Kieruj się na południe

Dla wielu wę­drow­ców je­stem oczy­wi­stością, która była, jest i bę­dzie. W końcu widzą i sły­szą mnie za­wsze, gdy po­dró­żu­ją. Dla mnie na­to­miast jest to praca, ktoś mnie za­trud­nił i za to płaci mi wy­na­gro­dze­nie. W końcu rów­nie do­brze mógł­bym pra­co­wać jako bar­d, he­rol­d lub po­słaniec. Do każ­dej z tych funk­cji nada­wał­bym się do­sko­na­le. Ale dla prze­chod­niów je­stem tylko do­dat­kiem do po­dró­ży, co nawet po­tra­fię zro­zu­mieć.

Za­wsze stoję na skrzy­żo­wa­niu dwóch istot­nych trak­tów, na skrzy­ni, która spra­wia, że wy­bi­jam się ponad tłum wę­drow­ców i każdy może mnie zo­ba­czyć. Ge­ne­ral­nie nie jest to naj­gor­sze miej­sce do pracy. Są tacy, co po­dob­no całe lata spę­dza­ją sie­dząc w skryp­to­riach lub in­nych ga­bi­ne­tach, ślę­cząc nad księ­ga­mi – takim to współ­czu­ję, ja przy­naj­mniej mogę stać na świe­żym po­wie­trzu i nie muszę nie­przy­jem­nie zgi­nać krę­go­słu­pa.

Oczy­wi­ście moja praca nie po­le­ga wy­łącz­nie na sta­niu.

Po­dróż­ni cza­sa­mi się gubią. Niby wie­dzą, że chcą dojść z punk­tu A do punk­tu B, ale nie za­wsze oka­zu­je się to takie pro­ste, jak są­dzi­li. Wtedy mogą zwró­cić się do mnie. Jeśli za­py­ta­ją, po­wiem im, gdzie leży punkt A i punkt B. Ba, po­tra­fię nawet bez więk­szych omy­łek okre­ślić jaką drogę na­le­ży obrać albo czy przy trak­cie znaj­du­je się jakaś karcz­ma. Jeśli po­przed­ni po­dróż­ni mi to zgło­szą, ostrze­gę też przed za­cza­jo­ny­mi zbój­ca­mi albo ze­rwa­nym mo­stem. To wła­śnie jest moja praca.

Mam lata do­świad­cze­nia, co nie ozna­cza, że je­stem nie­omyl­ny, albo że po­dróż­ni za­wsze zro­zu­mie­ją to co im po­wiem (to dru­gie ma miej­sce czę­ściej, ale wę­drow­cy rza­dziej to przy­zna­ją). Nie­jed­na osoba przy­cho­dzi­ła do mnie z pre­ten­sja­mi, że chcia­ła iść “tam”, a do­tar­ła “tu”, albo że chcia­ła “tam­tę­dy”, bo droga wy­bru­ko­wa­na, a ja po­pro­wa­dzi­łem “tędy”, błot­ni­stą ście­żyn­ką w lesie, bo była krót­sza. Przy­zna­ję, by­wa­ją takie sy­tu­acje.

Po­dob­no nie cie­szy­łem się jakąś fe­no­me­nal­ną re­pu­ta­cją wśród po­dróż­nych. Tak to zresz­tą bywa u osób, które przy­zwy­cza­ją in­nych do wy­so­kie­go po­zio­mu świad­czo­nych usług – gdy po­peł­nią choć­by drob­ną po­mył­kę, na­tych­miast zo­sta­nie im to wy­tknię­te, bez do­ce­nie­nia po­zo­sta­łej, cięż­kiej pracy. Nikt jed­nak nie wpadł na to, by mnie zwol­nić ze służ­by.

Wszyst­ko się zmie­ni­ło, gdy pew­ne­go dnia pod­szedł do mnie czło­wiek, który wcale nie chciał do­wie­dzieć się, gdzie w od­le­gło­ści pół dnia drogi znaj­du­je się targ „Ro­pu­cha” ani z jaką ka­ra­wa­ną naj­le­piej się za­brać, by do­je­chać przed dom uzdro­wi­cie­la.

– Dzień dobry – po­wie­dział cał­kiem przy­jaź­nie. Brzmiał tro­chę sztucz­nie, jakby ktoś su­ro­wo uczył go grzecz­no­ści przez ostat­nie kilka wio­sen, ale cóż, uprzej­mość to uprzej­mość.

– Witaj. Dokąd zmie­rzasz? – za­py­ta­łem. 

– Do cie­bie. Przy­sy­ła mnie wład­ca – po­wie­dział.

To już zde­cy­do­wa­nie zwró­ci­ło moją uwagę, która do­tych­czas kon­cen­tro­wa­ła się na kilku po­dróż­nych.

– Kie­ruj się trak­tem wschod­nim, a na­stęp­nie skręć na za­chód. Miej­sce do­ce­lo­we bę­dzie się znaj­do­wać za dru­gim za­krę­tem po wyj­ściu z lasu – po­in­for­mo­wa­łem przy­ja­znym gło­sem in­ne­go prze­chod­nia.

– Król G cze­goś sobie życzy? – za­py­ta­łem nie­zna­jo­me­go i zsze­dłem z pod­wyż­sze­nia. Nie za­mie­rza­łem gó­ro­wać nad roz­mów­cą, skoro chciał cze­goś ponad wy­tycz­ne do dal­szej drogi.

Przy­bysz mil­czał, jakby nie do­sły­szał py­ta­nia.

– Król G sobie cze­goś życzy? – po­wtó­rzy­łem, nieco po­iry­to­wa­ny, choć głos dalej mia­łem spo­koj­ny.

– Tak – nie­zna­jo­my za­re­ago­wał, jakby wcale nie było dziw­nej ciszy przed chwi­lą.

Teraz, sto­jąc na­prze­ciw­ko, mo­głem mu się le­piej przyj­rzeć. Wła­ści­wie wy­glą­dał bar­dzo po­spo­li­cie, ale nie w takim zna­cze­niu, że wy­da­wał się być, ot ko­lej­nym zwy­czaj­nym pa­rob­kiem. Wy­róż­nia­ło go to, że nic go nie wy­róż­nia­ło. Był po­zba­wio­ny cze­go­kol­wiek, co mo­gło­by sta­no­wić jego krót­ki opis. Wy­da­wał się żyć po to, aby nikt go nigdy nie za­pa­mię­tał. Prze­ra­ził mnie jego wy­gląd.

– A zatem, czego życzy sobie król? – Zi­gno­ro­wa­łem uczu­cie dys­kom­for­tu, które spo­wo­do­wał widok nie­zna­jo­me­go. Król G cze­goś chciał, to zna­czy­ło, że gdy się tego do­wiem, to przy­bysz sobie pój­dzie.

Jakoś nie przy­szło mi wtedy do głowy, że Król G wie wszyst­ko i nie mógł chcieć ode mnie żad­nej przy­słu­gi. Wła­ści­wie po samym wy­ra­że­niu „Przy­sy­ła mnie wład­ca” mo­głem się już do­my­ślić o co cho­dzi.

Zresz­tą nie­zna­jo­my trwał w mil­cze­niu, chyba ocze­ku­jąc, że już wszyst­kie­go się do­my­śli­łem. Zwąt­pił we mnie do­pie­ro po chwi­li.

– Przy­by­łem cię za­stą­pić – po­wie­dział bez­na­mięt­nym tonem. Chyba nie po­tra­fił mówić ina­czej.

– Za­stą­pić? – zdzi­wi­łem się. Do­pie­ro po kilku se­kun­dach uświa­do­mi­łem sobie co ozna­cza­ją te słowa.

– Król G jest wdzięcz­ny za twoje usłu­gi, ale jest zda­nia, że po­ra­dzę sobie le­piej niż ty. Trak­tów jest coraz wię­cej, lu­dzie coraz wię­cej po­dró­żu­ją. Po­ja­wia­ją się nowe go­spo­dy, za­jaz­dy, król or­ga­ni­zu­je uro­czy­sto­ści, które wpły­wa­ją na czę­sto­tli­wość po­dró­ży, a do tego po otwo­rze­niu uni­wer­sy­te­tu, do mia­sta za­jeż­dża wielu stu­den­tów, któ­rzy po­trze­bu­ją bar­dzo do­kład­nych wska­zó­wek. A ja je­stem z kor­pu­su Si – wy­ja­śnił pre­cy­zyj­nie, bez zbęd­nych pauz.

Był bar­dzo do­brze przy­go­to­wa­ny do tej roz­mo­wy. Za­sko­czył mnie do­kład­no­ścią wy­po­wie­dzi. Sam zda­wa­łem sobie spra­wę z nie­któ­rych ze wska­za­nych przez niego zja­wisk, ale gdy ujął to tak wszyst­ko na raz… Moja wiara we wła­sną nie­omyl­ność zma­la­ła, a to obu­dzi­ło wszyst­kie uśpio­ne wy­rzu­ty su­mie­nia. Ko­bie­ta, któ­rej nie ostrze­głem przed zbój­ca­mi i stra­ci­ła wszyst­ko. Młody po­sła­niec, któ­re­go koń skrę­cił kost­kę w błot­ni­stej prze­pra­wie. Ka­ra­wa­na kup­ców, która przez dwa dni krą­ży­ła po wschod­nich trak­tach, upar­cie trzy­ma­jąc się moich wska­zó­wek. Ta­kich sy­tu­acji były setki.

– Je­steś ma­pia­rzem? – za­py­ta­łem, by ukryć swoje zmie­sza­nie.

Nie­zna­jo­my przyj­rzał mi się uważ­niej. Wy­da­wa­ł się zdzi­wio­ny, dla­cze­go po jego sło­wach sobie stąd nie po­sze­dłem.

– Wła­ści­wie tak, pierw­szym w kor­pu­sie Si – od­parł krót­ko. Jego oschłość w po­łą­cze­niu z moimi wy­rzu­ta­mi su­mie­nia wy­wo­ła­ła we mnie złość.

– „Wła­ści­wie”?! – po­wie­dzia­łem gło­śniej. – Nie da się być ma­pia­rzem tylko tro­chę. To od­po­wie­dzial­na funk­cja! Dzie­sięć lat stu­dio­wa­łem wszyst­kie mapy i dalej robię to na bie­żą­co. Trze­ba umieć skon­tak­to­wać się z po­dróż­ny­mi, spra­wić, żeby ci za­ufa­li. To nie jest lekka służ­ba – wy­rzu­ci­łem z sie­bie, pod ko­niec sta­jąc się spo­koj­niej­szy. Wy­ty­ka­jąc trudy funk­cji ma­pia­rza, zda­łem sobie spra­wę, że przez lata peł­ni­łem ją cał­kiem do­brze.

– Prze­czy­ta­łem wszyst­kie mapy i sam na­kre­śli­łem wszyst­kie na nowo. Prze­czy­ta­łem wszyst­kie po­dróż­ne za­pi­ski, kro­ni­ki, księ­gi trak­tu­ją­ce o ka­ra­wa­nach, jeźdź­cach i wy­pra­wach. Na ten mo­ment wszyst­kie naj­śwież­sze do­ku­men­ty z in­for­ma­cja­mi, któ­rych mogą po­trze­bo­wać po­dróż­ni, są mo­je­go au­tor­stwa. Cała ko­mór­ka kor­pu­su Si nad tym pra­co­wa­ła – po­wie­dział nie­zna­jo­my, tak samo bez­na­mięt­nie. Nie był ura­żo­ny moim drob­nym wy­bu­chem. Nie­wie­le mogło go po­ru­szyć.

Nie zdą­ży­łem tego prze­my­śleć, bo po­de­szła do nas po­dróż­na, py­ta­jąc o drogę do Ta­wer­ny Pod Zło­ty­mi Łu­ka­mi.

– Naj­bliż­sza jest w mie­ście, dziel­ni­cy uni­wer­sy­tec­kiej, ulicy Mar­szał­ka P. Udaj się na za­chód, na­stęp­nie, za lasem, skręć na pół­noc. Do mia­sta wejdź bocz­ną bramą, gdyż dziś ze wzglę­du na jar­mark brama głów­na jest za­tło­czo­na. W mie­ście trzy­maj się murów, aż do­trzesz do uschłe­go dębu. Tam skręć w lewo, a do­trzesz na miej­sce. – Nie­zna­jo­my od­parł na­tych­miast na za­py­ta­nie ko­bie­ty. Ode­szła, nie do­py­tu­jąc o nic.

Chyba każdy po ta­kiej akcji po­pa­trzył­by na mnie z trium­fem w oczach, ale on po­zo­stał tak samo obo­jęt­ny jak wcze­śniej. A prze­cież miał prawo do wyż­szo­ści, nie byłem świa­dom po­ło­wy oko­licz­no­ści, o któ­rych wspo­mniał.

– Do­brze, nie będę się z tobą kłó­cił. Król G wie naj­le­piej – po­wie­dzia­łem krót­ko.

Sy­tu­acja była przy­kra, ale prze­cież nie za­mie­rza­łem się bić o swoją po­sa­dę. Tak jak już wspo­mnia­łem, mo­głem bez kło­po­tu zna­leźć za­trud­nie­nie gdzie in­dziej. Żal mi było tylko po­dróż­nych i ich wę­dró­wek, w któ­rych po­ma­ga­łem.

– Słusz­nie – skwi­to­wał nie­zna­jo­my i bez zbęd­nych słów wstą­pił na już nie moją skrzyn­kę. Na­stęp­nie po­pa­trzył na mnie jak­by­śmy wcale przed chwi­lą nie roz­ma­wia­li.

– Udaj się trak­tem na za­chód. Skręć na po­łu­dnie przy roz­wi­dle­niu przed skałą, a na­stęp­nie po­dą­żaj wzdłuż wy­brze­ża. Naj­bliż­sza wio­ska ry­bac­ka znaj­du­je się o pół dnia drogi dalej – po­wie­dział, pa­trząc na mnie tymi obo­jęt­ny­mi ocza­mi.

Czy tak wy­glą­da­łem dla in­nych po­dróż­nych? Prze­cież sta­ra­łem się do nich uśmie­chać, brzmieć przy­jaź­nie i bu­dzić za­ufa­nie.

– Skąd wiesz, że chcę się tam udać? – od­par­łem.

– Po tak istot­nym wy­da­rze­niu w twoim życiu, naj­od­po­wied­niej­sze bę­dzie zro­bie­nie sobie od­po­czyn­ku nad mo­rzem, w spo­koj­nej wio­sce ry­ba­ków – wy­ja­śnił, ewi­dent­nie spo­dzie­wa­jąc się py­ta­nia. Co wię­cej, miał rację, cał­kiem miło brzmia­ło słowo „od­po­czy­nek”.

– Hmm – mruk­ną­łem, sto­jąc w miej­scu.

– Za­chód jest tam. Trakt do roz­wi­dle­nia jest wy­bru­ko­wa­ny. Przy dro­dze nie cze­ka­ją zbój­cy, a wa­run­ki po­go­do­we gwa­ran­tu­ją przy­jem­ną po­dróż. – Nowy ma­piarz nie­spe­cjal­nie sza­no­wał moje za­my­śle­nie.

– Jesz­cze nie wiem, czy chcę się tam udać – od­par­łem bar­dzo spo­koj­nie.

– To naj­od­po­wied­niej­sze miej­sce dla cie­bie – stwier­dził.

– Tak – zgo­dzi­łem się. – Ale nie wiem, czy chcę się tam udać. Dzię­ku­ję za przed­sta­wie­nie mi tej moż­li­wo­ści – do­da­łem, czego nowy ma­piarz ewi­dent­nie nie był w sta­nie zro­zu­mieć. Nie od­po­wie­dział mi żad­nym „pro­szę bar­dzo”, czy „cie­szę się, że po­mo­głem”. Po kilku se­kun­dach od­wró­cił się i już o mnie nie pa­mię­tał. Być może tak ich uczy­li w kor­pu­sie Si.

Od­sze­dłem kilka kro­ków, czu­jąc ni­czym nie­skrę­po­wa­ną moż­li­wość uda­nia się dokąd ze­chcę. Uczu­cie to miało w sobie nutę eks­cy­ta­cji, ale i stra­chu. Tak wła­śnie czuje się każdy po­dróż­ny.

Po krót­kim na­my­śle po­sta­no­wi­łem, że nie po­dą­żę za wska­zów­ką no­we­go ma­pia­rza. Pa­mię­ta­łem, że da­le­ko na po­łu­dniu znaj­do­wa­ła się nie­wiel­ka osada, którą cza­sa­mi na­zy­wa­no „Osadą Cz”. Nikt nigdy nie po­dró­żo­wał tam do­ce­lo­wo, ale każdy, kto tam tra­fił, wra­cał za­do­wo­lo­ny.

Uśmiech­ną­łem się i po­wie­dzia­łem sobie tylko:

– Kie­ruj się na po­łu­dnie.