Automat z Karabinami Szturmowymi

Po­ran­ki po im­pre­zach za­zwy­czaj by­wa­ją trudne. Szcze­gól­nie, gdy czło­wiek zdą­żył się już przy­zwy­cza­ić do trój­ki z przo­du swo­je­go wieku. I szcze­gól­nie, gdy o siód­mej budzą go prze­raź­li­we i prze­ra­ża­ją­ce za­ra­zem krzy­ki. Ze­rwa­łem się na równe (no może tro­chę krzy­wią­ce się) nogi i za­czą­łem na­słu­chi­wać. Ktoś ewi­dent­nie wrzesz­czał i nie było to nic zwią­za­ne­go z moim pi­jac­kim snem o plan­ta­cji ar­bu­zów na Sa­tur­nie. Ko­bie­ta. Star­sza. Z dołu. Tyle udało mi się wy­wnio­sko­wać, zanim gadzi mózg prze­jął kon­tro­lę nad cia­łem i kazał się­gnąć po sto­ją­cą na biur­ku wodę.

Pijąc mi­ne­ral­ną, wciąż sły­sza­łem pełne stra­chu okrzy­ki. Kilka se­kund za­ję­ło mi wy­ze­ro­wa­nie bu­tel­ki, a gdy to zro­bi­łem, po­sta­no­wi­łem cho­ciaż wyj­rzeć z miesz­ka­nia, bo prze­cież może komuś dzie­je się krzyw­da, a ja i tak już nie usnę. Dzię­ku­jąc więc zmyśl­ne­mu mnie z póź­nej nocy lub wcze­sne­go po­ran­ka, który po­ło­żył się do łóżka w ubra­niu, na­tych­mia­sto­wo opu­ści­łem swoje lokum, wkładając je­dy­nie w po­śpie­chu buty.

Na klat­ce zo­ba­czy­łem, że nie tylko mnie za­in­te­re­so­wał dziw­ny po­ran­ny la­ment. Mój są­siad z na­prze­ciw­ka, pan Ustrzyc­ki, rów­nież wy­chy­nął zza drzwi miesz­ka­nia i na­słu­chi­wał. Ski­ną­łem mu głową, a on, z wła­ści­wym sobie za­pa­łem, prze­szedł od razu do rze­czy.

– Drze się to bab­sko i drze! Chodź pan, trza to spraw­dzić! Może jaki zło­dziej czy ki pie­ron?

– Nie le­piej za­dzwo­nić po kogoś? – Słowa z tru­dem for­mo­wa­ły zda­nia. Al­ko­hol, prze­kształ­ca­ny już ak­tyw­nie do al­de­hy­du octo­we­go, wciąż miał się świet­nie w moim ciele.

– A po kogo, jak guzik wiemy? Chodź pan, bo jużem mi­gre­ny do­stał od tego sko­wy­tu! – po­wie­dział, za­mknął drzwi i ru­szył po scho­dach w dół.

Nie mia­łem wy­bo­ru. Ustrzyc­ki był star­szy, bar­dziej za­da­nio­wy ode mnie i przede wszyst­kim trzeź­wy. Po­słusz­nie po­drep­ta­łem za nim na par­ter, a potem, gdy oka­za­ło się, że prze­ra­żo­ne wo­ła­nie do­bie­ga z ze­wnątrz, co zu­peł­nie nas zresz­tą zdez­o­rien­to­wa­ło, wy­szli­śmy razem przed klat­kę.

– Ra­tun­ku! Po­mo­cy! Lu­dzie! Ola­bo­ga! Mor­du­ją! Za­bi­ją nas! Wojna! Wojna idzie! – krzy­cza­ła star­sza ko­bie­ta w ko­lo­ro­wej chu­st­ce, spód­ni­cy i z wóz­kiem na za­ku­py. Do­brze mi i panu Ustrzyc­kie­mu znana zresz­tą. Była to nasza są­siad­ka z par­te­ru, pani…

– No i czego się tak Ma­cie­jo­wa drze?! – wrza­snął Ustrzyc­ki, gdy tylko ją zo­ba­czył. – Co tu się dzie­je, do stu dia­błów?!

– O, pa­no­wie! Bogu dzię­ki! – Ko­bie­ta rzu­ci­ła ku nam bła­gal­ne spoj­rze­nie. – Jużem my­śla­ła, że po mnie!

– Ale co?! Zło­dziej? Wła­my­wacz? – do­py­ty­wał Ustrzyc­ki, roz­glą­da­jąc się we wszyst­kie stro­ny. Ja zaś de­lek­to­wa­łem się świe­żym po­wie­trzem, po­wo­li do­cho­dząc do sie­bie.

– Ach, panie Hu­ber­cie! Broń nam ze­sła­li! Na front nas zaraz wyślą! – Ma­cie­jo­wa za­ma­cha­ła cha­otycz­nie rę­ka­mi. – Pa­no­wie pa­trzą, jakie dia­bel­stwo nada­li!

Ko­bie­ta drżą­cą ręką wska­za­ła coś obok nas. Obaj z Ustrzyc­kim po­wie­dli­śmy wzro­kiem w lewo, gdzie zo­ba­czy­li­śmy au­to­mat do sprze­da­ży prze­ką­sek, a przy­naj­mniej tak my­śle­li­śmy. Gdy jed­nak zbli­ży­li­śmy się do Ma­cie­jo­wej, by po­pa­trzeć z jej per­spek­ty­wy, sta­nę­li­śmy onie­mia­li. Za szybą au­to­ma­tu mie­ści­ły się uło­żo­ne w kilku rzę­dach ka­ra­bi­ny. Poza nie­co­dzien­ną za­war­to­ścią ma­szy­na wy­glą­da­ła zu­peł­nie nor­mal­nie, ale była więk­sza od prze­cięt­nych au­to­ma­tów z chip­sa­mi, co wydawało się oczy­wi­ste, jeśli sprze­da­wa­ła ka­ra­bi­ny. Nie zmie­nia­ło to faktu, że samo jej ist­nie­nie już było trud­ne do za­ak­cep­to­wa­nia.

– C-co to jest, pani Ma­cie­jo­wa? – za­py­tał zu­peł­nie zbity z tropu Hu­bert Ustrzyc­ki.

– Dia­beł, panie Hu­ber­cie.

– Niech Ma­cie­jo­wa głu­pot nie gada! Toć widzę, że to ustroj­stwo jakie! Ale ma broń w środ­ku! – Nie mógł uwierzyć Ustrzyc­ki.

– Dla­te­go żem się prze­ra­zi­ła! Do skle­pu szłam jak co rano, pa­trzę, a tu takie cudo! Pa­trzę, myślę, a może z ja­ki­mi ener­go­ły­ka­mi co teraz mło­dzi pijo… I jak żem nie od­sko­czy­ła! Nor­mal­na broń, panie Hu­ber­cie! Po dziel­ni­co­we­go trza dzwo­nić, ino już!

– To czemu Ma­cie­jo­wa nie dzwo­ni, tylko wy­dzie­ra się i ludzi budzi? – za­py­tał po­iry­to­wa­ny Ustrzyc­ki. – My z ko­le­gą Mich­nie­wi­czem my­śle­li, że panią kto skó­ru­je!

Ko­le­gą Mich­nie­wi­czem byłem ja. Na co dzień zaś byłem po pro­stu Mich­nie­wi­czem.

– A prze­cież ja ko­mór­ki nie mam! A jak żem już wy­szła to strach przejść koło tego cze­goś z po­wro­tem! Pa­no­wie, ra­tuj­cie no!

– A może to za­baw­ko­we ka­ra­bi­ny? – włą­czy­łem się do dys­ku­sji. Tlen w końcu do­tarł do za­chla­ne­go mózgu i dał po­czą­tek jako tako trzeź­wym my­ślom.

– Za­baw­ko­we? – zdzi­wił się Ustrzyc­ki.

– Że dla dziec­ków? – do­da­ła Ma­cie­jo­wa.

– No, to chyba mia­ło­by wię­cej sensu… W końcu gdzie tu u nas broń? – Na­praw­dę wie­rzy­łem w tę tezę.

– A spraw­dzisz to pan? Bo ja się do tego ta­ła­taj­stwa nie zbli­żam.

– Uwa­żaj pan tylko! Dia­bel­stwo…

– Spraw­dzę. Choć­by i praw­dzi­we były, to prze­cie au­to­mat mnie nie za­strze­li, nie? – po­wie­dzia­łem, by dodać pew­no­ści całej na­szej trój­ce, ale sam nie wie­dzia­łem, co o tym my­śleć.

Czas zwol­nił, gdy po­dcho­dzi­łem do za­gad­ko­wej ma­szy­ny. Kto ją tu przy­niósł? Kiedy to zro­bił? I w jakim celu? Dał­bym głowę, że nie było jej, gdy wra­ca­łem z im­pre­zy, czyli rap­tem czte­ry go­dzi­ny temu. W takim razie mu­sia­ła po­ja­wić się nad ranem. Tylko, że to dalej nie wy­ja­śnia­ło ab­so­lut­nie ni­cze­go. W końcu po dwóch se­kun­dach lub dniach udało mi się przejść kilka kro­ków i do­trzeć do ma­szy­ny przy wej­ściu do klat­ki. Wi­docz­ny do­pie­ro z nie­wiel­kiej od­le­gło­ści napis na pa­ne­lu ste­ro­wa­nia brzmiał: „Au­to­mat z ka­ra­bi­na­mi sztur­mo­wy­mi”. Dalej była in­for­ma­cja, że au­to­mat przyj­mu­je tylko mo­ne­ty od dzie­się­ciu gro­szy do pię­ciu zło­tych, ale nie wy­da­je resz­ty. No i ty­po­wa kla­wia­tu­ra nu­me­rycz­na. In­for­ma­cji o pro­du­cen­cie czy kim­kol­wiek od­po­wie­dzial­nym za sprzęt – brak. Gdy zaś spoj­rza­łem na sam towar, czyli owe ka­ra­bi­ny sztur­mo­we, które na­pę­dzi­ły ta­kie­go stra­cha Ma­cie­jo­wej, z nie­po­ko­jem stwier­dzi­łem, że nie wy­glą­da­ją na za­baw­ki. Re­pli­ki może tak, ale na pewno nie pla­sti­ko­we ba­dzie­wie. Co cie­ka­we, wszyst­kie były zu­peł­nie iden­tycz­ne i kosz­to­wa­ły pięć­dzie­siąt gro­szy.

Ode­tchną­łem tro­chę, wi­dząc, że au­to­mat funk­cjo­nu­je jak nor­mal­na ma­szy­na i ra­czej sam nie chwy­ci żad­ne­go ze swo­ich cacek i nie od­strze­li mi nim łba. Skar­ci­łem się za ten głupi strach. Może wciąż byłem pi­ja­ny, a może udzie­li­ła mi się pa­ra­no­ja sta­rusz­ki. W każ­dym razie sta­łem przed au­to­ma­tem, nie wie­dząc co po­cząć. Poza jego bu­cze­niem i ćwier­ka­niem pta­ków na osie­dlo­wych drze­wach oto­cze­nie było zu­peł­nie ciche.

– No i?! – Ma­cie­jo­wa przerwała ciszę. – Wi­dzisz pan co?!

– Fak­tycz­nie ka­ra­bi­ny, pani Ma­cie­jo­wa. Miała pani rację. To praw­dzi­wa broń.

– Wojna! Ło Je­zu­sic­ku! Wojnę nam nada­li!

– Ci­szej, pani Ma­cie­jo­wa! – upo­mniał ją Ustrzyc­ki. – Już wy­star­czy, że nas pani obu­dzi­ła. In­nych tu nie trze­ba.

– Co za nie­szczę­ście, nie­szczę­ście… – mru­cza­ła dalej ko­bie­ta.

– Panie Ustrzyc­ki, ma pan pięć­dzie­siąt gro­szy? – za­py­ta­łem.

– Ano może mam… – Męż­czy­zna prze­szu­kał kie­sze­nie i wy­cią­gnął z nich port­fel, a z niego mo­ne­tę. – A po co?

– Chcę kupić ka­ra­bin. Wła­śnie tyle kosz­tu­je.

– Zwa­rio­wa­łeś pan?! – syk­nął nagle. – To nie spra­wa dla nas! Ma­cie­jo­wa ma rację, dziel­ni­co­we­go nam trza! O!

– A dla kogo jak nie dla nas, panie Hu­ber­cie? – Wzru­szy­łem ra­mio­na­mi. – A bo to my tu miesz­ka­my czy dziel­ni­co­wy? Cho­le­ra wie o co cho­dzi z tym au­to­ma­tem. Może nam się to wszyst­kim śni? Chcę przy­naj­mniej wie­dzieć, że te ka­ra­bi­ny na­praw­dę tu są i czy au­to­mat dzia­ła. Apa­ra­tu pań­stwo­we­go nie na­le­ży ru­szać bez po­wo­du.

– Może i racja, może i racja… Ten nasz dziel­ni­co­wy to też taki za­chlej­mor­da, że niech go licho! – Po­krę­cił głową Ustrzyc­ki. – Wy­obra­żasz pan sobie w środę wie­czór wódkę pić jak menel naj­gor­szy?

– Nigdy w życiu! – od­par­łem, czu­jąc coraz bar­dziej chłód czwart­ko­we­go po­ran­ka. – Przez myśl by mi nie prze­szło!

– No wła­śnie! Masz pan rację, dziel­ni­co­we­go nam tu nie trze­ba! Sami to roz­wią­że­my, kupuj pan gnata! – rzu­cił mi mo­ne­tę, którą wbrew swo­jej zwy­kłej zręcz­no­ści zła­pa­łem.

Ma­cie­jo­wa ob­ser­wo­wa­ła nas z za­par­tym tchem i prze­że­gna­ła się kilka razy. Ja zresz­tą nie bez mniej­sze­go na­pię­cia wrzu­ca­łem pie­nią­żek do otwo­ru i wci­sną­łem jeden z do­stęp­nych nu­mer­ków. Coś za­sko­czy­ło, za­chrzę­ści­ło, za­brzę­cza­ło i nagle sprę­żyn­ki trzy­ma­ją­ce wy­bra­ny prze­ze mnie ka­ra­bin za­czę­ły się ob­ra­cać, aż w końcu broń spa­dła do po­jem­ni­ka u moich stóp. Jej huk o pla­sti­ko­we dno spra­wił, że pra­wie pod­sko­czy­łem. Było jed­nak za późno, by się wy­co­fać. Schy­li­łem się i pod­niósłszy klap­kę, się­gną­łem po broń. Z tru­dem wy­tar­ga­łem ją z wnę­trza au­to­ma­tu. Była cięż­ka, więc to ra­czej nie re­pli­ka… Obej­rza­łem ka­ra­bin z kilku stron, nie bar­dzo wie­dząc, co z nim zro­bić. Rzu­ci­łem bez­rad­ne spoj­rze­nie Ustrzyc­kie­mu, który wy­da­wał się rów­nie zdez­o­rien­to­wa­ny, jak ja.

– Jaki on jest? – za­py­tał w końcu.

– Cięż­ki i… zimny. To chyba praw­dzi­wy ka­ra­bin.

– Wiel­kie nieba! Na­praw­dę wojna idzie! Zaraz przyj­dą i nas wy­strze­la­ją! – Ma­cie­jo­wa już nie mogła się po­wstrzy­mać.

Jakby od­po­wia­da­jąc na jej za­wo­ła­nie, drzwi klat­ki się otwo­rzy­ły, a całą naszą trój­kę mi­mo­wol­nie prze­szedł dreszcz. Przez drzwi wybiegł dzie­ciak pań­stwa Łu­życ­kich, Tomek. O ile do­brze pa­mię­ta­łem, był gdzieś w póź­nej pod­sta­wów­ce. Pew­nie szedł do szko­ły, w końcu był czwar­tek rano.

– Dzień dobry – po­wie­dział, obie­ga­jąc nas wzro­kiem.

Już miał ru­szyć w dal­szą drogę, gdy jego spoj­rze­nie za­trzy­ma­ło się na ka­ra­bi­nie w moich rę­kach. Chło­pak do­słow­nie po­że­rał go wzro­kiem, a ja mo­men­tal­nie po­ża­ło­wa­łem, że tak otwar­cie pre­zen­to­wa­łem swój na­by­tek.

– Cza­do­wy! – po­wie­dział w końcu. Oczy świe­ci­ły mu jakby wło­żyć w nie świecz­ki. – Skąd pan go ma? Jest praw­dzi­wy? Ile kosz­to­wał?

– Yyy… ja…

– A co to jest, to obok pana? – za­py­tał, mi­mo­wol­nie od­ry­wa­jąc wzrok od broni. – Au­to­mat?

– Nie pod­chodź, chło­pak! Bo cię dia­beł do­się­gnie! – za­wo­ła­ła Ma­cie­jo­wa. Tomek zaś po­pa­trzył na nią, zu­peł­nie zbity z tropu.

– Słu­cham?

– Przed­sta­wie­nie ro­bi­my, wiesz Tomek? Próbę zna­czy – po­wie­dzia­łem nagle, sam nie wie­dząc czemu. Naj­wi­docz­niej nie­daw­ny al­ko­hol i nie­wy­spa­nie dzia­ła­ły na mnie w wy­jąt­ko­wy spo­sób. – Do na­sze­go domu kul­tu­ry! Praw­da, panie Ustrzyc­ki? – po­sła­łem są­sia­do­wi pro­szą­ce spoj­rze­nie. O mru­gnię­cie nie mo­głem się po­ku­sić. Tomek był cał­kiem mądry jak na swój wiek. Całe szczę­ście udało się i bez tego.

– Tak! Tak, oczy­wi­ście! – po­twier­dził Ustrzyc­ki. – Ro­bi­my przed­sta­wie­nie o… dru­giej woj­nie świa­to­wej! Ten ka­ra­bin to re­kwi­zyt, a to obok to taka spe­cjal­na skrzyn­ka do nich. Trze­ba je tak trzy­mać, bo są tego…

 – Dro­gie – do­da­łem. – Taki sztucz­ny ka­ra­bin jest bar­dzo drogi i trze­ba go trzy­mać w spe­cjal­nym po­jem­ni­ku taki jak ten.

– Aha… czyli nie jest praw­dzi­wy… – za­smu­cił się Tomek. – Ale próba do przed­sta­wie­nia tutaj? Przed klat­ką? I to tak wcze­śnie?

– Gdzie tutaj?! Zaraz po nas przy­ja­dą i… je­dzie­my do domu kul­tu­ry! – po­wie­dzia­łem, ma­cha­jąc bez­tro­sko ka­ra­bi­nem by udać, że nic nie waży. Ledwo udało mi się przy tym nie skrzy­wić, gdy nie­uży­wa­ne od lat mię­śnie po­czu­ły wy­si­łek. – Ale ty już po­wi­nie­neś iść do szko­ły, nie?

– T-tak, pew­nie tak… To po­wo­dze­nia na pró­bie! – rzu­cił Tomek i spo­glą­da­jąc ostat­ni raz na ka­ra­bin, znik­nął za blo­kiem.

– Uf, pra­wie­śmy wpa­dli! – Ustrzyc­ki starł z czoła nie­ist­nie­ją­cy pot. – A Ma­cie­jo­wa mo­gła­by jak raz gębę na kłód­kę trzy­mać i dia­błem dziec­ka nie stra­szyć!

– Kiedy to dia­bel­stwo praw­dzi­we! – upie­ra­ła się sta­rusz­ka. – Ka­ra­bi­ny sprze­da­wać pod blo­kiem! Pod klat­ką moją! Idę do skle­pu, a jak to dalej tu bę­dzie to za­dzwo­nię na po­li­cję i po­rzą­dek zro­bią! A pa­no­wie wy­rzuć­cie w cho­le­rę ten ka­ra­bin bo i kło­po­ty z tego będą, mówię wam! – po­wie­dzia­ła i ru­szy­ła wol­nym kro­kiem w kie­run­ku cen­trum han­dlo­we­go.

Zo­sta­li­śmy tylko we dwóch. Przez chwi­lę sta­li­śmy w ciszy, bez­rad­nie pa­trząc na sie­bie. W końcu obaj prze­nie­śli­śmy wzrok na ka­ra­bin.

– Mogę do­tknąć? – za­py­tał Ustrzyc­ki, a gdy po­czuł pod pal­ca­mi metal, za­klął cicho i za­py­tał – Co z tym ro­bi­my?

– A bo ja wiem? Może fak­tycz­nie po­li­cję le­piej we­zwać… – Czu­łem, że po­cząt­ko­wa werwa ustę­pu­je miej­sca sen­no­ści i zmę­cze­niu po sza­lo­nej nocy.

– Chło­pa­czek też go wi­dział, więc mo­że­śmy jesz­cze nie osza­le­li… – Ustrzyc­ki po­dra­pał się po bro­dzie. – Ki pie­ron go tu po­sta­wił?

– Dobre py­ta­nie. Cały ten au­to­mat jest po­dej­rza­ny. W końcu… – Spoj­rza­łem na ka­ra­bi­ny za szybą i za­mar­łem. Do tego stop­nia, że są­siad mu­siał mną po­trzą­snąć.

– Panie Mich­nie­wicz, co panu?!

– Panie Hu­ber­cie… ile ja pła­ci­łem za ten ka­ra­bin?

– Ano… pięć­dzie­siąt gro­szy, jako żywo.

Drżą­cym pal­cem wska­za­łem cenę.

– To dla­cze­go teraz kosz­tu­ją zło­tów­kę?

Dal­sza część dnia by­naj­mniej nie przy­nio­sła roz­wią­zań spra­wy ta­jem­ni­cze­go au­to­ma­tu. Za­ku­pio­ny ka­ra­bin za­bra­łem do sie­bie i długo stu­dio­wa­łem, sta­ra­jąc się jed­no­cze­śnie prze­gnać ból głowy po wczo­raj­szym piciu, który przy­po­mniał o sobie, gdy po­ran­na ad­re­na­li­na opa­dła. Z tej pry­mi­tyw­nej ana­li­zy (nie byłem prze­cież żad­nym eks­per­tem) wy­wnio­sko­wa­łem tylko same pod­sta­wy. Mia­no­wi­cie ka­ra­bin nie za­wie­rał żad­nych in­for­ma­cji o pro­du­cen­cie czy ja­kiej­kol­wiek fir­mie wytwarzającej co­kol­wiek do niego. Miał pełen ma­ga­zy­nek, a gdy udało mi się wy­cią­gnąć jeden z naboi z nie­po­ko­jem stwier­dzi­łem, że są praw­dzi­we. Z tej broni da się za­bi­jać ludzi – po­my­śla­łem i prze­szedł mnie so­lid­ny dreszcz. Do­dat­ko­wo za­uwa­ży­łem, że po­mi­mo swej wagi jest bar­dzo po­ręcz­ny, ma in­tu­icyj­ny sys­tem za­bez­pie­cza­nia i przy­jem­ny ce­low­nik. Z pew­no­ścią była to dobra broń. Ale fakt ten wcale mnie nie po­cie­szał.

Ustrzyc­ki wpadł do mnie aku­rat gdy mie­rzy­łem w bu­tel­kę na stole. Po­cząt­ko­wo się prze­ra­ził, ale gdy po­ka­za­łem wy­ję­ty ma­ga­zy­nek, od razu ochło­nął. Po­wie­dzia­łem mu, co wie­dzia­łem, a on tylko w za­my­śle­niu kiwał głową.

– Byłem tam na dole, zo­ba­czyć na niego – po­wie­dział, gdy skoń­czy­łem swój wywód. – I wiesz pan co? Te ka­ra­bi­ny kosz­tu­ją już trzy­dzie­ści dwa złote! A prze­cież my go za pięć­dzie­siąt gor­szy ku­pi­li!

– Pa­mię­ta pan, że zaraz po na­szym za­ku­pie po­dro­ża­ły, praw­da?

– Pa­mię­tam, pa­mię­tam. Zna­czy, że ktoś jesz­cze je kupił.

– Kon­kret­nie ku­pio­no… pięć sztuk. Po nas. Bo nie wiemy prze­cież ile kosz­to­wa­ły na start.

– Też racja. Mogły i za gro­si­ka cho­dzić. Złoty in­te­res, co? – za­śmiał się Ustrzyc­ki.

– Gdyby cho­dzi­ło o co in­ne­go to pew­nie tak. Ale strach po­my­śleć kto to wszyst­ko kupił i co z nim zrobi.

– Ano praw­da! Jesz­cze nam strze­la­ni­ny trze­ba na osie­dlu. Krew nie woda, skąd to dia­bel­stwo przy­szło? – za­py­tał, pa­trząc na ka­ra­bin, który po­ło­ży­łem na bla­cie.

Za­pro­po­no­wa­łem mu kawę, ale od­mó­wił. Stwier­dził, że od dzie­się­ciu lat nie to­le­ru­je lak­to­zy, a bez niej mleko sma­ku­je jak tłu­sta woda. Bez mleka zaś kawy nie wy­pi­je. I tak od de­ka­dy. Sam więc zro­bi­łem sobie czar­ną i gdy przez prze­łyk spły­nę­ła mi słod­ka go­rycz, po­sta­no­wi­łem wy­ja­śnić inną kwe­stię.

– A pani Ma­cie­jo­wa? – za­gad­ną­łem. – Za­dzwo­ni­ła w końcu na po­li­cję?

– A dzwo­ni­ła! Pew­nie, że dzwo­ni­ła, wa­riat­ka stara! Ino nikt nie od­bie­ra!

– Jak to? Na po­li­cji nie od­bie­ra­ją? Ani sto dwa­na­ście?

– Wcale! Głu­cho, aż miło! A jak tam po­szedł ten jej wnu­czek, wiesz pan, ten gru­biut­ki Kazio, to mówił, że ni­ko­go na ko­mi­sa­ria­cie też nie ma! – Ustrzyc­ki roz­ło­żył ręce na całą sze­ro­kość mi­kro­sko­pij­nej kuch­ni.

– Coś pan!

– A tak! Dziel­ni­co­wy wia­do­mo, pew­nie śpi ochlap­tus, ale resz­ta? Gdzie to, żeby na ko­men­dzie nie było ży­we­go ducha! Prze­cież nasze mia­sto nie takie małe znowu. Może wy­jazd jaki mają czy co?

– I co pani Ma­cie­jo­wa na to?

– A zo­ba­czy­my! Pusz­kę od dia­błów zwy­zy­wa­ła, ze­mstę za za­kłó­ca­nie po­rząd­ku po­przy­się­gła i po­szła jędza do sie­bie! – za­śmiał się Ustrzyc­ki.

Śmiał­by się pew­nie dłu­żej, gdyby nie to, że nagle usły­sze­li­śmy strzał. Po­je­dyn­czy, głu­chy wy­strzał gdzieś z nie­ogra­ni­czo­nej prze­strze­ni za ku­chen­nym oknem. Sie­dzie­li­śmy, na­słu­chu­jąc, ale nie usły­sze­li­śmy już nic. Chwi­lę póź­niej Hu­bert Ustrzyc­ki wy­mam­ro­tał coś o na­czy­niach, które musi umyć i szyb­ko wy­szedł. Ja zaś sie­dzia­łem jesz­cze nie wiem jak długo, pa­trząc na ka­ra­bin i sty­gną­cą kawę. Strzał nie po­wtó­rzył się ani razu tego dnia, jed­nak wcale nie po­czu­łem się spo­koj­niej­szy.

 

Na­za­jutrz obu­dził mnie strasz­ny ja­zgot, gwar, har­mi­der i pew­nie coś jesz­cze, bo tego okrop­ne­go ha­ła­su nie dało się po­rów­nać z ni­czym mi zna­nym. Ze­rwa­łem się z łóżka zu­peł­nie tak samo jak wczo­raj, gdy moim bu­dzi­kiem była pani Ma­cie­jo­wa. Do­pie­ro po se­kun­dzie za­uwa­ży­łem, że trzy­mam w ręku ka­ra­bin. No tak, w końcu spa­łem z nim pod po­dusz­ką. Czy dla za­ba­wy w żoł­nie­rza czy dla bez­pie­czeń­stwa, nie mam po­ję­cia. Tak czy ina­czej był prze­cież roz­ła­do­wa­ny, ale wo­la­łem mieć go przy sobie. Teraz też prze­wie­si­łem go przez ramię i ru­szy­łem do kuch­ni. Otwo­rzy­łem okno i wyj­rza­łem na ze­wnątrz, a gdy to zro­bi­łem – za­nie­mó­wi­łem.

Pod klat­ką ufor­mo­wał się praw­dzi­wy wrzesz­czą­cy, skan­du­ją­cy i ha­ła­su­ją­cy na wszel­kie moż­li­we spo­so­by tłum. Sta­no­wi­li go miesz­kań­cy osie­dla w róż­nym wieku oraz kilku po­li­cjan­tów, któ­rzy bez­sku­tecz­nie starali się za­pa­no­wać nad sy­tu­acją. Nie pró­bowałem nawet zro­zu­mieć cze­go­kol­wiek z tego, co wrzesz­cze­li. Po pro­stu ubra­łem się i zsze­dłem na dół, men­tal­nie przy­go­to­wu­jąc się na ko­lej­ną dawkę sza­leń­stwa.

– Pro­szę wszyst­kich o spo­kój! Muszą pań­stwo… – roz­pacz­li­wie ape­lo­wał po­li­cjant, ma­cha­jąc rę­ka­mi.

Roz­po­zna­łem go. Był to dziel­ni­co­wy. Ten sam, który w opi­nii Ustrzyc­kie­go nigdy nie wy­le­wał za koł­nierz. Dziś jed­nak był wy­jąt­ko­wo trzeź­wy na umy­śle.

– Gówno mu­si­my! Prze­puść­cie nas! – od­krzyk­nął mu ktoś z tłumu. Inni za­wtó­ro­wa­li.

– To nie­ludz­kie!

– Mamy prawo się bro­nić!

– Ro­zu­miem pań­stwa obawy, ale są bez­pod­staw­ne! Po­li­cja pa­nu­je…

– Wczo­raj w nocy była strze­la­ni­na! – krzyk­nął facet, któ­re­go ko­ja­rzy­łem po su­mia­stych wą­sach. – Pra­wie mi dzie­cia­ka za­strze­li­li!

– Ban­dy­ci!

– Daj­cie nam kupić broń!

Przy­glą­da­łem się całej tej sy­tu­acji z mie­szan­ką nie­zro­zu­mie­nia i lęku. Nagle ktoś z tłumu wska­zał mnie pal­cem i wy­krzyk­nął:

– O, pa­trz­cie! Ten też ma ka­ra­bin!

– Mor­der­ca!

– Mądry czło­wiek!

– Lu­dzie, spo­koj­nie! – prze­krzy­ki­wał ich dziel­ni­co­wy, ale zda­wał się coraz bar­dziej tra­cić po­słuch, jeśli było w ogóle coś do stra­ce­nia.

Wy­da­wa­ło się, że wście­kła tłusz­cza zaraz runie w kie­run­ku au­to­ma­tu, obok któ­re­go sta­łem. To dało mi dziw­ne po­czu­cie za­gro­że­nia i zu­peł­nie jak w tran­sie zro­bi­łem dwa kroki do przo­du, sta­jąc na kra­wę­dzi scho­dów do klat­ki. Pod­nio­słem ka­ra­bin i wy­strze­li­łem w po­wie­trze. Huk wy­strza­łu prze­ra­ził wszyst­kich, zaś mnie naj­bar­dziej. Bo oprócz in­stynk­tow­nej re­ak­cji na gło­śny dźwięk, mój strach skła­dał się też z prze­ra­ża­ją­cej do gra­nic świa­do­mo­ści. Świa­do­mo­ści, że ka­ra­bin był po­zba­wio­ny ja­kich­kol­wiek naboi. A jed­nak wy­strze­lił.

Uwaga wszyst­kich sku­pi­ła się na mnie; tłum umilkł, nikt nie po­wie­dział nawet jed­ne­go słowa. Nawet dziel­ni­co­wy był cicho, po­dob­nie resz­ta po­li­cjan­tów. Ja zaś z ja­kie­goś po­wo­du wcale nie czu­łem się spe­szo­ny. My­śla­łem, że zaraz rzucą się na mnie jako na po­ten­cjal­ne­go agre­so­ra, ale funk­cjo­na­riu­sze tylko stali w ocze­ku­ją­cym mil­cze­niu. Po­czu­łem się ważny.

– O co tu cho­dzi, panie dziel­ni­co­wy? Co ci wszy­scy lu­dzie robią pod moją klat­ką?

– Pro­szę po­słu­chać, panie…

– Mich­nie­wicz.

– Panie Mich­nie­wicz. – Dziel­ni­co­wy starł z czoła kro­ple potu. – Czy ten… au­to­mat jest dla pana no­wo­ścią?

– Nie li­cząc wczo­raj­sze­go dnia, tak. Wczo­raj ku­pi­łem w nim ten oto ka­ra­bin.

– A czy wie pan, ile ta­kich broni się sprze­da­ło? Kto je kupił? I do kogo na­le­ży ta ma­szy­na? – za­py­tał z na­dzie­ją. – Mamy tu przez nią nie­zły baj­zel.

– Nie, nie i nie. Wiem na­to­miast, że ku­pi­łem go za pięć­dzie­siąt gro­szy. Ile teraz kosz­tu­ją?

Spoj­rze­nia ze­bra­nych przy­bra­ły formę świ­dru­ją­ce­go mnie do gra­nic ga­pie­nia się. Ktoś nie wy­trzy­mał.

– Pięć­dzie­siąt gro­szy! Szwa­gier mu­siał ze dwie stówy dać!

– A ja dwa ty­sią­ce! – ode­zwał się ktoś inny.

– Dro­dzy pań­stwo, pro­szę…

– Panie dziel­ni­co­wy – prze­rwa­łem mu.

Znów każdy na mnie pa­trzył. Mia­łem po­słuch i nie wie­dzia­łem czy była to kwe­stia ka­ra­bi­nu czy dziw­nej cha­ry­zmy, którą czu­łem. A może jedno było spraw­ką dru­gie­go? Spoj­rza­łem na au­to­mat. Ka­ra­bi­ny kosz­to­wa­ły szes­na­ście zło­tych. Chyba za­czy­na­łem ro­zu­mieć, co się tu dzia­ło.

– Każdy ko­lej­ny ka­ra­bin jest dwa razy droż­szy od po­przed­nie­go – po­wie­dzia­łem. – Ale wy­glą­da na to, że każ­de­go dnia cena się re­se­tu­je. Dziś znów są tanie jak barszcz. Ale ktoś zdą­żył już kilka kupić.

– Oczy­wi­ście, że tak! Dla­te­go żeśmy tu przy­je­cha­li! Ina­czej ta swo­łocz ku­pi­ła­by wszyst­kie! Niech to szlag trafi, w na­szym mie­ście takie coś! – Dziel­ni­co­wy splu­nął, a tłum za nim za­fa­lo­wał groź­nie, jed­nak nikt się nie po­ru­szył.

– I co pa­no­wie pla­nu­ją?

– A co, zaraz przy­jeż­dża la­we­ta i za­bie­ra­my to coś na ko­men­dę! Prze­cież to tak nie może być! Broń jest nie­le­gal­na, wie pan? Po­win­ni­śmy ją panu ode­brać!

Znów sprze­ciw tłumu. Za­czy­na­ło mnie to wszyst­ko mę­czyć.

– Nie oddam! – po­wie­dzia­łem od razu. – Broń uczci­wie ku­pi­łem i nic wam do tego!

Co praw­da nie mia­łem po­ję­cia po co mi ten ka­ra­bin, ale w obec­nej sy­tu­acji prze­cież le­piej było go mieć niż nie mieć. Coraz więk­sza część osie­dla po­sia­da­ła broń.

– To nie jest uczci­wy au­to­mat! – krzyk­nął na mnie dziel­ni­co­wy. – Broni nie można ot tak ku­po­wać!

– Wiesz tyle, ile zjesz! – za­wo­łał ktoś z tłumu.

– Daj­cie nam kupić ka­ra­bi­ny!

– To jest ogra­ni­cza­nie swo­bód oby­wa­tel­skich!

Dziel­ni­co­wy spoj­rzał na mnie bła­gal­nym wzro­kiem. Jego ko­le­dzy rów­nież mieli nie­tę­gie miny.

– Nie odda pan ka­ra­bi­nu?

– Nie.

– A jeśli…

– Nie oddam, po­wie­dzia­łem – od­par­łem twar­do. – Do­pó­ki to sza­leń­stwo się nie za­koń­czy, wolę mieć broń. Gdy­by­ście nor­mal­nie funk­cjo­no­wa­li, to może bym oddał. Ale wczo­raj sły­sza­łem strza­ły. Chcę mieć się czym bro­nić.

– To wy je­ste­ście za­gro­że­niem! – za­piał dziel­ni­co­wy.

W tym samym mo­men­cie tłum osta­tecz­nie na­parł na po­li­cjan­tów, prze­py­cha­jąc się w stro­nę au­to­ma­tu. W ostat­niej chwi­li wpa­dłem do klat­ki i za­mkną­łem drzwi, na któ­rych szy­bie roz­płasz­czył się dziel­ni­co­wy, przy­gwoż­dżo­ny po­bu­dzo­ną do gra­nic tłusz­czą. Całe szczę­ście nikt z tłumu nie mógł ich otwo­rzyć. Ja zaś mo­głem ob­ser­wo­wać sza­leń­cze kłę­bo­wi­sko ciał przy au­to­ma­cie. Lu­dzie prze­py­cha­li się, cią­gnę­li, ude­rza­li i pod­du­sza­li, byle kupić ka­ra­bin po niż­szej cenie. W końcu ktoś wrzu­cił bank­not (byłem pe­wien, że wczo­raj au­to­mat przyj­mo­wał tylko mo­ne­ty), a ktoś inny wci­snął od­po­wied­ni przy­cisk. Gdy broń spa­dła do po­jem­ni­ka, ręce kilku no­wych osób chci­wie wy­cią­gnę­ły się po nią. Wśród wrza­sków i prze­mo­cy, która za­czę­ła przy­bie­rać coraz po­waż­niej­szy wy­miar, jakiś chło­pak wresz­cie wy­szar­pał ka­ra­bin i rzu­cił się z nim do uciecz­ki. W ślad za nim ru­szy­ło kilka ko­lej­nych osób, jed­nak nie dali rady go zła­pać. Ten zaś gdy choć tro­chę od­da­lił się od klat­ki, chwy­cił broń i wy­mie­rzył w po­ścig. Ci na­tych­miast za­sty­gli i nie­chęt­nie wró­ci­li do ludzi przy au­to­ma­cie, któ­rych mie­sza­ni­na coraz bar­dziej przy­po­mi­na­ła ki­bol­ską ustaw­kę. Po­li­cjan­ci po krót­kim oszo­ło­mie­niu w końcu wkro­czy­li do akcji i za­czę­li pa­ło­wać kogo po­pad­nie, zu­peł­nie od­da­jąc się temu sza­leń­stwu.

Stwier­dzi­łem, że pora się wy­co­fać. Nawet ka­ra­bin nie dawał mi już po­czu­cia bez­pie­czeń­stwa. Czym prę­dzej ru­szy­łem scho­da­mi w górę, ale nie­mal od razu wpa­dłem na Ustrzyc­kie­go tasz­czą­ce­go wiel­ki worek śmie­ci.

– Nie idź pan tam! – Przy­pa­dłem do niego, a mój głos przy­brał dziw­ną barwę kon­spi­ra­cyj­ne­go szep­tu.

– A co się dzie­je? Czemu pan to ustroj­stwo tasz­czysz? – Spoj­rzał na mnie jak na obłą­ka­ne­go. Być może rze­czy­wi­ście tak wy­glą­da­łem.

– Lu­dzie po­wa­rio­wa­li! Po­li­cjan­tów stra­to­wa­li, żeby ka­ra­bi­ny ku­po­wać! Wsłu­chaj się pan!

Rumor ludz­kiej ko­tło­wa­ni­ny sły­chać było nawet przez za­mknię­te drzwi. Na twa­rzy Ustrzyc­kie­go ma­lo­wa­ło się coraz więk­sze za­nie­po­ko­je­nie.

– Niech to dia­bli… I znowu te ka­ra­bi­ny?

– Bo sta­nia­ły! Cho­ler­stwo znowu parę zło­tych kosz­tu­je! Lu­dzie się boją to i ku­pu­ją.

Hu­bert Ustrzyc­ki po­krę­cił głową i przez chwi­lę roz­wa­żył swoją sy­tu­ację. Zszedł kilka schod­ków, wy­chy­lił się, by spoj­rzeć przez drzwi i onie­miał. Czym prę­dzej ru­szył z po­wro­tem do góry.

– Chodź pan! – rzu­cił przez ramię. – Cho­le­ra wie kiedy który z tych wa­ria­tów tu wej­dzie!

We­szli­śmy do jego miesz­ka­nia. Ustrzyc­ki z re­zy­gna­cją rzu­cił wór śmie­ci w kąt przy za­mknię­tych drzwiach do ja­kie­goś po­ko­ju i upew­nił się, że prze­krę­ci­łem sko­bel w tych wej­ścio­wych. We­szli­śmy do nie­wiel­kiej kuch­ni.

– Na­pi­je się pan?

– Her­ba­ty?

– Wódki!

– Jest dzie­sią­ta rano! – za­pro­te­sto­wa­łem. – Poza tym czy pan nie jest abs­ty­nen­tem?

– Ofi­cjal­nie tak – uśmiech­nął się i otwo­rzył jedną z sza­fek pod bla­tem, wy­peł­nio­ną po brze­gi bu­tel­ka­mi al­ko­ho­lu. Z braku ban­de­rol wnio­sko­wa­łem, że czter­dzie­ści pro­cent to wol­taż star­to­wy dla tej ko­lek­cji. – Naj­ciem­niej pod la­tar­nią, zna pan takie po­wie­dze­nie? Gdzie pan Ustrzyc­ki by pił, prze­cież taki chory! Ha ha! Ina­czej te stare de­wo­ty z na­szej klat­ki nie da­ły­by mi spo­ko­ju. No, sia­daj­że pan! Ziem­niak czy psze­ni­ca?

– Psze­ni­ca… – od­par­łem bez prze­ko­na­nia.

– Dobry wybór, wy­jąt­ko­wo pa­skud­na ta ziem­nia­czan­ka. Ale z wiej­ską to wszyst­ko wej­dzie… Zo­staw pan ten ka­ra­bin, do cho­le­ry!

Po­sta­wi­łem broń przy ścia­nie, jed­nak wciąż nie mo­głem się uspo­ko­ić.

– Panie Hu­ber­cie…

– No?

– Co to bę­dzie teraz? Prze­cie lu­dzie się wy­strze­la­ją!

– Ano, bę­dzie jak bę­dzie – po­wie­dział, od­krę­ca­jąc bu­tel­kę. – Nie takie rze­czy się tu dzia­ły.

– Nie takie?

– Młody je­steś, po­ży­jesz tro­chę dłu­żej to zo­ba­czysz, że broń wcale nie jest taka strasz­na. – Roz­sta­wił kie­lisz­ki, wlał do nich al­ko­hol i spoj­rzał na mnie. – To lu­dzie są strasz­ni. Za­wsze byli zresz­tą… Sia­dasz pan czy sto­isz dalej jak fiut na we­se­lu?

Usia­dłem. Wy­pi­łem wódkę i zja­dłem ka­wa­łek kieł­ba­sy. Ze wszyst­kich moich śnia­dań to było chyba naj­bar­dziej oso­bli­we, ale żadne też nie dało mi tyle we­wnętrz­ne­go spo­ko­ju. Na ka­ra­bin w rogu kuch­ni spoj­rza­łem tylko raz i to wcale nie ze stra­chem. Do resz­ty prze­peł­nia­ła mnie dziw­na neu­tral­ność. A z każ­dym ko­lej­nym kie­lisz­kiem śnia­da­nia za­gro­że­nie pły­ną­ce z opar­te­go o ścia­nę ka­wał­ka me­ta­lu wy­da­wa­ło się coraz bar­dziej od­le­głe.

 

Dzię­ki Ustrzyc­kie­mu resz­tę dnia spę­dzi­łem w bło­gim spo­ko­ju, za to w prze­raź­li­wym nie­rób­stwie. Oglą­da­łem ja­kieś głu­po­ty w te­le­wi­zji, ga­pi­łem się na ptaki za oknem albo go­to­wa­łem całą pacz­kę ma­ka­ro­nu spa­ghet­ti, gdy w końcu zgłod­nia­łem. Mia­łem na­dzie­ję, że cho­ciaż on po­mo­że mi wy­trzeź­wieć, ale to jed­nak nie miało miej­sca. Umysł prze­siąk­nął wódką do resz­ty. Choć chwi­la­mi za­sta­na­wia­łem się czy na­praw­dę była to wódka, bo nie­mal­że do wie­czo­ra nie mo­głem dojść do sie­bie. Gdy w końcu eta­nol jako tako ze mnie ule­ciał, mój wzrok pra­wie ma­gicz­nym spo­so­bem wy­lą­do­wał na sto­ją­cym pod ścia­ną ka­ra­bi­nie. No tak, al­ko­hol nigdy nie był roz­wią­za­niem pro­ble­mu, a je­dy­nie spo­so­bem jego od­wle­cze­nia.

Wyj­rza­łem przez okno, jed­nak nie mo­głem ni­cze­go doj­rzeć. Otwo­rzy­łem je, ale ni­cze­go nie sły­sza­łem. Ni­cze­go prócz śpie­wu pta­ków i prze­cięt­ne­go szumu osie­dla. Wie­dzia­łem, że po­zo­sta­ło już tylko jedno. Ubie­ra­jąc się, rzu­ci­łem okiem na ka­ra­bin. W świe­tle ża­rów­ki w przed­po­ko­ju błysz­czał ole­iście. Za­chę­cał do wzię­cia w dło­nie. Od­bez­pie­cze­nia. Strza­łu. Czym prę­dzej wy­sze­dłem z miesz­ka­nia.

Na ze­wnątrz pa­no­wał dziw­ny chłód. Mia­łem też wra­że­nie, że przez te kilka se­kund na klat­ce scho­do­wej słoń­ce zdą­ży­ło zejść o wiele niżej i teraz ledwo po­ka­zy­wa­ło się nad ho­ry­zon­tem. Osie­dle spo­wi­ja­ła jakaś dziw­na aura. Nie umia­łem tego okre­ślić, ale coś uno­si­ło się w po­wie­trzu i nie był to zwy­czaj­ny dla tej dziel­ni­cy smog. Coś było… nie tak.

Nagle zro­zu­mia­łem o co cho­dzi­ło. Nie było ludzi! Tłum, który ocho­czo kłę­bił się pod klat­ką jesz­cze tego ranka zu­peł­nie wyparował. Czy to ozna­cza­ło…  Spoj­rza­łem w lewo i znie­ru­cho­mia­łem.

Au­to­mat znik­nął.

Jak idio­ta wpa­try­wa­łem się w zu­peł­nie puste miej­sce, gdzie jesz­cze przed pa­ro­ma go­dzi­na­mi stała pie­kiel­na ma­szy­na. Jed­nak jej nie­obec­ność była nie­za­prze­czal­nym fak­tem. W nie­wier­no­ści wła­snym zmy­słom mach­ną­łem ręką w zaj­mo­wa­nej przez niego wcze­śniej prze­strze­ni, spo­dzie­wa­jąc się oporu; jakby au­to­mat dalej tu stał, tylko nie­wi­dzial­ny. Jed­nak dłoń nie na­tra­fi­ła na żadną prze­szko­dę. Au­to­mat na­praw­dę znik­nął. Od­sze­dłem kilka kro­ków od klat­ki i spoj­rza­łem na ścia­nę. Z tej per­spek­ty­wy rów­nież go nie było. Znik­nął tak nagle, jak nagle się po­ja­wił.

– A może to mi się śniło? – po­my­śla­łem. – Może moje ostat­nie pi­jac­kie za­pę­dy nie były do­brym po­my­słem? W końcu to wszyst­ko było takie głu­pie!

Roz­ocho­co­ny myślą, że wszyst­ko było snem, ru­szy­łem na spa­cer po osie­dlu. Wie­czor­ne po­wie­trze sku­tecz­nie wy­rzu­ca­ło ze mnie al­ko­ho­lo­we opary, które wciąż sie­dzia­ły w płu­cach. Przy trze­cim wde­chu błogą ciszę ro­ze­rwał jed­nak jakiś krzyk. A im bar­dziej się wsłu­chi­wa­łem, tym wię­cej gło­sów wy­ry­wa­ło się z ciszy. I choć nie mia­łem po­ję­cia, co się dzie­je, pod­świa­do­mie wie­dzia­łem jedno. Au­to­mat i jego znik­nię­cie wcale nie było snem. Za­czą­łem iść w kie­run­ku, z któ­re­go do­bie­ga­ły mnie głosy. Im bli­żej byłem, tym szyb­ciej sze­dłem, aż w końcu za­czą­łem biec.

– Po­mo­cy! Lu­dzie! Zo­staw­cie mnie, dia­bły! – Roz­po­zna­łem, że to krzy­cza­ła pani Ma­cie­jo­wa.

Wy­bie­głem zza rogu bloku i zna­la­złem się na osie­dlo­wym skwer­ku. Widok, który tam uj­rza­łem, był na­praw­dę nie­po­ko­ją­cy. Wokół ogrom­ne­go drze­wa wy­zna­cza­ją­ce­go śro­dek pla­cy­ku, ze­bra­ło się kil­ka­dzie­siąt osób. Wielu z nich miało ka­ra­bi­ny, zaś wszy­scy byli dziw­nie po­bu­dze­ni. Gdy spoj­rze­li na mnie, zo­ba­czy­łem obłęd w ich oczach. Gdzieś po­środ­ku tego zgro­ma­dze­nia le­ża­ła prze­ra­żo­na Ma­cie­jo­wa, nad którą pa­stwi­ło się kilka osób. Ra­czej chcie­li ją za­stra­szyć niż skrzyw­dzić, ale nie wy­glą­da­ło to zbyt do­brze.

– Czy wy­ście lu­dzie po­wa­rio­wa­li?! – wrza­sną­łem, a rumor nagle umilk­nął, po­dob­nie jak krzy­ki sta­rusz­ki. – Star­szą ko­bie­tę bę­dzie­cie kopać?! Co tu się dzie­je?!

– O, tego to ja znam! On rano dziel­ni­co­we­go usta­wił! – roz­legł się męski głos, a za nim po­zo­sta­łe.

– Dobry on jest!

– Ka­ra­bin za pięć­dzie­siąt gro­szy kupił!

– To gdzie go ma teraz?

– Co tu się dzie­je pytam?! Co wam pani Ma­cie­jo­wa za­wi­ni­ła?! – Byłem już po­waż­nie zde­ner­wo­wa­ny. Co praw­da za Ma­cie­jo­wą nigdy nie prze­pa­da­łem, ale nie trze­ba dużej wraż­li­wo­ści by li­to­wać się nad na­pa­sto­wa­ną sta­rusz­ką, w do­dat­ku miesz­ka­ją­cą po są­siedz­ku.

– Ta stara rasz­pla do­nio­sła o au­to­ma­cie psom, a te w końcu za­bra­ły au­to­mat.

– Cho­ciaż ich wczo­raj po­go­ni­li­śmy nie­źle!

– Ale cena za ka­ra­bin już osiem tysi była!

– Panie Mich­nie­wicz, ratuj pan! – jęk­nę­ła Ma­cie­jo­wa, pró­bu­jąc wstać z ziemi. – Te chu­li­ga­ny mnie ukrzy­żu­jo zaraz!

– To się przy­znaj cho­le­ro, żeś do­nio­sła!

– Nic żem nie po­wie­dzia­ła! Ko­mi­sa­riat nie­czyn­ny był!

– Łże stara rura!

– Au­to­mat nam za­bra­li!

– Przez cie­bie nie mo­że­my czuć się bez­piecz­nie na wła­snym osie­dlu!

Ktoś nad­po­bu­dli­wy pod­ciął wsta­ją­cą sta­rusz­kę, tak że upa­dla bo­le­śnie. Tego było już za wiele.

– Macie ją zo­sta­wić, psia­krew! Nie­wy­raź­nie mówię?! – krzyk­ną­łem.

– Tak? 

– Tak!

– A co za­mie­rzasz zro­bić? Nawet nie masz ka­ra­bi­nu!

Prze­klą­łem w my­ślach swoją głu­po­tę. Istot­nie byłem bez­bron­ny, a na­prze­ciw mnie stała roz­ju­szo­na zgra­ja ćwierć­in­te­li­gen­tów z osie­dla. Po­mi­ja­jąc prze­ra­ża­ją­cą prze­wa­gę li­czeb­ną, na­li­czy­łem przy­naj­mniej osiem ka­ra­bi­nów. Nie mia­łem naj­mniej­szych szans.

– Bę­dzie­cie pa­stwić się nad star­szą ko­bie­tą? Co wam to da, świry?!

– Niech się przy­zna, to prze­sta­nie­my!

– Au­to­mat niech nam wróci, wiedź­ma!

Sy­tu­acja była istot­nie roz­pacz­li­wa Sta­ra­łem się coś wy­my­ślić, ale zu­peł­nie nic nie przy­cho­dzi­ło mi do głowy. Była już pra­wie noc; na osie­dlu roz­bły­sły żółte świa­tła la­tar­ni, na­da­jąc obłą­ka­nej zgrai iście upior­ny wy­gląd. Kie­dyś widły i po­chod­nie, teraz ka­ra­bi­ny i la­tar­nie – prze­mknę­ło mi przez myśl, choć wcale nie było mi do śmie­chu. Oni na­praw­dę byli w sta­nie za­ka­to­wać Ma­cie­jo­wą! Gdy­bym cho­ciaż miał swój ka­ra­bin…

Nagle usły­sze­li­śmy ogłu­sza­ją­ce wycie syren, a ze wszyst­kich stron oto­czy­ły nas błę­kit­ne świa­tła. Na plac wy­sy­pa­li się w ma­so­wej ilo­ści po­li­cjan­ci, jed­nak ubra­ni w ku­lo­od­por­ne ka­mi­zel­ki i po­zo­sta­ły sprzęt wła­ści­wy służ­bom spe­cjal­nym. Od razu wy­ce­lo­wa­li broń w grupę sa­mo­są­dow­ców. Ci zaś mieli na tyle oleju w gło­wie, by mo­men­tal­nie rzu­cić na zie­mię swoje ka­ra­bi­ny. Któ­ryś z po­li­cjan­tów pod­niósł z ziemi prze­ra­żo­ną Ma­cie­jo­wą, któ­ryś wykręcił mi ra­mio­na do tyłu, upew­nia­jąc się, że nie sta­no­wię za­gro­że­nia. W mniej niż dzie­sięć se­kund całe nasze zgro­ma­dze­nie było spa­cy­fi­ko­wa­ne. Do­brze, że ktoś po­mógł sta­rej Ma­cie­jo­wej, ale za­sta­no­wi­łem się, co bę­dzie ze mną? Czy uzna­ją mnie za współ­win­ne­go?

– Pan Mich­nie­wicz? – za­py­tał mnie mój po­li­cjant.

– To ja.

– Po­je­dzie pan z nami na prze­słu­cha­nie. Ktoś chce się z panem zo­ba­czyć. Z tamtą star­szą panią też.

Zanim zdążyłem co­kol­wiek zro­bić, oboje z Ma­cie­jo­wą sie­dzie­li­śmy w po­li­cyj­nej suce z eskor­tą dwóch po­li­cjan­tów. Zdzi­wi­ło mnie, że nie za­ło­ży­li nam kaj­da­nek. Choć tej nocy miało to być naj­mniej­sze z moich zdzi­wień.

Być może byłem bar­dzo zmę­czo­ny, ale nie pa­mię­tam nic od wej­ścia do sa­mo­cho­du aż do wpro­wa­dze­nia nas do du­że­go i ja­sne­go po­ko­ju. Gdy się jed­nak w nim zna­leź­li­śmy, od razu od­ży­łem. Nie można było jed­nak tego po­wie­dzieć o Ma­cie­jo­wej; wciąż wy­glą­da­ła na wstrzą­śnię­tą po tym jak po­trak­to­wa­li ją miesz­kań­cy osie­dla. Moje wstrzą­śnie­nie na­to­miast wy­ni­kło z tego, że zo­ba­czy­łem sie­dzą­ce­go przy me­ta­lo­wym stole Ustrzyc­kie­go.

– Pan też? – za­py­ta­łem.

– Do­brze, że nic wam nie jest – wes­tchnął Ustrzyc­ki. – No i może w końcu ktoś mi coś wy­ja­śni. Sie­dzę tu prze­szło dwie go­dzi­ny, a nie ra­czy­li mi nawet dać szklan­ki wody!

Sie­dzie­li­śmy sami jesz­cze przez chwi­lę, a potem me­ta­lo­we drzwi otwo­rzy­ły się z hu­kiem i do środ­ka wszedł po­li­cjant, po któ­re­go mun­du­rze jak i minie można było stwier­dzić, że jest ważny. Sta­nął przy stole i po­wiódł po nas wzro­kiem, w któ­rym nie zna­la­złem ani krzty­ny za­in­te­re­so­wa­nia. Było tam je­dy­nie znu­że­nie i coś na wzór iry­ta­cji.

– Nad­in­spek­tor Mar­czew­ski. Sie­dzą tu pań­stwo, bo jako pierw­si mieli kon­takt z tak zwa­nym Au­to­ma­tem z Ka­ra­bi­na­mi Sztur­mo­wy­mi.

Nad­zwy­czaj bez­po­śred­nio.

– Jako pierw­si, to zna­czy, że nikt przed nami nie kupił ka­ra­bi­nu?

– Do­kład­nie. I nie­ste­ty to wła­śnie przez was to wszyst­ko się stało.

– To wszyst­ko, to zna­czy co? – prych­nął Ustrzyc­ki.

– Łącz­nie sze­ściu mar­twych, czter­na­stu ran­nych i jedna obec­na tu po­tur­bo­wa­na. – Wska­zał głową Ma­cie­jo­wą.

Ustrzyc­ki przy­brał zmar­twio­ną minę. Są­siad­ka nawet nie spoj­rza­ła na po­li­cjan­ta.

– Nie ro­zu­miem, panie Mar­czew­ski. Niby jak to, że ku­pi­li­śmy ka­ra­bin w au­to­ma­cie…

– Ten Au­to­mat to silny ar­te­fakt, panie Mich­nie­wicz. Ano­ma­lia, która prze­miesz­cza się po świe­cie. Przy­bie­ra różne formy, na nie­szczę­ście tym razem był to Au­to­mat z Ka­ra­bi­na­mi Sztur­mo­wy­mi. Choć gdy­by­ście pań­stwo mieli osza­leć na widok pącz­ków albo sznu­ró­wek by­ło­by to o wiele głup­sze, praw­da?

– Kim pan jest? – Po­krę­cił głową Ustrzyc­ki. – I czego od nas chce?

– Jak mó­wi­łem, je­stem nad­in­spek­to­rem. Nad­in­spek­to­rem Wy­dzia­łu Pa­ra­nor­mal­ne­go do spraw Ano­ma­lii. Wasz Au­to­mat to jedna z nich. Fe­no­me­nu ano­ma­lii tłu­ma­czyć wam nie muszę. Są to po pro­stu… dziw­no­ści, które co jakiś czas po­ja­wia­ją się na świe­cie.

– Dia­bel­stwo… – wy­szep­ta­ła Ma­cie­jo­wa. – Mó­wi­łam, że dia­bel­stwo!

– Au­to­mat dzia­ła pro­sto. Po­ja­wia się tam, gdzie jest dużo ludzi. Za­wsze ofe­ru­je jedną rzecz, za­wsze cena ro­śnie po za­ku­pie, za­wsze prze­cho­dzi reset ko­lej­ne­go dnia – wy­li­czał, jakby po­wta­rzał to już kil­ka­dzie­siąt razy. – Każdy zakup pod­świa­do­mie pro­wo­ku­je część ludzi w za­się­gu kilkuset metrów do uda­nia się w oko­li­cę Au­to­ma­tu, a na­stęp­nie do za­ku­pu wła­sne­go eg­zem­pla­rza przed­mio­tu. Broń była przy­pad­ko­wa, ale za­wsze przed­mio­ty wy­da­ją się po­ku­są nie do opa­no­wa­nia, czę­sto ze skut­kiem śmier­tel­nym. Gdy były to słoje ma­jo­ne­zu, lu­dzie prze­ja­da­li się na śmierć, a w przy­pad­ku wi­bra­to­rów… no cóż.

– To wy go za­bra­li­ście?

– Za­bra­li­śmy? – zdzi­wił się nad­in­spek­tor. – We­dług na­szych badań Au­to­mat waży kil­ka­set ton i tylko dzię­ki swoim wła­ści­wo­ściom nie za­pa­da się na po­wierzch­niach. Żadna siła go nie ruszy.

– Więc co? Prze­cież znik­nął!

– No wła­śnie. Znik­nął. Au­to­mat sam się po­ja­wia i sam znika. Nie­zwy­kle to uciąż­li­we. Nigdy nie wiemy czy po­sie­dzi w ja­kimś miej­scu rok czy ty­dzień. Mie­li­ście szczę­ście, że usunął się tak szyb­ko, by­ło­by wię­cej ofiar. Nie­ste­ty przez opie­sza­łość wa­szej po­li­cji przy­by­li­śmy odro­bi­nę za późno.

– Po co nam pan to mówi? – za­py­tał Ustrzyc­ki. – To jakaś gra? Ukry­ta ka­me­ra?

– Nic z tych rze­czy, stan­dar­do­wa pro­ce­du­ra. Za­wsze po in­cy­den­cie kon­tak­tu­je­my się z tymi od pierw­sze­go kon­tak­tu. Zbie­ra­my dane i tłu­ma­czy­my sy­tu­ację w przy­pad­ku po­now­ne­go wy­stą­pie­nia ano­ma­lii. Pro­szę więc wy­ba­czyć późną porę, ale muszę pań­stwu zadać kilka pytań.

Ustrzyc­ki wy­glą­dał, jakby chciał go ude­rzyć. Ma­cie­jo­wa chyba za­snę­ła. Ja na­to­miast po­sta­no­wi­łem do­wie­dzieć się od tego czło­wie­ka jak naj­wię­cej, jeśli już mia­łem za­rwać noc. I osta­tecz­nie chyba się udało.

 

– Widzi pan, panie Mich­nie­wicz. – Ustrzyc­ki nalał mi cze­goś, co już nawet nie miało uda­wać wódki. – Są na tym świe­cie rze­czy, które się fi­zjo­lo­gom nie śniły!

– Dalej nie mogę uwie­rzyć w to wszyst­ko. Mam wra­że­nie, że wiele nam nie po­wie­dział…

– Oczy­wi­ście, że nie! Co to, tacy my! Ta­jem­ni­ce rzą­do­we, spi­ski, ilu­mi­na­ci czy inne dia­bły Ma­cie­jo­wej! Co nas to w grun­cie rze­czy ob­cho­dzi, są­sie­dzie?

– Ob­cho­dzi, jeśli na wła­snym po­dwór­ku za­czy­na­ją sprze­da­wać ka­ra­bi­ny.

– Otóż wła­śnie! Do­pie­ro wtedy! Toteż jak się po­ja­wi, bę­dzie­my go­to­wi. Na inne cho­ler­stwo też! Co się pan tak pa­trzysz? Chciał pan wię­cej się wy­wie­dzieć? Nie warto! Nasz dra­mat i tak wy­star­czy. Tyle po­grze­bów w tym ty­go­dniu bę­dzie… – Wypił za­war­tość kie­lisz­ka i nawet się nie skrzy­wił.

Po­sze­dłem w jego ślady, przy­naj­mniej w po­ło­wie; tru­nek miał pi­jal­ność po­rów­ny­wal­ną z do­me­sto­sem. My­śla­łem o tym, czego do­świad­czy­li­śmy. Nasz ka­ra­bin oczy­wi­ście skon­fi­sko­wa­no jako dowód w spra­wie. Ten ta­jem­ni­czy nad­in­spek­tor po­wie­dział nam wiele dziw­nych rze­czy i do tej pory nie wiem, które z nich były praw­dzi­we. I im dłu­żej o tym myślę, tym chyba coraz bar­dziej nie chcę wie­dzieć. Au­to­mat znik­nął. Lu­dzie wrócą do nor­mal­no­ści prę­dzej czy póź­niej. Nie­sa­mo­wi­te jak przy­pad­ko­wy przed­miot może wpły­nąć na życie. Daj lu­dziom au­to­mat, a będą ku­po­wać. Daj im ka­ra­bin, a będą strze­lać. Nie chcia­łem wie­rzyć w tłu­ma­cze­nia po­li­cjan­ta o dziw­nym dzia­ła­niu na umy­sły.

– We­dług mnie to jest gdzieś głę­biej w czło­wie­ku – po­wie­dzia­łem przez przy­pa­dek na głos.

– Ale że co?

– Zło. Jakaś siła, która pcha do złych de­cy­zji albo krzyw­dy.

– Dia­beł, co? Haha! Oż w dupę, ile ja się teraz wy­słu­cham jak Ma­cie­jo­wa do sie­bie wróci! To bę­dzie fe­sti­wal! Jak jesz­cze ko­le­ża­necz­kom opo­wie!

Spoj­rza­łem na niego. W grun­cie rze­czy był do­brym czło­wie­kiem. Poza nie­zdro­wym po­dej­ściem do picia. Ale kto z nas nie ma wad? W końcu to dla­te­go Au­to­ma­to­wi udało się nas znie­wo­lić i pra­wie przez niego osza­le­li­śmy. Czy uda­ło­by mu się znowu?

– Panie Ustrzyc­ki.

– No?

– Wiszę panu pięć­dzie­siąt gro­szy za ka­ra­bin.

Męż­czy­zna spoj­rzał na mnie zdzi­wio­ny, a potem ro­ze­śmiał się szcze­rze.

– Dług umo­rzo­ny, są­sie­dzie! Ale pod jed­nym wa­run­kiem!

– A jakim?

– Że po­mo­żesz mi pan to wszyst­ko wypić! – Wska­zał wy­peł­nio­ną bu­tel­ka­mi szaf­kę obok sie­bie. – Rzu­cić bym chciał, ale nie wy­obra­żam sobie po-rzu­cić tego skar­bu. Co pan na to?

Po­krę­ci­łem głową i uśmiech­ną­łem się.

– Jeśli tylko star­czy mi sił.

– A co by nie! Mło­dyś pan, to dasz pan radę. Pa­mię­tam, jak ja mia­łem te lata. Pięk­ne czasy, osiem­dzie­sią­ty pierw­szy…

Słu­cha­łem jego pa­pla­ni­ny o daw­nych cza­sach. Piłem płyn, który mógł­by być udraż­nia­czem rur i za­gry­za­łem go ki­szo­ny­mi ogór­ka­mi. Spoj­rza­łem przez okno. Świe­ci­ło słoń­ce, ćwier­ka­ły ptaki, w od­da­li sły­chać było prze­jeż­dża­ją­ce sa­mo­cho­dy. Stwier­dzi­łem, że Au­to­mat wcale nie zmie­nił na­sze­go życia. On nawet nie mógł na nas wpły­nąć. Od po­cząt­ku cho­dzi­ło o nas. O mnie, Ustrzyc­kie­go, Ma­cie­jo­wą, dziel­ni­co­we­go i in­nych. W życiu cały czas są ja­kieś Au­to­ma­ty. Ale w grun­cie rze­czy to my wrzu­ca­my do nich pie­nią­dze. W do­dat­ku jesz­cze po­ży­czo­ne. By kupić coś, czego nie po­trze­bu­je­my. I to do­pie­ro jest ano­ma­lia.