ciel go­spo­dy wy­pu­ścił z sy­kiem wstrzy­my­wa­ne po­wie­trze i uśmiech­nął się ser­decz­nie. Prze­ra­że­nie znik­nę­ło bez śladu. „A może to tylko po­zo­ry?” – po­my­ślał przy­bysz.

Bie­siad­ni­cy wró­ci­li do prze­rwa­nych roz­mów.

– Wy­bacz przy­ja­cie­lu moje za­cho­wa­nie, ale obcy za­wsze kie­ru­ją się pro­sto do… do świą­ty­ni. W płasz­czu, o tej porze, skry­wa­jąc ob­li­cze mógł przyjść je­dy­nie… – prze­rwał –  … mniej­sza o to – mach­nął ręką. Szyb­kim kro­kiem pod­szedł do wol­ne­go stołu i zgar­nął okru­chy na pod­ło­gę.

– Pro­szę, sia­daj! – za­pro­sił go ge­stem ręki. – Wy­su­szysz tu swoje szaty, zaraz przy­nio­sę jadło i grza­ne piwo. Moja żona uprząt­nie kwa­te­rę i przy­go­tu­je wy­god­ny sien­nik.

Po­słu­chał.

Zdjął bagaż z obo­la­łych ple­ców i zajął wska­za­ne miej­sce z boku sali, w cie­ple bi­ją­cym od roz­pa­lo­ne­go ko­min­ka. Czuł jed­nak na sobie dys­kret­ne spoj­rze­nia, które pa­li­ły bar­dziej niż ogień. Nie zdjął płasz­cza, choć był cały prze­mo­czo­ny i cią­żył na ra­mio­nach. Nigdy go nie zdej­mo­wał w obec­no­ści ludzi. Kry­jąc się pod nim czuł bez­pie­czeń­stwo i ano­ni­mo­wość. Roz­piął je­dy­nie me­ta­lo­wą fi­bu­lę w kształ­cie dwóch splą­ta­nych węży – je­dy­ną pa­miąt­kę po ojcu. Pod na­kry­ciem nosił lnia­ny du­blet z krót­ką ba­ski­ną i dłu­gi­mi rę­ka­wa­mi oraz spodnie.

Zjadł łap­czy­wie przy­nie­sio­ne mię­si­wo i chleb, po­pi­ja­jąc roz­grze­wa­ją­cym trun­kiem. Włosy po wy­schnię­ciu utwo­rzy­ły roz­czo­chra­ną, gęstą czu­pry­nę w ko­lo­rze ciem­ne­go blon­du, którą szyb­ko przy­krył kap­tu­rem. Po­wo­li od­zy­ski­wał siły fi­zycz­ne. Za­spo­ko­ił głód i pra­gnie­nie.

Umysł jed­nak nadal po­dró­żo­wał po bez­dro­żach. Czuł się jakby śnił na jawie, lecz jakiś nie­ustę­pli­wy głos pró­bo­wał go wy­rwać z le­tar­gu.

– Sły­szysz mnie? 

Obej­rzał się, żeby od­po­wie­dzieć, ale nikt do niego nie prze­ma­wiał. „To zmę­cze­nie” – po­my­ślał. Aren­darz krzą­tał się za szynk­wa­sem. Resz­ta gości – poza jed­nym drze­mią­cym w kącie je­go­mo­ściem – opu­ści­ła obe­rżę zaraz po jego przyj­ściu. „Jakby chcie­li się trzy­mać z da­le­ka od kło­po­tów, ale czy mogli znać brzmie­nie prze­po­wied­ni?” – za­sta­na­wiał się. „Lu­dzie przez niego cier­pieć będą i on przez ludzi cier­pieć bę­dzie” – słowa na nowo za­brzmia­ły w jego gło­wie.

Po­pa­trzył na opar­ty o sie­dzi­sko ko­stur, prze­je­chał dło­nią po bia­łej, ide­al­nie gład­kiej, ka­mien­nej gałce. „Ile to już lat mi­nę­ło?” – roz­my­ślał. Prze­szłość wi­dział jak przez mgłę.

Wziął łyk cierp­kie­go chmie­lo­we­go trun­ku. Za oknem pa­no­wa­ła ciem­ność.

Długo sie­dział przy ogniu. Był senny, lecz miał dziw­ne wra­że­nie, że jak tylko za­mknie oczy to za­pad­nie w sen z któ­re­go już się nie obu­dzi. Jakby coś czy­ha­ło w tym śnie. „Po­twór który chce mnie po­żreć, a może znie­wo­lo­ny dra­pież­nik szu­ka­ją­cy uciecz­ki?” – pró­bo­wał zna­leźć od­po­wiedź.

Kiedy się ock­nął z otę­pie­nia ogień już przy­ga­sał. Pod­szedł do kon­tu­aru.

– Przyj­miesz za­pła­tę w im­pe­rial­nych de­na­rach, go­spo­da­rzu? Chcę już spo­cząć – wy­cią­gnął sa­kiew­kę i za­czął roz­wią­zy­wać rze­mień. Ziew­nął.

– Te stro­ny są nie­bez­piecz­ne dla cu­dzo­ziem­ców. Ja opła­cę kwa­te­ru­nek – po­wie­dział apo­dyk­tycz­nie wy­so­ki męż­czy­zna zza ple­ców przy­by­sza. Miał gęste wąsy opa­da­ją­ce w dół i dłu­gie, płowe włosy lekko spró­szo­ne si­wi­zną przez upły­wa­ją­cy czas. Twarz o ary­sto­kra­tycz­nych ry­sach z nie­wiel­ką bli­zną na lewym po­licz­ku. Wzrok dumny, głowa unie­sio­na wy­so­ko. Mło­dzie­niec za­uwa­żył, że tylko on i karcz­marz no­si­li na szyi otwar­te tor­kwe­sy po­zba­wio­ne run.

– Nie ma ta­kiej po­trze­by, dobry czło­wie­ku – za­kap­tu­rzo­ny skło­nił głowę, lecz za­cho­wał uwagę. – Jeśli po­zwo­lisz, za­pła­cę i pójdę na spo­czy­nek. Na­za­jutrz czeka mnie długa droga.

Roz­mów­ca za­śmiał się, jed­nak w jego śmie­chu nie było we­so­ło­ści. Ra­czej ból i zgorzk­nie­nie. Dreszcz prze­szył ciało przy­by­sza.

– Ciesz się dniem dzi­siej­szym. Nikt nie wie co mu przy­nie­sie jutro – po­pa­trzył wy­mow­nie na karcz­ma­rza. – Jest na­szym go­ściem, niech mu nie brak­nie jadła i piwa. Na mój koszt.

Mło­dzie­niec wie­dział, że by­ło­by nie­roz­sąd­nie od­mó­wić, dla­te­go ski­nął głową w po­dzię­ko­wa­niu. „Coś jest w tym czło­wie­ku, jakaś dawna po­tę­ga i wy­nio­słość.” – oce­nił. Czuł nie­po­kój, lecz po­mi­mo prób nie po­tra­fił od­kryć jego źró­dła. Gdy był już o krok od zna­le­zie­nia od­po­wie­dzi, wtedy za­po­mi­nał tre­ści py­ta­nia, a kiedy przy­po­mniał sobie jego brzmie­nie wów­czas mu­siał od nowa szu­kać roz­wią­za­nia. Py­ta­nia bez od­po­wie­dzi i od­po­wie­dzi bez pytań. „To przez zmę­cze­nie” – uspra­wie­dli­wiał się po raz ko­lej­ny.