Ciężar, który nas formuje

Po­ciąg ru­szył punk­tu­al­nie o pięt­na­stej. Pod­ło­ga wi­bro­wa­ła pod sto­pa­mi, do uszu do­cho­dzi­ła seria stuk­nięć przy­po­mi­na­ją­ca me­lo­dię wy­gry­wa­ną na bęb­nach. Olaf pa­trzył w szybę, ledwo za­uwa­ża­jąc prze­wi­ja­ją­ce się za nią drze­wa. 

Po­dró­że ko­le­ją przy­wo­ły­wa­ły mgli­ste wspo­mnie­nia z dzie­ciń­stwa, nie­wy­raź­ną ga­le­rię ob­ra­zów peł­nych słoń­ca, za­pa­chu słomy i cierp­kie­go smaku czer­wo­nej po­rzecz­ki. Po­wo­do­wa­ły, że skóra pło­nę­ła, prze­bu­dza­ły pier­wot­ną dzi­kość miesz­ka­ją­cą w każ­dym czło­wie­ku. 

Prze­tarł oczy, do­ty­ka­jąc opusz­ka­mi pal­ców głę­bo­kich cieni pod nimi. Z po­wo­du awa­rii sa­mo­cho­du mu­siał je­chać po­cią­giem do pracy, a że ten kur­so­wał co go­dzi­nę, tego dnia Olaf wstał bla­dym świ­tem, ale tak na­praw­dę nie tylko dziś się nie wy­spał. Nie spał do­brze od dwu­dzie­stu sied­miu lat. 

Za­my­ślił się nad kosz­ta­mi na­pra­wy, bez­wied­nie pa­trząc na ciem­ną szcze­li­nę w ścia­nie prze­dzia­łu wi­docz­ną na gra­ni­cy po­dwój­nej szyby. Wy­zie­ra­ła stam­tąd do­sko­na­ła czerń, do­kład­nie taka, w ja­kiej pra­gnął się teraz po­grą­żyć. 

Pa­sa­żer­ka sie­dzą­ca na­prze­ciw­ko zmie­ni­ła po­zy­cję. Olaf do­pie­ro teraz jej się przyj­rzał. Dziew­czy­na wy­glą­da­ła na nie wię­cej niż osiem­na­ście lat. Spała z głową opar­tą o okno, z twa­rzą wy­gła­dzo­ną le­ni­wym wpa­try­wa­niem się we wła­sne ma­rze­nia. Na­tych­miast ude­rzy­ło go, jaka jest chuda. Ubra­nie luźno wi­sia­ło na wą­tłym ciele, ze zbyt sze­ro­kich rę­ka­wów wy­sta­wa­ły ko­ści­ste dło­nie i nad­garst­ki. 

Oczy otwo­rzy­ła nagle, tak nie­spo­dzie­wa­nie, że Olaf nie zdą­żył spojrzeć w inną stro­nę. Po­śpiesz­nie prze­niósł wzrok na szybę, choć czuł, że współ­pa­sa­żer­ka mu się przy­glą­da. Upar­cie nie zwra­ca­jąc na to uwagi, popatrzył w ciem­ność pod sie­dze­nia­mi. Za łyd­ka­mi dziew­czy­ny tur­lał się jakiś śmieć.

Olaf ża­ło­wał, że nie ma żadnego zajęcia, ale nie po­tra­fił wy­my­ślić, co mógł­by robić w po­cią­gu. Per­spek­ty­wa kil­ku­dzie­się­ciu wol­nych minut dzien­nie go prze­ra­ża­ła. Tak dawno nie miał dla sie­bie czasu, że już nie umiał go spę­dzać. 

Z po­cząt­ku chciał wy­ko­rzy­stać przy­mu­so­we po­dró­że po­cią­giem jako pre­tekst do skoń­cze­nia ja­kiejś książ­ki, na które od lat nie miał czasu, ale rano, gdy pró­bo­wał czy­tać, ze zmę­cze­nia li­te­ry dwo­iły mu się w oczach. Usi­ło­wał też spać, lecz hałas ma­szy­ny unie­moż­li­wiał mu za­śnię­cie. 

– Jest pan smut­ny. 

Słowa wy­po­wie­dzia­ne przez współ­pa­sa­żer­kę były tak nie­spo­dzie­wa­ne, jak jej wcze­śniej­sze otwar­cie oczu. Olaf po­pa­trzył na dziew­czy­nę nie­przy­tom­nie, tro­chę zbyt długo nie od­po­wia­da­jąc. 

– Słu­cham? – za­py­tał w końcu, bo nie miał po­ję­cia, jak za­re­ago­wać na takie stwier­dze­nie. 

– Smu­tek do­słow­nie się z pana wy­le­wa. 

Olaf za­nie­mó­wił. Czy rze­czy­wi­ście od­czu­wał smu­tek? Od lat nad tym nie roz­my­ślał. Bo i po co? Ni­ko­go nie ob­cho­dzi­ło, czy jest smut­ny, czy nie, w za­sa­dzie dla niego sa­me­go rów­nież się to nie li­czy­ło. Naj­waż­niej­sze było to, czy Kac­per nie jest smut­ny.

Nie od­po­wie­dział i po­now­nie spoj­rzał w szybę. Po­ciąg pę­dził, sza­rość mi­ga­ła wście­kle mię­dzy drze­wa­mi. Więk­szość była już pra­wie naga, tylko gdzie­nie­gdzie Olaf do­strze­gał po­je­dyn­cze mar­twe list­ki na cien­kich ga­łę­ziach. Kiedy po paru mi­nu­tach zer­k­nął przed sie­bie, za­uwa­żył, że dziew­czy­na wciąż mu się przy­glą­da. Po­czuł mro­wie­nie skóry na karku. 

Wszedł kon­duk­tor. Po­pro­sił tylko o bilet Olafa, na­sto­lat­kę mu­siał skon­tro­lo­wać wcze­śniej. Gdy opu­ścił prze­dział, znów za­mknę­ła oczy. Jej blade czoło lekko się zmarsz­czy­ło, lecz bruz­dy znik­nę­ły tak szyb­ko, jak się po­ja­wi­ły. 

– Ty też nie wy­glą­dasz na szczę­śli­wą – po­wie­dział cicho Olaf. 

– Je­stem po pro­stu nie­wy­spa­na – od­par­ła, nie otwie­ra­jąc oczu.

– Dla­cze­go? 

– Od dłuż­sze­go czasu cier­pię na bez­sen­ność. Od­kry­łam, że mogę za­snąć tylko w po­cią­gu. To jeż­dżę tam i z po­wro­tem, żeby tro­chę po­spać. 

– Na­praw­dę umiesz spać w tym ha­ła­sie? – zdzi­wił się Olaf. 

Wzru­szy­ła ra­mio­na­mi. 

– Jest jak ko­ły­san­ka. 

Uło­ży­ła się wy­god­niej. Olaf za­pa­trzył się na jej cien­kie ramię. Od­niósł wra­że­nie, że bez­sen­ność to naj­mniej­szy pro­blem dziew­czy­ny. Ale co go to ob­cho­dzi­ło? 

Kiedy po­ciąg do­jeż­dżał do jego sta­cji, wy­szedł cicho z prze­dzia­łu, nie chcąc bu­dzić współ­pa­sa­żer­ki. Wyspa pe­ro­nu zbli­ża­ła się szyb­ko, pod sto­pa­mi na­ra­stał pisk. Kiedy dźwięk osią­gnął apo­geum, po­ciąg się za­trzy­mał. Olaf ze­sko­czył na peron. W od­da­li, przy wia­cie, stała żona z Kac­prem. Pod­szedł i prze­jął od niej wózek in­wa­lidz­ki syna. 

 

*** 

 

Po­ciąg ru­szył mi­nu­tę po pięt­na­stej. Olaf wszedł do prze­dzia­łu i osu­nął się na sie­dze­nie. Pra­gnął, by prze­sta­ła boleć go głowa. Nu­rza­jąc się w otę­pie­niu, do­pie­ro po kilku chwi­lach zdał sobie spra­wę, że na­prze­ciw­ko niego sie­dzi ta sama dziew­czy­na, z którą roz­ma­wiał wczo­raj. 

Zmarsz­czył brwi. Nie za bar­dzo go to ucie­szy­ło, przez zmę­cze­nie nie miał ocho­ty się od­zy­wać. Chyba było już za późno, żeby się prze­siąść. Na­sto­lat­ka znów spała, ale mogła tylko uda­wać. Gdyby teraz wy­szedł, zo­sta­ło­by to zin­ter­pre­to­wa­ne tylko w jeden spo­sób. 

Współ­pa­sa­żer­ka otwo­rzy­ła oczy. Wy­glą­da­ła nieco przy­tom­niej niż po­przed­nie­go dnia. Ski­nął lekko głową i za­pa­trzył się na drze­wa pę­dzą­ce za oknem, ale znów czuł na sobie jej spoj­rze­nie. W końcu się ode­zwa­ła. 

– Musi panu być cięż­ko. 

Znów go za­sko­czy­ła. Spoj­rzał na nią, nie ro­zu­mie­jąc. 

– Co? 

– Wi­dzia­łam, do kogo wczo­raj pan pod­szedł na pe­ro­nie. 

– Aaa… – wy­mam­ro­tał Olaf. 

Nie chciał roz­ma­wiać, a tym bar­dziej na ten temat. Bez­myśl­nie za­pa­trzył się w pod­ło­gę pod sie­dze­nia­mi. Wciąż leżał tam śmieć. Naj­wy­raź­niej nikt tu nie sprzą­tał od wczo­raj. Na­sto­lat­ka, nie­zra­żo­na krót­ki­mi od­po­wie­dzia­mi, za­py­ta­ła: 

– Syn? 

Po­twier­dził. 

– Ile ma lat? 

– Dwa­dzie­ścia sie­dem – po­wie­dział cicho. 

Po­ki­wa­ła głową. Nie chciał na nią pa­trzeć, prze­niósł spoj­rze­nie na szcze­li­nę przy szy­bie. Kiedy rano je­chał innym skła­dem i ob­ser­wo­wał to samo miej­sce, nie było tam żad­nej szcze­li­ny, tylko po­dziur­ko­wa­na, cien­ka blasz­ka. W tym prze­dzia­le naj­wy­raź­niej wy­pa­dła. Coś się w tej brud­nej ciem­no­ści szcze­li­ny po­ru­sza­ło razem z drga­nia­mi po­cią­gu. Może to ta po­lu­zo­wa­na blasz­ka. 

– Nigdy pan nie bę­dzie wolny – za­uwa­ży­ła na­sto­lat­ka. 

Olaf za­ci­snął zęby. Za­sta­no­wił się, czy nie po­wie­dzieć wprost, że nie ma ocho­ty o tym roz­ma­wiać, ale wtedy dziew­czy­na do­da­ła: 

– Po­go­dził się pan z tym? 

Za­marł. Czy się po­go­dził? Nigdy się nad tym nie za­sta­na­wiał. Skąd do jej głowy przy­cho­dzi­ły takie py­ta­nia? Takie, które nigdy by nie prze­wi­nę­ły się przez jego umysł, a po­win­ny. Może to przez czę­stą jazdę po­cią­giem, którą prak­ty­ko­wa­ła. Pod­czas po­dró­ży ma się dużo czasu na prze­my­śle­nia.

Z ulgą przy­jął wej­ście kon­duk­to­ra, który po­pro­sił go o bilet. Ale choć Olaf z po­cząt­ku ucie­szył się, że kon­tro­la ura­to­wa­ła go przed py­ta­niem, to kiedy się skoń­czy­ła, nagle po­sta­no­wił od­po­wie­dzieć. 

– Nie, chyba się nie po­go­dzi­łem. – Wy­pluł te słowa, jakby były wy­mio­ta­mi. – Ale to nic nie zmie­nia – dodał, ob­ser­wu­jąc śmieć po­dry­gu­ją­cy pod sie­dze­nia­mi. 

Gdy dziew­czy­na nie od­po­wie­dzia­ła, po­pa­trzył na nią dłu­żej niż zwy­kle. Źle wy­glą­da­ła. Wgłę­bie­nia na twa­rzy wy­raź­nie od­zna­cza­ły się pod ko­ścia­mi po­licz­ko­wy­mi. Skóra cia­sno opi­na­ła szczę­kę. Wargi wy­da­wa­ły się nie­na­tu­ral­nie roz­cią­gnię­te, lecz nie w uśmie­chu. Olafa do­pie­ro dzi­siaj z całą mocą ude­rzy­ło to, jaka na­sto­lat­ka jest wątła. 

Po­ciąg do­bi­jał do ja­kiejś sta­cji. Koła zwal­nia­ły na szy­nach, pod sto­pa­mi sły­sze­li pisk. Ostry i nie­przy­jem­ny. 

– Za­wsze krzy­czą – mruk­nę­ła dziew­czy­na. 

– Kto krzy­czy? 

– Szyny. 

Olaf mu­siał przy­znać, że współ­pa­sa­żer­ka była z pew­no­ścią dość sza­lo­ną osobą. Roz­ma­wia­li, pę­dząc przez pust­ko­wia. Do­wie­dział się, że ma na imię Mi­le­na i że rzu­ci­ła szko­łę. 

– Ale nie je­steś bez­dom­na i nie miesz­kasz w po­cią­gu? – za­py­tał ostroż­nie. 

– Nie – za­prze­czy­ła. – Choć cza­sa­mi wo­la­ła­bym, żeby tak było. 

Po­ciąg prze­ci­nał szarą mgłę, wy­jąt­ko­wo gęstą, jak na tę go­dzi­nę. Olaf nieco oprzy­tom­niał. Gdy zbli­ża­li się do jego sta­cji, po­że­gnał się z Mi­le­ną i wy­szedł z na­dzie­ją, że dziś żona i Kac­per po­sta­no­wi­li zo­stać w domu, mimo że spa­cer na peron był jedną z nie­wie­lu atrak­cji, na jakie mogli sobie po­zwo­lić. Po­dej­rze­wał jed­nak, że i tym razem zo­ba­czy ich na sta­cji. 

Nie mylił się. Cze­ka­li. Wes­tchnął, wy­siadł z po­cią­gu i ru­szył w ich stro­nę. 

 

*** 

 

Od tej pory Olaf, wra­ca­jąc z pracy, za każ­dym razem wcho­dził do tego sa­me­go prze­dzia­łu, a Mi­le­na za­wsze tam sie­dzia­ła. Zna­jo­mość z nią była dla niego czymś w ro­dza­ju ci­che­go przy­stan­ku na ogrom­nej, peł­nej świa­tła i ha­ła­su jezd­ni, choć pa­ra­dok­sal­nie za­wsze, gdy się spo­ty­ka­li, to pę­dzi­li. Przy­sta­nek ten był szary i dość po­nu­ry, ale wła­śnie ta­kie­go po­trze­bo­wał. 

Mi­le­na mó­wi­ła ide­al­nie mało. Roz­mo­wa po­le­ga­ją­ca na wy­mia­nie krót­kich, po­je­dyn­czych zdań, prze­ry­wa­na dłu­gim mil­cze­niem, była chyba je­dy­ną roz­ryw­ką, do ja­kiej Olaf był zdol­ny w sta­nie głę­bo­kie­go zmę­cze­nia po pracy. W do­dat­ku nie była to bez­sen­sow­na, płyt­ka jak ka­łu­ża po­ga­węd­ka, jakie się zwy­kle od­by­wa­ją mię­dzy dwoj­giem ledwo zna­ją­cych się ludzi. Dziew­czy­na cza­sem mó­wi­ła dziw­ne rze­czy, cza­sem do­bit­ne, a innym razem prze­sad­nie szcze­re. Po­grą­żo­ny w zmę­cze­niu chciał tego słu­chać. 

Je­sień żar­łocz­nie po­chła­nia­ła świat za oknem, brązy i czer­wie­nie męt­nia­ły, okry­wa­jąc się mgłą, a oni roz­ma­wia­li, co­dzien­nie w tym samym po­cią­gu, tym samym prze­dzia­le, o tej samej go­dzi­nie i sta­wa­li się coraz bar­dziej po­wią­za­ni, jak dwa słowa wy­stę­pu­ją­ce tylko razem i tylko w jed­nym zna­cze­niu. Je­dy­ne, co nie­po­ko­iło Olafa, to fakt, że Mi­le­na, już prze­cież tak drob­na i wątła, wy­raź­nie jesz­cze moc­niej chu­dła. Jej palce zda­wa­ły się każ­de­go dnia coraz cień­sze, ubra­nie coraz luź­niej­sze. Pró­bo­wał z nią o tym roz­ma­wiać, ale omi­ja­ła ten temat, więc prze­stał. 

Na­pra­wa sa­mo­cho­du się prze­dłu­ża­ła, a po ja­kimś cza­sie Olaf zdał sobie spra­wę, że wcale nie chce jej końca. Miał pew­ność, że bę­dzie mu bra­ko­wa­ło jazdy po­cią­giem, bycia w ruchu, rów­no­mier­ne­go stu­ko­ta­nia me­cha­ni­zmów de­li­kat­nie ocie­ra­ją­cych się o sie­bie pod pod­ło­gą. I Mi­le­ny. 

– Za­wsze jeź­dzi­my sami – za­uwa­żył pew­ne­go dnia. – Nikt się do nas nie przy­sia­da. 

Mi­le­na opar­ła się ko­ści­stym ra­mie­niem o szybę. 

– Wi­docz­nie nie mają po­wo­du – mruk­nę­ła. 

Olaf do­pie­ro teraz zdał sobie spra­wę, że poza kon­duk­to­rem i Mi­le­ną nigdy nie spo­tkał ni­ko­go in­ne­go w tym po­cią­gu. Po­dzie­lił się spo­strze­że­niem z na­sto­lat­ką. Opar­ła pod­bró­dek na chu­dej dłoni i po­wie­dzia­ła: 

– Z cza­sem za­czniesz ich za­uwa­żać. 

– Co to zna­czy? 

Nie od­po­wie­dzia­ła. Mgła za oknem zda­wa­ła się na­pie­rać na szybę, nie było widać ab­so­lut­nie nic poza nią, więc Olaf bez­myśl­nie kon­tem­plo­wał przed­miot dy­go­czą­cy w szcze­li­nie za szybą. Było to coś dłu­gie­go, cią­gną­ce­go się aż do gór­nej ramy okna, drga­ją­ce­go razem z po­cią­giem. Każ­de­go dnia wy­cho­dzi­ło ze szcze­li­ny o parę mi­li­me­trów dalej. Obo­jęt­nie za­sta­na­wiał się, co to jest. 

Po­ciąg po­wo­li do­jeż­dżał do jego sta­cji, pod sto­pa­mi roz­le­gał się pisk. Olaf wciąż się nie pod­no­sił, ogar­nię­ty dziw­nym otę­pie­niem. Nie­po­ko­ił go ten dźwięk. 

– Znów krzy­czą – szep­nę­ła Mi­le­na. 

Jej słowa tylko po­głę­bi­ły nie­po­kój. Już prze­stał pytać o to, co ma na myśli. Wy­szedł w mil­cze­niu z prze­dzia­łu, sta­nął przed wyj­ściem i pa­trzył, jak z mgły wy­ła­nia się peron. Wy­glą­da­ło to tak, jakby po­ciąg dry­fo­wał po sza­rym oce­anie. 

 

*** 

 

Nie było na świe­cie ta­kiej rze­czy, którą dało się po­rów­nać do tej dziw­nej przy­jem­no­ści, jaka pły­nę­ła z jazdy po­cią­giem. Czuć ją było gdzieś w brzu­chu, ulot­ną jak po­wie­trze, nie­wy­raź­ną jak cień na wo­dzie, nie­co­dzien­ną, a jed­nak ma­ją­cą w sobie coś z nie­win­nej ru­ty­ny. 

Po­ciąg ru­szył pięt­na­ście minut po pięt­na­stej. Olaf gryzł wargi, pa­trząc w stro­nę par­kin­gu, na któ­rym zo­sta­wił na­pra­wio­ny już sa­mo­chód, ucie­ka­ją­ce­go po­wo­li za skraj okna, bę­dą­ce­go po­cząt­kiem taśmy, która zaraz z dużą pręd­ko­ścią miała prze­su­wać się za szybą. 

Palce Mi­le­ny były cien­kie jak ga­łąz­ki, tak białe, że pa­trząc na nie, mru­żył oczy. Po­grze­bał w tor­bie i wy­cią­gnął ka­nap­kę, któ­rej nie miał czasu zjeść w pracy. Pod­su­nął ją dziew­czy­nie pod nos. Na­sto­lat­ka po­krę­ci­ła głową. 

– Dla­cze­go? – za­py­tał. 

– To się nie uda. Nie ma sensu. 

– Prze­cież chud­niesz w oczach! – Olaf po­pa­trzył zna­czą­co na wy­chy­la­ją­ce się zza koł­nie­rza, wy­raź­nie za­ry­so­wa­ne oboj­czy­ki. Był pe­wien, że po­ni­żej znaj­du­ją się rów­nie wy­raź­nie za­ry­so­wa­ne żebra. 

– Wi­docz­nie tak musi być. 

Za­ci­snął wargi, scho­wał ka­nap­kę i po­chy­lił się do przo­du, pró­bu­jąc uchwy­cić spoj­rze­nie Mi­le­ny. Wciąż pa­trzy­ła w szybę, lekko nie­przy­tom­nie, z za­du­mą. 

– Wiesz, że mo­żesz umrzeć? 

Wzru­szy­ła ra­mio­na­mi. Olaf chciał po­wie­dzieć coś jesz­cze, ale za­milkł i drgnął. Gdy spoj­rzał prze­lot­nie na śmieć tur­la­ją­cy się pod sie­dze­nia­mi, wciąż ten sam śmieć, któ­re­go nadal nikt nie sprząt­nął, miał wra­że­nie, że w jego miej­scu widzi okrą­głą, po­zna­czo­ną na­czy­nia­mi krwio­no­śny­mi gałkę oczną. Gdy jed­nak wró­cił do niej wzro­kiem, po­now­nie wi­dział śmieć. Otrzą­snął się i po­now­nie spoj­rzał na Mi­le­nę. 

– Po­roz­ma­wiaj­my. Po­mo­gę ci – po­wie­dział. 

– Nie po­mo­żesz. Masz wła­sny cię­żar do dźwi­ga­nia. 

Uniósł brwi. 

– Co to ma do rze­czy? – za­py­tał, sta­ra­jąc się nie pod­no­sić głosu. – Byłaś cho­ciaż u le­ka­rza? 

– Ha, żeby tylko jed­ne­go. 

– I nic nie po­mo­gli? 

– Tylko po­gor­szy­li spra­wę. 

Po­wstrzy­mał się od rzu­ce­nia prze­kleń­stwem. Wszyst­kie nie­re­ali­stycz­ne ide­ały, prze­cha­dza­ją­ce się po gło­wach dziew­czyn ta­kich, jak Mi­le­na, po­win­ny iść się uto­pić. 

– Wiesz, co za­wsze wi­dzia­łam, kiedy pa­trzy­łam w lu­stro? – za­py­ta­ła. – Wi­dzia­łam gli­stę. Ośli­zgłą, białą, długą gli­stę. 

– Nie je­steś żadną gli­stą! – Tym razem nie udało mu się unik­nąć pod­nie­sie­nia głosu. 

Jego serce biło teraz za szyb­ko. Nie mógł pa­trzeć na Mi­le­nę. Nagle wszyst­ko w niej za­czę­ło go iry­to­wać. Nie chciał wi­dzieć tej chu­do­ści, tej bia­ło­ści, tej ni­kło­ści. Nie kon­ty­nu­ował roz­mo­wy. Był zbyt zmę­czo­ny. Ob­ser­wo­wał szcze­li­nę za szybą. Rzecz, która w niej po­dry­gi­wa­ła, wy­su­nę­ła się na parę cen­ty­me­trów przez te dni, w które Olaf jeź­dził po­cią­giem, ale nadal nie umiał stwier­dzić, co to jest. U góry ja­sno­ró­żo­we, ła­god­nie prze­cho­dzi­ło w sza­rość, a potem w brąz. Po­ciąg, we­dług roz­kła­du od­jeż­dża­ją­cy o pięt­na­stej, co­dzien­nie spóź­niał się o wię­cej minut, po­dob­nie jak ta rzecz co­dzien­nie tro­chę się wy­su­wa­ła. 

Z Mi­le­ną już wię­cej nie po­ru­szał te­ma­tu jej wagi, bo wie­dział, że to nic nie da. A dziew­czy­na chu­dła. Jej palce, cie­niut­kie jak ma­ka­ron, wiły się po sie­dze­niu. Były nie­mal prze­zro­czy­ste, przy­po­mi­na­ły zatem ma­ka­ron ry­żo­wy. Le­d­wie za­uwa­żal­nie drga­ły razem z po­cią­giem. Ga­wę­dzi­li tak samo, jak zwy­kle, lecz Olaf miał wra­że­nie, że ich roz­mo­wy utra­ci­ły głę­bię. Coś się zmie­ni­ło, ale na pewno nie w gło­sie Mi­le­ny. Może przy­zwy­cza­ił się do jej cięż­kich, do­bit­nych, upo­rczy­wych słów i nie ro­bi­ły już na nim ta­kie­go wra­że­nia?

Za­sta­na­wiał się, czy nie prze­rwać tej zna­jo­mo­ści i nie za­cząć jeź­dzić sa­mo­cho­dem, który w ta­jem­ni­cy przed żoną i Kac­prem wciąż zo­sta­wiał na par­kin­gu przed dwor­cem, ale od­kła­dał pod­ję­cie de­cy­zji, był zbyt zmę­czo­ny. 

Po­ciąg od­je­chał go­dzi­nę po pięt­na­stej i pę­dził, roz­ry­wa­jąc je­sien­ną mgłę, która przy­kry­wa­ła do­kład­nie cały kra­jo­braz. Olaf pły­nął, na skra­ju snu, wi­dząc jed­no­cze­śnie wnę­trze prze­dzia­łu i senne wizje, które po­ja­wia­ły się znie­nac­ka i rów­nie nie­spo­dzie­wa­nie zni­ka­ły. Pa­trzył na rurę ka­na­li­za­cyj­ną, która sym­bo­li­zo­wa­ła jego życie, po chwi­li wokół niej za­czę­ły owi­jać się ma­ka­ro­no­we palce Mi­le­ny, za­wią­zu­jąc na niej skom­pli­ko­wa­ny węzeł że­glar­ski. 

Jazda po­cią­giem za­czy­na­ła go przy­tła­czać. Olaf co­dzien­nie prze­cież wy­cho­dził na peron i wra­cał do domu, a jed­nak miał wra­że­nie, że wciąż sie­dzi w prze­dzia­le. Leżąc nocą w łóżku, sły­szał kle­ko­ta­nie wa­go­nów i po­stu­ki­wa­nie me­cha­ni­zmów, gdy brał prysz­nic, wy­da­wa­ło mu się, że bro­dzik drży, jakby był w ruchu, a kiedy roz­ma­wiał z żoną, co jakiś czas za spra­wą ła­god­nej, le­d­wie za­uwa­żal­nej me­ta­mor­fo­zy prze­mie­nia­ła się ona w Mi­le­nę. 

Coś dziw­ne­go dzia­ło się z Kac­prem. Za­cie­rał się, sta­wał za­po­mnia­ny, jakby tak na­praw­dę nie ist­niał, a co naj­wy­żej Ola­fo­wi śniło się, że ma syna i potem przez cały dzień czuł po­smak tego snu. Nie pa­mię­tał, jakie emo­cje to­wa­rzy­szy­ły mu, gdy do­wie­dział się, że bę­dzie ojcem i też dużo póź­niej, gdy pa­trzył na wiecz­nie prze­chy­lo­ną w lewo głowę Kac­pra, na błysz­czą­cą struż­kę śliny są­czą­cą się z ust, wokół któ­rych wid­nia­ły już pierw­sze zmarszcz­ki. 

Wszedł kon­duk­tor. Olaf au­to­ma­tycz­nie wy­cią­gnął te­le­fon z bi­le­tem. Miał wra­że­nie, że po­dob­nie jak co­dzien­nie po pięt­na­stej je­chał wciąż w tym samym prze­dzia­le, z tą samą współ­pa­sa­żer­ką i tymi sa­my­mi śmie­cia­mi, tak i kon­duk­tor jest wciąż ten sam, ale nigdy tego nie spraw­dził. Teraz spró­bo­wał spoj­rzeć na męż­czy­znę, ale jakoś nie mógł pod­nieść wzro­ku, twarz kon­tro­le­ra wciąż mu ucie­ka­ła, jakby pró­bo­wał uchwy­cić spoj­rze­niem coś na skra­ju pola wi­dze­nia, co oka­zy­wa­ło się tylko pa­pro­chem na źre­ni­cy. 

Za­prze­stał, lecz gdy kon­duk­tor za­su­wał za sobą drzwi prze­dzia­łu, Ola­fo­wi wy­da­ło się, że twarz kon­tro­le­ra jest tak na­praw­dę nie­do­strze­gal­na, bo skórę i rysy miał ścią­gnię­te na samym środ­ku, w miej­scu nosa, w cia­sny supeł. 

Je­sien­na mgła dziko na­pie­ra­ła na szyby. Olaf my­ślał o tym, by przejść się po po­cią­gu, ale wciąż nie mógł doj­rzeć do tej de­cy­zji. Był zmę­czo­ny. Chciał jed­nak spraw­dzić, czy jadą tym po­cią­giem jacyś inni lu­dzie. 

Nie mógł już pa­trzeć na Mi­le­nę. Teraz to jej nogi i ręce przy­po­mi­na­ły ma­ka­ron, wy­le­wa­ły się z rę­ka­wów i no­ga­wek, for­mu­jąc w skom­pli­ko­wa­ne wzory, które być może miały ja­kieś zna­cze­nie, ale Olaf nie miał siły się nad nim za­sta­na­wiać. Palce dziew­czy­ny po­dob­ne były do wło­sów, a na cie­niut­kiej jak ło­dy­ga szyi chy­bo­ta­ła się wąska, wy­dłu­żo­na głowa. Się­ga­ła do su­fi­tu prze­dzia­łu. 

 

*** 

 

Po­ciąg ru­szył trzy go­dzi­ny po pięt­na­stej. Olaf wciąż nie mógł doj­rzeć do wsta­nia i przej­ścia się po ko­ry­ta­rzu. Nie roz­ma­wiał już z Mi­le­ną. Bał się, że tylko ją po­grą­ży, że dziew­czy­na nie­po­trzeb­nie zu­ży­je wątłe siły na mó­wie­nie. Cho­ciaż i tak była chyba zbyt słaba, by mówić. Chciał, żeby spała, żeby cho­ciaż tak uzu­peł­nia­ła ener­gię. 

Za­czął za­sta­na­wiać się, kiedy w za­sa­dzie wsiadł, bo nie mógł sobie tego przy­po­mnieć. Wszyst­ko prze­sła­nia­ła je­sien­na mgła, w my­ślach wciąż plą­ta­ła się kle­ista ciecz ru­ty­ny. Pra­wie nie pa­mię­tał życia poza po­cią­giem, je­dy­nie po­je­dyn­cze, nie­wy­raź­ne ob­ra­zy. Wcze­śniej miał cho­ciaż wra­że­nie, że kie­dyś były mocno, ostro i nie­odwo­łal­nie praw­dzi­we, teraz w za­sa­dzie coraz bar­dziej w nie wąt­pił. 

Pew­ne­go dnia za­uwa­żył, że Mi­le­ny już nie ma. Na­prze­ciw Olafa le­ża­ło tylko jej ubra­nie. Buty stały równo i grzecz­nie, w środ­ku kłę­bi­ły się skar­pe­ty. Za bu­ta­mi, w ciem­no­ści, dalej tur­lał się śmieć. 

Bez­wied­nie wyjął ka­nap­kę z torby, choć w za­sa­dzie nie był głod­ny. Żuł długo, nie czu­jąc smaku, a każdy kęs tro­chę bolał. Potem otwo­rzył ma­leń­ki kosz na śmie­ci umiesz­czo­ny pod półką pod oknem, by wrzu­cić tam pa­pier śnia­da­nio­wy. Oczy­wi­ście. Nie wy­rzu­ci, bo śmiet­nik jest pełny, prze­cież nikt tutaj nie sprzą­ta. 

Kosz był pełen cze­goś twar­de­go i wie­lo­ko­lo­ro­we­go, przy­po­mi­na­ją­ce­go kulę źle wy­mie­sza­nej pla­ste­li­ny. Na samej górze, nie­na­tu­ral­nie roz­cią­gnię­te i mocno nie­bie­skie, pa­trzy­ło na Olafa czy­jeś oko. 

Wstrzy­mał od­dech. Po­wo­li za­mknął kosz, pa­pier po ka­nap­ce wrzu­cił do torby. 

Rękaw płasz­cza Mi­le­ny ob­su­nął się o kilka mi­li­me­trów. Olaf zmru­żył oczy. Może ona wciąż tam była, tylko tak cien­ka, że nie­wi­docz­na gołym okiem? Po­ru­szył ra­mio­na­mi. Bo­la­ły go plecy. Oparł się o szybę. Ana­li­zo­wał, czym może być rzecz, która chy­bo­ta­ła się w szcze­li­nie. 

Po­ciąg za­trzy­mał się nagle. Nie­na­tu­ral­nie. Po­cią­gi się tak nie za­trzy­my­wa­ły. Nie było sły­chać pisku szyn, plecy nie przy­ci­snę­ły się do opar­cia. Po pro­stu za­wisł po­śród mgły, jakby ktoś wci­snął pauzę na fil­mie. 

Za­trzy­ma­nie się spra­wi­ło jed­nak, że to coś, co dy­go­ta­ło w szcze­li­nie, nagle wy­su­nę­ło się cał­kiem i bez­gło­śnie po­to­czy­ło na śro­dek okna, uwię­zio­ne w po­dwój­nej szy­bie. Była to twarz, spłasz­czo­na i gro­te­sko­wo roz­cią­gnię­ta. Oczy zo­sta­ły spra­so­wa­ne, gdy były cał­kiem wy­trzesz­czo­ne, usta lekko się roz­chy­la­ły, ręka trwa­ła przy lewym po­licz­ku. Po dru­giej, nie­wi­docz­nej dla Olafa stro­nie znaj­do­wa­ła się za­pew­ne resz­ta spłasz­czo­nych człon­ków. 

Nie po­tra­fił stwier­dzić, czy twarz na­le­ża­ła do ko­bie­ty, czy do męż­czy­zny. Cał­ko­wi­cie prze­sła­nia­ła widok za oknem, wpa­tru­jąc się w Olafa spłasz­czo­ny­mi ocza­mi. On rów­nież nie mógł ode­rwać od niej wzro­ku. Czuł, że wszyst­kie myśli opu­ści­ły jego głowę, po­zo­sta­wia­jąc wi­ru­ją­cą pust­kę. 

Po­ciąg ru­szył, rów­nie nie­spo­dzie­wa­nie, jak się za­trzy­mał. Śmieć wy­tur­lał się spod sie­dzeń i do­tknął buta Olafa, który ostroż­nie spoj­rzał w dół. Jak już po­dej­rze­wał, to nie był śmieć. W ma­lut­kiej, nie­re­gu­lar­nej kuli do­strzegł zde­for­mo­wa­ny kciuk i część spłasz­czo­nej mał­żo­wi­ny usznej. 

Z cza­sem za­czniesz ich za­uwa­żać. 

Olaf po­czuł się jakoś nie na miej­scu i nie­zręcz­nie. Nie miał gdzie po­dziać wzro­ku. Nie mógł pa­trzeć w szybę, bo widok był za­sło­nię­ty przez czło­wie­ka-na­le­śni­ka. Zer­k­nął więc w drugą stro­nę, w okno na ko­ry­ta­rzu. 

Mgła była dziś wy­jąt­ko­wo na­ma­cal­na. Kryło się za nią ja­kieś blade świa­tło. Wy­raź­nie nie po­tra­fi­ło się przez nią prze­drzeć. 

Wtedy Olaf to zo­ba­czył. W ni­kłym świe­tle wi­docz­ne były uno­szą­ce się w prze­dzia­le dro­bin­ki kurzu i cie­niut­kie, le­d­wie do­strze­gal­ne nitki, cień­sze niż włosy, prze­zro­czy­ste. Mi­le­na. A więc cały czas tu była. 

Drzwi prze­dzia­łu roz­su­nę­ły się i wszedł kon­duk­tor, zry­wa­jąc nitki, nisz­cząc je. Olaf pra­gnął wstać i krzyk­nąć, ale bał się, że jesz­cze bar­dziej uszko­dzi Mi­le­nę. Sie­dział osłu­pia­ły i bar­dzo ostroż­nie wy­cią­gnął dłoń, by po­ka­zać bilet. Nie pa­trzył na twarz kon­duk­to­ra. Przez cały czas trwa­nia kon­tro­li wstrzy­my­wał od­dech, a do­pie­ro, gdy drzwi za­mknę­ły się za kon­tro­le­rem, wy­pu­ścił gło­śno po­wie­trze. 

Z gór­nej półki na bagaż wy­su­nę­ła się ręka. Była dziw­nie po­gię­ta, jakby miała łok­cie w kilku miej­scach. Nitki Mi­le­ny gła­ska­ły ją, tań­czy­ły po jej krzy­wi­znach, de­li­kat­nie się o nią ocie­ra­ły. 

Olaf nie mógł znieść tego wi­do­ku. Od­ru­cho­wo spoj­rzał w okno, ale tam na­tra­fił prze­cież na spłasz­czo­ną twarz. Jed­nak to krót­kie spoj­rze­nie wy­star­czy­ło, by za­uwa­żyć, że usta uwię­zio­ne­go w oknie czło­wie­ka lekko się po­ru­sza­ją, jakby wargi pró­bo­wa­ły wy­po­wie­dzieć drżą­ce, bła­gal­ne słowa. 

Olaf za­klął. Za­pra­gnął wstać, ale nie po­tra­fił. Nie mógł po­ru­szyć koń­czy­na­mi. Spoj­rzał w dół. 

To, co zo­ba­czył, spra­wi­ło, że ogar­nął go chłód. Jego tors przy­po­mi­nał pień drze­wa o bar­dzo gru­bej korze, z głę­bo­ki­mi szcze­li­na­mi i wy­raź­ny­mi wy­pust­ka­mi, cien­ki jed­nak i po­wy­gi­na­ny. Gdy Olaf przyj­rzał się bli­żej, do­strzegł, że to, co wcze­śniej przy­po­mi­na­ło mu struk­tu­rę kory, było w isto­cie siat­ką śla­dów kół, dość cien­kich kół. 

Jed­nak to, co znaj­do­wa­ło się po­ni­żej, było jesz­cze gor­sze. Olaf za­miast nóg miał dwa koła, łu­dzą­co po­dob­ne do tych mon­to­wa­nych przy wóz­kach in­wa­lidz­kich. 

Pró­bo­wał nimi po­ru­szyć, ale na próż­no. Koła za­czę­ły się krę­cić, jed­nak nie­za­leż­nie od jego woli. Wi­ro­wa­ły coraz szyb­ciej i szyb­ciej. Prze­ra­żo­ny Olaf za­ci­snął po­wie­ki. Ze zde­for­mo­wa­ne­go gar­dła wy­darł się krzyk. 

Gdzie była Mi­le­na? Dla­cze­go mu nie po­ma­ga­ła? 

Z wiel­kim wy­sił­kiem udało mu się prze­su­nąć tylko po to, by bez­wład­nie spaść na pod­ło­gę. Leżał tam prze­wró­co­ny i po­rzu­co­ny, koła krę­ci­ły się w po­wie­trzu, jakby był wóz­kiem, który do­pie­ro co miał wy­pa­dek. Czuł de­li­kat­ne wi­bra­cje pod­ło­gi, sły­szał po­stu­ki­wa­nie i pisk szyn, które chyba nigdy nie mil­cza­ły. Mi­le­na uno­si­ła się nad nim, cał­ko­wi­cie obo­jęt­na na jego los. 

 

*** 

 

Po­ciąg ru­szył eony po pięt­na­stej. Olaf wi­ro­wał. Wi­ro­wał po prze­dzia­le, obi­jał się o szybę ni­czym roz­wście­czo­na mucha, krzy­czał bez­gło­śnie i bo­le­śnie. Współ­pa­sa­że­ro­wie pa­trzy­li na niego obo­jęt­nie, każdy za­ję­ty swoim losem. Kula na pod­ło­dze drża­ła, z kosza do­cho­dzi­ło coraz gło­śniej­sze po­stu­ki­wa­nie o wieko, ręka z półki ba­ga­żo­wej pró­bo­wa­ła wsu­nąć się tam z po­wro­tem. Mi­le­na lekko i zwiew­nie wy­peł­nia­ła cały prze­dział. 

On wi­ro­wał, ona lekko się uno­si­ła, on był tak nie­spo­koj­ny i ru­chli­wy, a ona taka spo­koj­na i cicha, bez­sze­lest­na. Gdy w końcu Ola­fo­wi udało się prze­nik­nąć przez szybę, wy­padł na ze­wnątrz jak po­cisk. Mi­le­na zaraz była obok. Po chwi­li, prze­ci­ska­jąc się przez różne szcze­li­ny, do­łą­czy­ła do nich resz­ta współ­pa­sa­że­rów.

Po­ciąg wy­ła­niał się z mgły i zaraz w niej cho­wał. Pę­dził, a jed­nak był w tym samym miej­scu, nie po­ru­szał się. Mgła ich otu­li­ła, było w tym coś wście­kłe­go i nie­po­praw­ne­go. Ści­ska­ła ich coraz moc­niej, aż ści­snę­li się tam bar­dzo, że stali się jed­no­ścią. Już nie mieli imion, mieli za to formę, pe­wien kształt, zmien­ny, a jed­nak wy­raź­ny i wy­ra­zi­sty, jak wi­traż w oknie. 

Zbli­ży­li się do po­cią­gu, gład­ko prze­nik­nę­li przez to­czą­ce się po szy­nach kółka, za­wi­ro­wa­li mię­dzy me­cha­ni­zma­mi, a potem po­ło­ży­li się na to­rach. 

Z ła­two­ścią się do­pa­so­wa­li. Wkrót­ce stali się ko­lej­ną war­stwą szyn. Sły­sze­li stu­kot prze­wi­ja­ją­cych się nad nimi me­cha­ni­zmów, wi­dzie­li spód po­cią­gu, czuli jeż­dżą­ce po nich kółka. I krzy­cze­li, bo to bo­la­ło.