Projekt Beholder

Gar­gan­tu­icz­ne oko spo­glą­da­ło w pustą prze­strzeń. Za­wie­szo­ne na mac­kach z ludz­kiej tkan­ki i elek­trycz­nych prze­wo­dach przy­po­mi­na­ło sur­re­ali­stycz­ny obraz.

Jo­an­ne wpa­try­wa­ła się w nie. Oce­nia­ła zdol­ność ako­mo­da­cji, wraż­li­wość na świa­tło, a co naj­waż­niej­sze – umie­jęt­ność po­łą­cze­nia się z in­ny­mi. Co chwi­lę zmie­nia­ła na ta­ble­cie kon­fi­gu­ra­cje i przy­glą­da­ła się wy­ni­kom spraw­no­ści oka.

Była matką pro­jek­tu Be­hol­der.

Nie są­dzi­ła, że zdoła dojść tak da­le­ko. Po­przed­nie życie stało się ulot­nym snem. Nie pa­mię­ta­ła twa­rzy ro­dzi­ców ani uśmie­chu syna. Była go­to­wa na po­świę­ce­nie.

Prze­by­wa­jąc wśród współ­pra­cow­ni­ków, dum­nie no­si­ła opa­skę na oku, ale w za­ci­szu po­ko­ju, ogar­nia­ło ją obrzy­dze­nie. Nie przy­zwy­cza­iła się do tego, że część ciała nie jest już jej wła­sno­ścią. Dzię­ki no­wo­cze­snej in­ży­nie­rii oko uro­sło do roz­mia­rów domu jed­no­ro­dzin­ne­go, a miało stać się jesz­cze więk­sze i po­tęż­niej­sze.

Nie­uchron­nie zbli­żał się dzień te­stów.

Je­że­li wszyst­ko pój­dzie, tak jak po­win­no, Jo­an­ne do­się­gnie gwiazd.

Pro­jekt Be­hol­der dzia­łał pod pa­tro­na­tem rządu. Wie­dzie­li o nim ge­ne­ra­ło­wie, wpły­wo­wi lu­dzie, pil­nu­ją­cy se­kre­tów na­ukow­cy. Cel był pro­sty – zjed­no­czyć wi­dze­nie. Ze­bra­no grupę nic nieznaczących osob­ni­ków: prze­stęp­ców, sie­ro­ty i bez­dom­nych. Obiek­ty te­sto­we. Nikt nie uro­nił­by za nich nawet jed­nej łzy. Je­że­li pierw­szy test okaże się nie­po­wo­dze­niem, będą ko­lej­ni.

Nie brak osób, któ­rych życie jest nic nie­war­te. Przy­czy­nie­nie się do prze­ło­mo­we­go od­kry­cia, nada im losom przy­naj­mniej szcząt­ko­wy sens.

Jo­an­ne od­da­ła spra­wie wła­sne oko, od­da­ła całe życie, gdyby mogła, po­świę­ci­ła­by jesz­cze wię­cej.

Gdy współ­pra­cow­ni­cy opu­ści­li po­miesz­cze­nie z okiem – me­ta­lo­wą klat­kę, umiesz­czo­ną głę­bo­ko pod zie­mią na pu­styn­nych ru­bie­żach – Jo­an­ne się roz­pła­ka­ła. Spała z tru­dem, nie pa­mię­ta­ła, kiedy ostat­nio co­kol­wiek jadła. Czuła, jakby oko było wciąż jej czę­ścią. Przy każ­dym na­kłu­ciu, każ­dym po­ra­że­niu prą­dem, za­ci­ska­ła zęby, przy­go­to­wu­jąc się na falę bólu. Nie mogła jed­nak ścią­gnąć maski pro­fe­sjo­na­li­zmu. Miała stać się sym­bo­lem roz­wo­ju, bó­stwem po­ko­nu­ją­cym ba­rie­ry in­dy­wi­du­ali­zmu. Nie po­win­na prze­ja­wiać żad­nej sła­bo­ści.

Do­tknę­ła czule oka. Nie przy­po­mi­na­ło już gięt­kiej masy. Stward­nia­ło, jakby no­si­ło sta­lo­wą zbro­ję. Prze­obra­ża­ło się w coś nie­zna­ne­go.

Po­czu­ła dotyk na twa­rzy, jak prze­szy­wa ją do kości i spra­wia, że choć na chwi­lę może ode­tchnąć z ulgą. Zo­sta­ła zu­peł­nie sama. Bez wspo­mnień i ro­dzi­ny.

Je­dy­nie z celem.

Ale jakże prze­pięk­nym.

Uśmiech­nę­ła się po­mi­mo przy­tła­cza­ją­cej go­ry­czy.

Po­czu­ła na sobie spoj­rze­nie wie­leb­ne­go oka. Źre­ni­ca wy­ostrzy­ła się gwał­tow­nie, jakby miała za­miar ją po­żreć.

– Już za chwi­lę na­dej­dzie nowy po­czą­tek. Nie oba­wiaj się. Chwa­ła tym, któ­rzy spoj­rze­li i nie od­wró­ci­li wzro­ku!

Uca­ło­wa­ła oko czule i ode­szła.

 

*

 

Nad­szedł dzień, w któ­rym na­le­ża­ło ak­ty­wo­wać jed­no­czą­ce oko. W nie­wiel­kiej klit­ce, roz­świe­tla­nej przez nie­bie­skie świa­tło ekra­nów, zna­leź­li się na­ukow­cy trzy­ma­ją­cy pie­czę nad pro­jek­tem Be­hol­der. Jo­an­ne trzy­ma­ła się na ubo­czu. Ob­ser­wo­wa­ła go­ścia przy­sła­ne­go przez rząd. Łysy męż­czy­zna w gar­ni­tu­rze przy­po­mi­nał posąg. Jo­an­ne do­my­śli­ła się, że był woj­sko­wym. Po­tra­fi­ła wy­czuć ta­kich na ki­lo­metr; ich po­gar­dę do nauki, na­sta­wie­nie na pro­ste roz­wią­za­nia i wy­ni­ki. Par­sk­nę­ła i skie­ro­wa­ła uwagę na współ­pra­cow­ni­ka.

– Wszyst­ko go­to­we?

– Ostat­nie spraw­dze­nie sprzę­tu i mo­że­my za­czy­nać.

W po­miesz­cze­niu obok ze­bra­no pięć obiek­tów te­sto­wych: łysą ko­bie­tę bez ucha, bez­zęb­ne­go męż­czy­znę, star­ca z po­pa­rze­nia­mi na twa­rzy, chło­pa­ka z iro­ke­zem i osie­ro­co­ne dziec­ko. Na­ukow­cy pod­łą­czy­li do nich przy­ssaw­ki, za­ło­ży­li przy­po­mi­na­ją­cy ko­ro­nę cier­nio­wą hełm i wbili w twar­dów­kę szpi­ku­lec ma­ją­cy za za­da­nie prze­ka­zać in­for­ma­cje do głów­ne­go oka.

Żaden z obiek­tów te­sto­wych nie za­re­ago­wał. Po­da­no im na tyle silne środ­ki otu­ma­nia­ją­ce, że nie wie­dzie­li, gdzie się znaj­du­ją. Je­dy­nie ich apa­rat wzro­ko­wy dzia­łał tak, jak po­wi­nien.

Mogli za­czy­nać.

Przy­wi­lej na­le­żał do Jo­an­ne. Na­ci­snę­ła rząd przy­ci­sków na kon­so­li.

Oko na mo­ni­to­rze za­drża­ło.

– Wstęp­ne po­łą­cze­nie za­koń­czo­no suk­ce­sem.

Niech aniel­skie za­stę­py roz­pocz­ną swoją pieśń!

Mo­ni­tor, ma­ją­cy uka­zać zjed­no­cze­nie wi­dze­nia, roz­bły­snął ob­ra­za­mi.

Pięć róż­nych spoj­rzeń, każde skie­ro­wa­ne w inny punkt po­miesz­cze­nia.

Woj­sko­wy z apro­ba­tą po­kle­pał Jo­an­ne po ra­mie­niu, a na­ukow­cy za­czę­li wi­wa­to­wać. Je­dy­nie głów­no­do­wo­dzą­ca pro­jek­tu mil­cza­ła.

Nie ro­zu­mia­ła, jakim cudem zna­la­zła się w po­miesz­cze­niu z obiek­ta­mi te­sto­wy­mi.

Sta­rzec z po­pa­rzo­ną twa­rzą. Stra­cił ro­dzi­nę, gdy w środ­ku nocy w miesz­ka­niu wy­buchł pożar. Sta­rał się ich ura­to­wać, ale nie dał rady. Zo­stał sam, bez dachu nad głową, z kry­jów­ką pod mo­stem.

Dziec­ko. Osie­ro­co­ne, gdy miało parę mie­się­cy. Nie pa­mię­ta­ło twa­rzy ro­dzi­ców, ale Jo­an­ne je wi­dzia­ła. Się­gnę­ła wzro­kiem dalej, niż ono mogło kie­dy­kol­wiek to zro­bić.

Prze­ska­ki­wa­ła z jed­ne­go spoj­rze­nia w ko­lej­ne, do­ty­ka­ła ob­ra­zów z prze­szło­ści. Wi­dzia­ła jed­no­cze­śnie ofia­ry łysej ko­bie­ty i pa­lą­ce się zwło­ki bli­skich star­ca. Spoj­rze­nia na­kła­da­ły się na sie­bie, ujed­no­li­ca­ły, w końcu Jo­an­ne wi­dzia­ła wszyst­ko, jakby było jed­nym punk­tem w cza­sie. Nie ist­nia­ły prze­szłość i te­raź­niej­szość. Rze­czy­wi­stość po­łą­czo­nych osób stała się jed­no­ścią.

Ale dla­cze­go to wszyst­ko wi­dzia­ła? Nie była pod­łą­czo­na do apa­ra­tu­ry. Czy oko po­zba­wio­ne ciała wciąż prze­sy­ła­ło do niej in­for­ma­cje?

Sku­pi­ła się na wła­snym spoj­rze­niu. Obraz na mo­ni­to­rze przed­sta­wiał je­dy­nie po­miesz­cze­nie z obiek­ta­mi.

Wi­dzia­ła wię­cej i dalej. Be­hol­der oka­zał się po­tęż­niej­szy i bar­dziej prze­ra­ża­ją­cy niż Jo­an­ne mogła kie­dy­kol­wiek przy­pusz­czać. Po­zwo­lił na wtar­gnię­cie do umy­słu.

Obraz prze­chwy­ty­wa­ny przez ro­gów­kę do­cie­rał dalej niż tylko do siat­ków­ki, tra­fiał wprost do mózgu, gdzie za­gnież­dżał się w świa­do­mo­ści na za­wsze. Więc taki był cel pro­jek­tu Be­hol­der. Pa­no­wa­nie nad ludz­kim umy­słem. Zjed­no­cze­nie spoj­rzeń? Dobry żart. Jak za­wsze li­czy­ła się wła­dza. Jo­an­ne wi­dzia­ła to przez spoj­rze­nie woj­sko­we­go. We­szła do jego umy­słu, cho­ciaż nie był czę­ścią sys­te­mu.

Wy­bie­gła z po­ko­ju.

Wi­dzia­ła wzro­kiem na­le­żą­cym do każ­de­go w kom­plek­sie ba­daw­czym. Nie byli jesz­cze tego świa­do­mi, ale wkrót­ce i oni do­łą­czą do jed­no­ści Be­hol­de­ra.

Wsia­dła do windy.

Pa­trząc w punkt, oko od­bie­ra­ło bodź­ce i two­rzy­ło obraz w te­raź­niej­szo­ści. Umysł skła­do­wał go w pa­mię­ci, za­mie­nia­jąc w echo prze­szło­ści. Obraz nie mógł wy­kra­czać poza ramy cza­so­we, nie gnał w przy­szłość.

Jed­nak Jo­an­ne wi­dzia­ła, co miało na­stą­pić. Ostat­ni pre­zent Be­hol­de­ra. Wojna, któ­rej czło­wiek nigdy nie do­świad­czył. Wojna z umy­słem.

Zna­la­zła się na dachu kom­plek­su ba­daw­cze­go. Po­de­szła do kra­wę­dzi.

Bło­go­sła­wie­ni ci, któ­rzy nigdy nie zo­ba­czy­li!

Za­mknię­ta w klat­ce umy­słów. Wie­dzia­ła, że to ko­niec. Pro­jekt Be­hol­der oka­zał się suk­ce­sem. Po­zo­sta­ło je­dy­nie sza­leń­stwo.

Niech Pan ma ludz­kość w swej opie­ce.

Za­pła­ci­ła naj­więk­szą cenę. Sprze­da­ła los nie­win­nych w za­mian za obiekt na­zwa­ny na jej cześć – Be­hol­der Jo­an­ne. Bo­gi­ni po­żo­gi i otę­pie­nia umy­słów.

Zro­bi­ła ostat­ni krok przed sie­bie.