Śmierci ergatesów

– To tutaj, panie przo­dow­ni­ku.

– Dzię­ku­ję, po­ste­run­ko­wy.

Zwło­ki ro­bot­ni­ka wciąż tkwi­ły w za­ło­mie skal­nym.

– I żad­nych oznak walki?

– Nic. W ogóle żad­nych śla­dów na ciele, panie przo­dow­ni­ku, co naj­wy­żej ja­kieś drob­ne otar­cia. Przy­czy­na śmier­ci nie­zna­na.

– Dziw­ne…

– Panie przo­dow­ni­ku, myśli pan, że…

– Ja nic na ten temat nie myślę, po­ste­run­ko­wy. I wam też nie radzę.

 

***

 

Guali krzą­tał się po la­bo­ra­to­rium. Wła­ści­wie nie miał po­wo­dów do na­rze­kań, mimo że pracę w tym miej­scu uwa­ża­no za dość su­ro­wą karę. Nie po­tra­fił po­ta­ki­wać swoim ogra­ni­czo­nym prze­ło­żo­nym? Więc tu wła­ści­wie żad­nych nie miał. Raz na szes­na­ście dni wy­sy­łał Ka­the­ge­to­wi ra­port z po­stę­pów w ba­da­niach, jesz­cze rza­dziej otrzy­my­wał od niego ja­kieś po­le­ce­nia lub py­ta­nia. Nie­zwy­kle kom­for­to­wa sy­tu­acja. A że wszę­dzie tu pa­no­wa­ło strasz­li­we zimno? Cóż, żadne miej­sce nie jest do­sko­na­łe. Za to jakie moż­li­wo­ści stwa­rza­ła lekka woda! Każdy helon byłby za­chwy­co­ny.

Od ja­kie­goś czasu Guali badał wła­ści­wo­ści i za­sto­so­wa­nia so­cze­wek z ze­sta­lo­nej lek­kiej wody. Mimo chło­du, bły­ska­wicz­nie top­nia­ły, ale i tak emo­cje od­kryć po­wo­do­wa­ły, że mię­śnie brzusz­ne mocno na­ci­ska­ły na pla­stron. Nawet mło­dziut­cy he­lo­ni wie­dzie­li, że dzię­ki so­czew­ce można uzy­skać po­więk­szo­ny obraz. Rzad­ko kto sły­szał jed­nak o ze­sta­wia­niu wię­cej niż jed­ne­go ka­wał­ka za­mar­z­nię­tej wody. Czego jak czego, ale lodu Gu­alie­mu nie bra­ko­wa­ło, więc eks­pe­ry­men­to­wał z róż­ny­mi kształ­ta­mi i kom­bi­na­cja­mi.

Co­dzien­nie za­kła­dał nie­wy­god­ny strój chro­nią­cy przed szko­dli­wą lekką wodą i uda­wał się do złóż lodu. Od­dzie­lał duży kawał, a potem pra­co­wi­cie rzeź­bił za­pla­no­wa­ne mo­de­le i gła­dził je stru­mie­nia­mi wody, aż uzy­skał po­żą­da­ne formy. Ostat­nio in­te­re­so­wa­ły go głów­nie prze­zro­czy­ste so­czew­ki. Po otrzy­ma­niu ze­sta­wu o od­po­wied­nich kształ­tach, mógł przez jakiś czas oglą­dać cuda.

Wszę­dzie do­oko­ła znaj­do­wa­ło się pełno drob­niut­kich stwo­rzo­nek. I przed Gu­alim nikt ich wcze­śniej nie wi­dział; nie da­wa­ły się do­strzec gołym okiem, ani nawet przez zwy­kłą so­czew­kę. Ale miały swoje wła­sne, fa­scy­nu­ją­ce życie. I nie­zmie­rzo­ne bo­gac­two form, ja­kich młody helon do­tych­czas nie miał oka­zji za­ob­ser­wo­wać, nawet w ogrom­nym i za­sob­nym Ifa­lo­po­lis.

 

***

 

– Nasz pa­trol znowu na­tknął się na zwło­ki.

– Jak to znowu?

– Nie sły­sza­łeś? Wczo­raj jedne, a dzi­siaj aż czte­ry. Sami er­ga­te­si.

– Za­rżnę­li i nie ze­żar­li? Nie­wia­ry­god­ne!

– I słusz­nie, bo wcale nie za­rżnę­li. Nie wia­do­mo, w jaki spo­sób zgi­nę­li, żad­nych oznak prze­mo­cy.

– No to pew­nie he…

– Nie wy­ga­duj bzdur! – Po­li­cjant ro­zej­rzał się czuj­nie. – To nie mógł być on. Ciała le­ża­ły w małej jamce, na końcu dłu­gie­go ko­ry­ta­rza. Nikt z wyż­szych ras by się tam nie zmie­ścił. A przy­naj­mniej żaden doj­rza­ły osob­nik. Mu­sie­li­śmy użyć eku­lo­sa, żeby wy­cią­gnąć zwło­ki. I pa­mię­taj­my, że są­sia­dom z ma­dre­po­row­ca nic się nie stało. Ale w tym samym bąblu zna­leź­li­śmy jesz­cze szcząt­ki dwóch er­ga­te­sów. Mocno na­po­czę­te.

– Otru­cie?

– A kto to może wie­dzieć? Weź i do­ga­daj się z eku­lo­sem, jaką po­zy­cję ro­bot­ni­cy przy­ję­li w chwi­li zgonu. Ten nasz by­dlak to tylko apor­to­wać po­tra­fi. Oczy­wi­ście, roz­pa­tru­je­my i taką moż­li­wość.

– Macie już ja­kichś po­dej­rza­nych?

– Jesz­cze za wcze­śnie, ale na pewno w końcu kogoś do­rwie­my.

– Cho­le­ra, szef mnie wzywa. Jak do­wiesz się cze­goś no­we­go, to daj znać. Bar­dzo mnie za­in­try­go­wa­łeś. Do zo­ba­cze­nia!

Po­li­cjan­ci się od­da­li­li. Po chwi­li od ścia­ny od­kle­ił się ma­leń­ki pa­ra­paj. De­li­kat­nie, na pozór bez ruchu, jak to mieli we zwy­cza­ju człon­ko­wie tej rasy, prze­my­kał wzdłuż fa­sa­dy. Jego skóra wciąż na­śla­do­wa­ła po­ma­rań­czo­wą, ciem­no na­kra­pia­ną po­wierzch­nię grzyb­ni­kow­ca. Gdyby się nie prze­miesz­czał, trud­no by­ło­by go do­strzec. Jak każ­de­go pa­ra­paj­skie­go szpie­ga.

 

***

 

– Sły­sza­ła pani? Po­li­cja zła­pa­ła sza­leń­ca za­bi­ja­ją­ce­go er­ga­te­sów!

– Nie­sa­mo­wi­te! A co mu za­wi­ni­li ro­bot­ni­cy?

– A kto tam zro­zu­mie po­my­lo­ne­go? Ale ponoć do wszyst­kie­go się przy­znał. Eg­ze­ku­cja w po­łu­dnie.

 

***

 

Ze­brał się spory tłum miesz­kań­ców Ifa­lo­po­lis. W końcu takie wspa­nia­łe wi­do­wi­sko nie tra­fia­ło się co­dzien­nie.

W samo po­łu­dnie zja­wił się Wiel­ki He­liks wraz z mał­żon­ką. Wszyst­kie damy na­tych­miast za­uwa­ży­ły, że po­ło­wi­ca wład­cy ma na sobie nową bi­żu­te­rię z masy per­ło­wej. Jakiś zręcz­ny asta­kos mu­siał długo pra­co­wać nad de­li­kat­ny­mi i pięk­ny­mi ażu­ra­mi.

Nie­dłu­go póź­niej na plac wcią­gnię­to ska­zań­ca. Oka­zał się nim młody he­mis­fe­ros. To tłu­ma­czy­ło, dla­cze­go na ofia­rach nie zna­le­zio­no śla­dów prze­mo­cy. A teraz ban­dy­ta miał się spo­tkać ze znacz­nie groź­niej­szy­mi pa­rzy­deł­ka­mi… Dwóch ro­słych okto­po­dów w ochron­nych ubra­niach we­pchnę­ło wi­no­waj­cę do przy­go­to­wa­nej klat­ki i za­ry­glo­wa­ło sta­ran­nie głów­ny otwór. Teraz po­zo­sta­wa­ło tylko jedno wyj­ście z ma­łe­go wię­zie­nia – wprost na Aleję Ukwia­łów.

Teo­re­tycz­nie, ska­za­niec mógł pró­bo­wać ucie­kać w górę. Dla­te­go w eg­ze­ku­cjach za­wsze uczest­ni­czył Wiel­ki He­liks, który w razie ko­niecz­no­ści ko­rzy­stał ze swo­je­go strasz­ne­go ta­len­tu i w nie­wy­tłu­ma­czal­ny spo­sób, z dużej od­le­gło­ści, za­bi­jał umy­ka­ją­ce­go osob­ni­ka. A cza­sa­mi i kilku ga­piów, u jesz­cze więk­szej ich licz­by po­wo­du­jąc krót­ki, lecz bar­dzo silny, ból. Za­po­bie­gli­wi ifa­lo­po­li­tań­czy­cy za­cho­wy­wa­li pełen sza­cun­ku dy­stans. Także po­li­cjan­ci spiesz­nie od­su­nę­li się od klat­ki.

He­mis­fe­ros tkwił bez ruchu w środ­ku za­mknię­cia. Kon­tak­ty z służ­ba­mi po­rząd­ko­wy­mi zde­cy­do­wa­nie nie wy­szły mu na dobre; prze­zro­czy­sta epi­der­ma w kilku miej­scach zo­sta­ła ro­ze­rwa­na, bra­ko­wa­ło co naj­mniej jed­ne­go płatu gę­bo­we­go. Za­bój­ca miał do wy­bo­ru pewną śmierć, za­da­ną przez He­lik­sa, albo bar­dzo małą szan­sę, że prze­do­sta­nie się żywy przez Aleję. W me­tro­po­lii po­wszech­nie wie­rzo­no, że jeśli za­padł nie­spra­wie­dli­wy wyrok, to ukwia­ły nie skrzyw­dzą ska­zań­ca. Ci spo­śród miesz­kań­ców mia­sta, któ­rym zda­rzył się kon­flikt z su­ro­wym pra­wem, nie­mal za­wsze wy­bie­ra­li ry­zy­ko kon­tak­tu z pa­rzy­deł­ka­mi.

Wi­no­waj­ca cze­kał na od­po­wied­ni mo­ment, a tłum fa­lo­wał nie­cier­pli­wie. Wresz­cie ska­za­niec wy­pry­snął z klat­ki. Sto­so­wa­no różne stra­te­gie – nie­któ­rzy pły­nę­li środ­kiem Alei, inni wo­le­li prze­mknąć się bo­kiem, za­zwy­czaj nisko, tuż przy po­de­szwach ukwia­łów. Tak też po­stą­pił he­mis­fe­ros. Udało mu się do­trzeć do czwar­te­go zwie­rzę­cia po pra­wej.

Wi­do­wi­sko się skoń­czy­ło. Obyło się bez in­ter­wen­cji Wiel­kie­go He­lik­sa. Po­li­cjan­ci za­bul­go­ta­li z ulgą. Gdyby wład­ca zo­stał zmu­szo­ny do pod­pły­nię­cia w po­bli­że za­bój­cy, mógł­by przy­pad­kiem wy­czy­tać zbyt wiele z jego myśli.

 

***

 

Spo­tka­nia Rady me­tro­po­lii od­by­wa­ły się w Grzyb­ni­kow­cu He­lik­sów – naj­star­szej i naj­oka­zal­szej bu­dow­li w mie­ście. Ze szczy­tu roz­ta­czał się wspa­nia­ły widok na całe, ską­pa­ne w błę­kit­nym świe­tle, Ifa­lo­po­lis. Do­stoj­ne (acz znacz­nie mniej­sze od sie­dzi­by wład­cy) grzyb­ni­kow­ce pysz­ni­ły się roz­ma­ity­mi ko­lo­ra­mi. Na gra­ni­cy cen­trum, od stro­ny za­chod­niej, bez­ro­zum­ne ko­ra­low­ce wzno­si­ły pod nad­zo­rem okto­po­dów ko­lej­ne gma­szy­sko. Miej­sca mię­dzy bu­dyn­ka­mi wy­peł­nia­ły parki li­liow­ców i wo­do­ro­stów wa­pien­nych ozdo­bio­ne za­chwy­ca­ją­cy­mi rzeź­ba­mi z gor­go­nii i mó­zgow­ców. Wśród ko­ra­li uwi­ja­ły się mi­lio­ny drob­nych stwo­rzo­nek, nie peł­nią­cych żad­nej istot­nej funk­cji w mie­ście, lecz cie­szą­cych oczy bo­ga­ty­mi bar­wa­mi. W od­da­li, na obrze­żach można było do­strzec po­tęż­ne ma­dre­po­row­ce, w któ­rych gnieź­dzi­li się er­ga­te­si i inne pół­in­te­li­gent­ne ga­tun­ki. Na pół­no­cy zło­wro­gą pur­pu­rą po­ły­ski­wa­ła Aleja Ukwia­łów.

Po kolei przy­by­wa­li do kom­na­ty przed­sta­wi­cie­le po­szcze­gól­nych ras wyż­szych.

Pierw­szy po­ja­wił się okto­pod Di­na­tos, szef po­li­cji. Zajął swoje ulu­bio­ne miej­sce – w kącie, aby nie tra­cić z oczu żad­ne­go wej­ścia. Uło­żył ra­mio­na w spo­sób umoż­li­wia­ją­cy bły­ska­wicz­ne wy­star­to­wa­nie w do­wol­nym kie­run­ku i cze­kał.

Wkrót­ce uj­rzał przy­bli­ża­ją­ce­go się Ka­ta­sko­pa. Oka­zje do­kład­ne­go obej­rze­nia pa­ra­pa­ja nie tra­fia­ły się zbyt czę­sto. Przy­bysz re­spek­to­wał stary de­kret jed­ne­go z po­przed­nich Wiel­kich He­lik­sów. Prawo gło­si­ło, że przy­bie­ra­nie barw oto­cze­nia w obec­no­ści wład­cy ka­ra­ne bę­dzie śmier­cią. I w prze­szło­ści nie­jed­no­krot­nie by­wa­ło bez­względ­nie eg­ze­kwo­wa­ne. Wszy­scy wie­dzie­li, że he­lik­so­wie słabo widzą, a każdy de­spo­ta musi ce­cho­wać się po­dejrz­li­wo­ścią, jeśli za­mie­rza pa­no­wać dłu­żej niż dwa dni. Ale nie na­le­ża­ło o tym my­śleć. Pod­czas po­sie­dzeń Rady pa­ra­paj sta­rał się pre­zen­to­wać ja­skra­we ko­lo­ry nie­wy­stę­pu­ją­ce w sali i nie­na­tu­ral­ne wzory. Dzi­siaj żółtą skórę po­kry­wa­ły trzy sze­re­gi czar­nych kwa­dra­tów, a płe­twy lśni­ły ja­snym błę­ki­tem. Nikt nie wie­dział, jaką do­kład­nie funk­cję pełni ta­jem­ni­czy Ka­ta­skop (ani nawet, czy na spo­tka­niach za­wsze zja­wia się ten sam osob­nik), ale po­zo­sta­li człon­ko­wie Rady za­kła­da­li, że, po­dob­nie jak ol­brzy­mia więk­szość jego po­bra­tym­ców, zaj­mu­je się szpie­go­wa­niem.

Na­stęp­ny przy­był Ka­the­get, naj­star­szy z miej­sco­wych he­lo­nów. Jego sko­ru­pa uro­sła do ta­kich roz­mia­rów, że nie mie­ścił się w nie­któ­rych otwo­rach pro­wa­dzą­cych do kom­na­ty. Nie wy­da­wa­ło mu się to w ni­czym prze­szka­dzać. Spra­wiał wra­że­nie osob­ni­ka sta­ran­nie pla­nu­ją­ce­go każdy ruch.

Rwa­ny­mi sko­ka­mi do sali ze­brań wpły­nął re­pre­zen­tant he­mis­fe­ro­sów, naj­bo­gat­szy miesz­ka­niec Ifa­lo­po­lis, kon­tro­lu­ją­cy nie­mal jedną trze­cią miej­skie­go prze­my­słu. Prze­zro­czy­ste ciało Em­po­ra­sa emi­to­wa­ło de­li­kat­ne, fio­le­to­we świa­tło. Wła­ści­wie, nie wia­do­mo, czy zakaz mi­mi­kry do­ty­czą­cy pa­ra­pa­jów, obej­mo­wał rów­nież inne rasy, ale jakoś nikt nie kwa­pił się, aby spraw­dzać to na sobie.

Ostat­ni wkro­czył asta­tos Ja­tri­kos, w po­śpie­chu szczę­ka­jąc szczyp­ca­mi i ner­wo­wo ma­cha­jąc licz­ny­mi od­nó­ża­mi. Jak wielu człon­ków swo­jej rasy, był cy­ru­li­kiem. Zróż­ni­co­wa­ne szczyp­ce oraz trzy pierw­sze pary wy­spe­cja­li­zo­wa­nych od­nó­ży wy­da­wa­ły się stwo­rzo­ne do pie­lę­gna­cji in­nych ro­zum­nych stwo­rzeń. Kto wie, może nie­po­kój Ja­tri­ko­sa wy­ni­kał nie tylko z obawy przed spóź­nie­niem, ale rów­nież z plo­tek krą­żą­cych po mie­ście.

Bra­ko­wa­ło tylko tu­na­tów. Z oczy­wi­stych wzglę­dów – ci wspa­nia­li wo­jow­ni­cy mu­sie­li bez prze­rwy pły­wać, aby się nie udu­sić. Nie­ustan­nie pa­tro­lo­wa­li obrze­ża Ifa­lo­po­lis, ale nie­mal nigdy nie za­pusz­cza­li się do gęsto za­bu­do­wa­ne­go cen­trum. W kom­na­cie ze­brań, czy ja­kiej­kol­wiek innej, cze­ka­ła ich śmierć.

Kiedy już wszy­scy za­ję­li miej­sca, po­ru­szy­ła się ster­ta wo­do­ro­stów le­żą­cych na pod­ło­dze sali. Z alg wy­su­nął się czar­ny, z po­ma­rań­czo­wym pod­gar­dlem, łeb Wiel­kie­go He­lik­sa. Obec­ni mi­mo­wol­nie za­czę­li się za­sta­na­wiać, od jak dawna wład­ca tkwił w kom­na­cie. Od sa­me­go po­cząt­ku, czy do­pie­ro przed chwi­lą prze­ci­snął się przez jakąś szcze­lin­kę? Wia­do­mo, że to nie­zbyt bez­piecz­ny temat do roz­my­ślań, ale cza­sa­mi nie można się po­wstrzy­mać. Mimo wielu po­ko­leń se­lek­cji.

– Witam wszyst­kich na ze­bra­niu Rady – usły­sze­li w gło­wach obec­ni. A przy­naj­mniej ci, któ­rzy głowy po­sia­da­li. Nikt nie wni­kał, gdzie he­mis­fe­ros sły­szał głos he­lik­sa. – Wie­rzę, że pan Ka­ta­skop ma bar­dzo istot­ne in­for­ma­cje. Słu­cha­my.

– Przed­wczo­raj­sza eg­ze­ku­cja nie roz­wią­za­ła pro­ble­mu. W mie­ście po­ja­wia się coraz wię­cej ciał mar­twych er­ga­te­sów.

– Czy chce pan po­wie­dzieć, że czło­nek mojej rasy zo­stał nie­słusz­nie oskar­żo­ny i stra­co­ny?! – za­bul­go­tał gniew­nie Em­po­ras. – Do­ma­gam się spra­wie­dli­wo­ści.

– Wdro­żę śledz­two. – Okto­pod z iry­ta­cją za­ma­chał dwie­ma mac­ka­mi. – Obie­cu­ję panu ko­le­dze, że winni zo­sta­ną uka­ra­ni.

– Oba­wiam się, że mamy tu znacz­nie po­waż­niej­szy pro­blem niż krzyw­dzą­cy wyrok – prze­rwał ro­dzą­cą się kłót­nię helon. – Ile zwłok zna­le­zio­no?

– Osiem wczo­raj i trzy­na­ście dzi­siaj. Ale mo­że­my jesz­cze nie wie­dzieć o wszyst­kich. A trud­no orzec, ile zje­dli ci bez­ro­zum­ni ka­ni­ba­le.

– To mi wy­glą­da na po­czą­tek za­ra­zy.

Ja­tri­kos twier­dzą­co za­ma­chał czuł­ka­mi, po­pie­ra­jąc Ka­the­ge­ta.

– Cho­ro­ba? Czy ata­ku­je inne rasy? – za­in­te­re­so­wał się he­mis­fe­ros.

– Nic mi o tym nie wia­do­mo.

– No to jesz­cze nie jest tak źle – oświad­czył z ulgą Em­po­ras. – Kogo ob­cho­dzi kil­ka­na­ście czy kil­ka­dzie­siąt er­ga­te­sów?

– Stra­ty kil­ku­dzie­się­ciu, czy nawet kil­ku­set, mia­sto pew­nie nie od­czu­je. Ale śmierć zna­czą­cej czę­ści po­pu­la­cji by­ła­by ka­ta­stro­fal­na – za­opo­no­wał helon.

– Sen­ty­men­ty przez pana prze­ma­wia­ją! Być może mu­sie­li­by­śmy zre­zy­gno­wać z nie­któ­rych luk­su­sów, ale nie prze­sa­dzaj­my. Cóż ta­kie­go waż­ne­go er­ga­te­sow­skie dar­mo­zja­dy wno­szą do na­szej spo­łecz­no­ści?

– Cóż wno­szą? Na­pę­dza­ją Wiel­ki Kie­rat.

– I co z tego? Naj­wy­żej na dwie okta­dy wstrzy­ma­my pro­duk­cję pań­skie­go ko­cha­ne­go pa­pie­ru al­go­we­go i prze­sta­nie­my do­grze­wać parki – drwił prze­my­sło­wiec. – Er­ga­te­si mnożą się w sza­leń­czym tem­pie i po kilku dniach ich li­czeb­ność wróci do normy. Poza tym, za­wsze jesz­cze mamy do dys­po­zy­cji ener­gię z Prądu Po­łu­dnio­we­go.

– Mój sza­now­ny przed­mów­ca ra­czył za­po­mnieć, że ener­gię wy­ko­rzy­stu­je­my nie tylko do po­mna­ża­nia jego ma­jąt­ku. Jeśli Wiel­ki Kie­rat się za­trzy­ma, usta­nie do­tle­nia­nie wód Ifa­lo­po­lis. Wów­czas bę­dzie­my zmu­sze­ni do opusz­cze­nia me­tro­po­lii, praw­do­po­dob­nie na za­wsze. W prze­ciw­nym wy­pad­ku, po­du­si­my się w ciągu dwóch dób. A Prąd Po­łu­dnio­wy po­kry­wa około jed­nej ósmej na­szych po­trzeb. Po­nad­to, nie mamy po­ję­cia, jak szyb­ko roz­mna­ża­ją się cho­rzy er­ga­te­si. Roz­sąd­niej by­ło­by za­ło­żyć, że od­bu­do­wa­nie po­pu­la­cji po­trwa dłu­żej niż pan su­po­nu­je.

– To rze­czy­wi­ście bar­dzo po­waż­na kwe­stia – prze­mó­wił wład­ca. – Do ja­kie­go spad­ku li­czeb­no­ści mu­sia­ło­by dojść, żeby za­bra­kło er­ga­te­sów do ob­słu­gi kie­ra­tu?

Helon za­sta­na­wiał się przez chwi­lę.

– Sza­cu­ję, że w przy­bli­że­niu dzie­więć szes­na­stych nor­mal­nej po­pu­la­cji to ab­so­lut­ne mi­ni­mum.

– A gdy­by­śmy zre­zy­gno­wa­li z oso­bi­stych słu­żą­cych i skie­ro­wa­li ich do pracy na rzecz me­tro­po­lii? – do­py­ty­wał się wy­raź­nie stro­pio­ny he­mis­fe­ros.

– Gdy­by­śmy tego NIE zro­bi­li, kło­po­ty za­czną się już przy je­de­na­stu szes­na­stych.

– Pa­no­wie, radź­my, w jaki spo­sób mo­że­my za­po­biec ta­kie­mu dra­ma­to­wi – po­pro­sił Di­ma­tos.

– Przede wszyst­kim na­le­ży po­znać na­tu­rę cho­ro­by; skąd się bie­rze, jak długo trwa, jak czę­sto koń­czy się śmier­cią, które osob­ni­ki są naj­bar­dziej na­ra­żo­ne. W tym celu cy­ru­li­cy po­win­ni zająć się zwło­ka­mi oraz ze­brać jak naj­wię­cej in­for­ma­cji od jesz­cze ży­wych er­ga­te­sów.

– Mie­li­by­śmy robić sek­cje, badać, a może nawet le­czyć bez­mó­zgich er­ga­te­sów? – Ja­tri­kos za­kle­ko­tał szczyp­ca­mi z obu­rze­nia.

– Tak, wła­śnie to mia­łem na myśli.

– Cy­ru­li­cy zajmą się tym pro­ble­mem bez­zwłocz­nie – roz­wiał wąt­pli­wo­ści Wiel­ki He­liks. – Coś jesz­cze?

– Do na­stęp­ne­go ze­bra­nia Rady przy­go­tu­ję plan ochro­ny po­pu­la­cji er­ga­te­sów – obie­cał Ka­the­get.

– Po­win­ni­śmy po­in­for­mo­wać o wszyst­kim er­ga­te­sów, za­bro­nić im ka­ni­ba­li­zmu, na­ka­zać ostroż­ność… – za­pro­po­no­wał asta­tos, cha­otycz­nie trzę­sąc czuł­ka­mi z agi­ta­cji.

– Tego zro­bić nie mo­że­my – sta­now­czo za­pro­te­sto­wał okto­pod. – Ro­bot­ni­cy mają wy­star­cza­ją­co dużo ro­zu­mu, żeby się prze­ra­zić, a pa­ni­ka ogo­ło­ci mia­sto jesz­cze szyb­ciej niż cho­ro­ba.

– Być może da­ło­by się za­po­biec i pa­ni­ce, i bez­tro­sce, gdyby tylko wła­ści­we wska­zów­ki do­tar­ły do er­ga­te­sów. – Helon po­pa­trzył zna­czą­co na szpie­ga.

– Panie Ka­the­ge­cie, pa­ra­pa­je zbie­ra­ją plot­ki, a nie je roz­sie­wa­ją!

– Wobec tego przejdź­my do na­stęp­nej kwe­stii… – na­ka­zał wład­ca.

 

***

 

Cią­gle znaj­do­wa­no nowe ciała ro­bot­ni­ków. Coraz wię­cej ciał.

Wszy­scy he­lo­ni, któ­rzy choć tro­chę in­te­re­so­wa­li się ży­ciem, pró­bo­wa­li po­znać ta­jem­ni­ce roz­prze­strze­nia­nia się do­le­gli­wo­ści. Grzyb­ni­ko­wiec, w któ­rym prze­cho­wy­wa­no dzie­ła zmar­łych ge­niu­szy, aż wi­bro­wał od gwał­tow­nych na­uko­wych spo­rów. Dro­bia­zgo­wo ana­li­zo­wa­no wszel­kie stare teo­rie na temat epi­de­mii; od magii z jej prze­kleń­stwa­mi, przez za­bu­rze­nia rów­no­wa­gi or­ga­ni­zmu wy­ni­ka­ją­ce z nie­wła­ści­wej diety, do mi­tycz­ne­go eteru prze­no­szą­ce­go czyn­nik cho­ro­bo­twór­czy od jed­ne­go osob­ni­ka do dru­gie­go. Ka­the­get nie na­le­żał do wy­jąt­ków; rów­nież zgłę­biał ar­cha­icz­ne trak­ta­ty, brał udział w dys­ku­sjach, roz­wa­żał po­my­sły. Do­dat­ko­wo, pró­bo­wał opra­co­wać spo­so­by na przy­ha­mo­wa­nie spad­ku po­pu­la­cji er­ga­te­sów. Albo czę­ścio­we­go za­stą­pie­nia umie­ra­ją­cych ro­bot­ni­ków jakąś inną rasą. Nie miał czasu na za­po­zna­nie się z ra­por­tem z Zim­ne­go La­bo­ra­to­rium.

Kiedy wresz­cie ujął w czte­ro­pal­cza­ste płe­twy zwój pa­pie­ru od mło­de­go Gu­alie­go, nie po­sia­dał się ze zdu­mie­nia. Te od­kry­cia do­sko­na­le do­pa­so­wy­wa­ły się do nie­któ­rych teo­rii! Po­zo­sta­wa­ło je­dy­nie prze­te­sto­wa­nie kilku hi­po­tez. Zdo­był kilka ciał er­ga­te­sów i po­słał na pół­noc naj­szyb­szym do­stęp­nym agel­lo­idem.

Nie­cier­pli­wie cze­kał na od­po­wiedź. Kiedy na­de­szła, zwo­łał nad­zwy­czaj­ne ze­bra­nie Rady.

 

***

 

– Ka­the­ge­cie, dla­cze­go zwo­ła­łeś Radę?

Ni­czy­jej uwagi nie umknę­ła po­gar­dli­wa forma wy­po­wie­dzi. Naj­star­szy helon po­padł w nie­ła­skę Wiel­kie­go He­lik­sa, który, de­li­kat­nie rzecz uj­mu­jąc, nie prze­pa­dał za naj­drob­niej­szy­mi nawet za­ku­sa­mi na jego upraw­nie­nia.

– Do­szły do mnie wie­ści o nie­zmier­nie waż­nym od­kry­ciu, ja­kie­go do­ko­nał jeden z moich pod­wład­nych. Od­kry­cie to po­zo­sta­je w ści­słym związ­ku z dra­ma­tycz­ną sy­tu­acją w mie­ście.

– Słu­cha­my.

– Za­pew­ne sły­sze­li pa­no­wie o so­czew­kach z ze­sta­lo­nej lek­kiej wody. Można dzię­ki nim uzy­skać po­więk­szo­ny obraz. Otóż, jesz­cze cie­kaw­sze re­zul­ta­ty daje ze­sta­wie­nie dwóch lub wię­cej so­cze­wek. Wów­czas widok zo­sta­je przy­bli­żo­ny nie­ja­ko dwu­krot­nie. – Ka­the­get sta­rał się do­bie­rać słowa jesz­cze roz­waż­niej niż zwy­kle. Miał do czy­nie­nia z dy­le­tan­ta­mi, ale prze­ko­na­nie ich do nowej wizji było nie­zmier­nie ważne. – A to po­zwa­la nam zo­ba­czyć rze­czy tak małe, że wcze­śniej nie dało się ich do­strzec. Mój pra­cow­nik za­ob­ser­wo­wał, że nawet w naj­czyst­szej wo­dzie uno­szą się ma­leń­kie stwo­rzon­ka. Przy­nio­słem kilka spo­rzą­dzo­nych przez niego szki­ców. Za­pra­szam do za­po­zna­nia się z nimi.

Helon wy­do­był spod pla­stro­nu kilka po­kry­tych ry­sun­ka­mi ar­ku­szy al­go­we­go pa­pie­ru i prze­ka­zał je okto­po­do­wi.

– Cie­ka­we wzory. Nie­źle wy­glą­da­ły­by takie rzeź­by – za­bul­go­tał pa­ra­paj.

– A co to ma wspól­ne­go z za­ra­zą wśród er­ga­te­sów? – za­py­tał scep­tycz­ny he­mis­fe­ros.

– Otóż ist­nie­ją pra­sta­re teo­rie, że cho­ro­ba może w jakiś spo­sób prze­no­sić się przez wodę po­mię­dzy osob­ni­kiem za­ra­żo­nym i zdro­wym. Jeśli to praw­da, to być może za­ra­zę wy­wo­łu­ją ma­lut­kie ży­jąt­ka za­ob­ser­wo­wa­ne przez mo­je­go pod­wład­ne­go.

– Jeśli! Być może! Ścią­gał nas pan tutaj z po­wo­du nie­po­twier­dzo­nych wy­my­słów ja­kie­goś mło­dzia­ka?

– Nie­zu­peł­nie. Po­pro­si­łem panów o spo­tka­nie z po­wo­du nie­za­leż­ne­go od­kry­cia, które może mieć ogrom­ne zna­cze­nie dla po­wstrzy­ma­nia za­ra­zy w Ifa­lo­po­lis. Je­że­li hi­po­te­za okaże się słusz­na, to środ­ki za­rad­cze same się na­rzu­ca­ją. Ko­niecz­nie trze­ba izo­lo­wać cho­rych er­ga­te­sów od zdro­wych. Panie Ja­tri­ko­sie, czy po­zna­li­ście ob­ja­wy cho­ro­by?

Cy­ru­lik ner­wo­wo za­ma­chał czuł­ka­mi.

– W ogóle nie znamy fi­zjo­lo­gii ro­bot­ni­ków. Do­tych­czas nie wi­dzie­li­śmy po­wo­du, aby ją badać. Trud­no po­ro­zu­mieć się z tymi im­be­cy­la­mi. Ale wia­do­mo, że skar­żą się na bóle mię­śni…

– To już jakaś in­for­ma­cja. Na­le­ży więc nie po­zwo­lić obo­la­łym er­ga­te­som na kon­takt z po­zo­sta­ły­mi.

– Chyba pan żar­tu­je! – obu­rzył się pa­ra­paj. – Prze­cież wtedy każdy z tych cwa­niacz­ków powie, że coś go boli i nikt nie bę­dzie pra­co­wał.

– No to po zna­le­zie­niu zwłok w ma­dre­po­row­cu, mu­si­my za­mknąć bu­dy­nek i nie wy­pusz­czać miesz­ka­ją­cych w nim er­ga­te­sów.

– Wy­klu­czo­ne! – za­pro­te­sto­wał Di­ma­tos. – Nie mo­że­my sobie po­zwo­lić na utra­tę ko­lej­nych pra­cow­ni­ków. Oni cią­gle umie­ra­ją i nie­do­bór siły ro­bo­czej za­czy­na być od­czu­wal­ny.

Więk­szość ze­bra­nych po­par­ła okto­po­da.

– W takim razie po­win­ni­śmy na­tych­miast po­zby­wać się zwłok i w żad­nym wy­pad­ku nie po­zwa­lać er­ga­te­som na ich do­ty­ka­nie.

– Kto wobec tego miał­by wy­rzu­cać ciała? Może ja albo pan? – do­py­ty­wał się prze­my­sło­wiec. – To nie­do­rzecz­ne!

– Ja­kie­kol­wiek inne niż­sze rasy. Mu­si­my po­wstrzy­mać roz­prze­strze­nia­nie cho­ro­by – wy­ja­śniał helon.

– A czy w ogóle pró­bo­wał pan po­twier­dzić swoje hi­po­te­zy? – za­in­te­re­so­wał się Ja­tri­kos.

Ka­the­get za­ci­snął dziób z iry­ta­cją, ale kła­ma­nie w obec­no­ści Wiel­kie­go He­lik­sa mi­ja­ło się z celem.

– Je­że­li moje za­ło­że­nia i wnio­ski są praw­dzi­we, mamy kilka pro­stych spo­so­bów na po­wstrzy­ma­nie epi­de­mii. Je­że­li okażą się fał­szy­we, nie stra­ci­my wiele, wpro­wa­dza­jąc pro­po­no­wa­ne kroki. Co do we­ry­fi­ka­cji hi­po­tez; wy­sła­łem kilka pró­bek tkan­ki po­bra­nej z ciał er­ga­te­sów do la­bo­ra­to­rium. Guali, mój pra­cow­nik, pod­dał je wni­kli­wym ba­da­niom. Wy­ni­ki nie są jed­no­znacz­ne. Mój pod­wład­ny za­ob­ser­wo­wał obiek­ty, któ­rych nie wi­dział ni­g­dzie in­dziej, ale nie mamy pew­no­ści, że to one wy­wo­ła­ły cho­ro­bę. Nie wy­ka­zu­ją żad­nej ak­tyw­no­ści, praw­do­po­dob­nie za­bi­ła je niska tem­pe­ra­tu­ra. Ale do­pusz­cza­my rów­nież inne wy­ja­śnie­nia. Aby to spraw­dzić, chciał­bym pro­sić pana Di­ma­to­sa o do­star­cze­nie ciał er­ga­te­sów zmar­łych z in­nych przy­czyn, do prze­pro­wa­dze­nia ana­li­zy po­rów­naw­czej.

Po­li­cjant zer­k­nął nie­pew­nie na wład­cę.

– To dobry po­mysł – he­liks od­po­wie­dział na nie­za­da­ne py­ta­nie. – Do czasu za­koń­cze­nia badań i prze­te­stow­nia hi­po­tez nie widzę sensu wdra­ża­nia dzia­łań za­pro­po­no­wa­nych przez Ka­the­ge­ta. Wy­ko­rzy­stuj­my znane i spraw­dzo­ne środ­ki. – Spoj­rzał zna­czą­co na cy­ru­li­ka. – Je­że­li w Ifa­lo­po­lis doj­dzie do ka­ta­stro­fy, oso­bi­ście do­pil­nu­ję, żeby asta­to­si cier­pie­li bar­dziej niż inne rasy. – Zwró­cił się po­now­nie do he­lo­na. – Miał pan przy­go­to­wać plany ogra­ni­cze­nia spad­ku po­pu­la­cji er­ga­te­sów.

– Uwa­żam, że na­le­ży po­pro­sić tu­na­ty, żeby po­si­la­li się głów­nie in­ny­mi niż­szy­mi ra­sa­mi. Mo­że­my rów­nież zwięk­szyć racje wo­do­ro­stów i śli­ma­ków wy­da­wa­ne er­ga­te­som, aby przy­naj­mniej nie umie­ra­li z głodu. Za­pew­ne do­brze od­ży­wio­ne or­ga­ni­zmy wy­ka­żą się więk­szą od­por­no­ścią na za­ra­zę. Te dzia­ła­nia po­win­ny w znacz­nym stop­niu przy­ha­mo­wać spa­dek, ale nie za­trzy­ma­ją go cał­ko­wi­cie. Po­mo­gło­by, gdy­by­śmy zlo­ka­li­zo­wa­li dużą ła­wi­cę dzi­kich er­ga­te­sów i za­gna­li je do mia­sta. Po­nad­to, wraz z in­ny­mi he­lo­na­mi in­ten­syw­nie po­szu­ku­je­my in­nych roz­wią­zań naj­bar­dziej pa­lą­cych pro­ble­mów. Jedna grupa zaj­mu­je się kon­struk­cją na­tle­nia­czy pra­cu­ją­cych w opar­ciu o al­ter­na­tyw­ne źró­dła ener­gii, ale to do­pie­ro faza pro­jek­to­wa­nia, pro­to­typ jesz­cze długo nie bę­dzie go­to­wy. Inny ze­spół pró­bu­je zna­leźć rasy, które mo­gły­by za­stą­pić na­szych do­tych­cza­so­wych pra­cow­ni­ków, lecz to nie­ła­twe za­da­nie. Wszyst­kie urzą­dze­nia, a w szcze­gól­no­ści Wiel­ki Kie­rat, zbu­do­wa­no z myślą o wła­śnie tym ga­tun­ku i przy ja­kim­kol­wiek innym na­pę­dzie, dużo tra­ci­my na wy­daj­no­ści.

– Wła­śnie! – He­mis­fe­ros aż pod­sko­czył z emo­cji. – A nie mo­że­my wy­ko­rzy­stać tu­na­tów do na­pę­dza­nia? Prze­cież i tak muszą pły­wać bez prze­rwy.

– Nie. – Helon wy­da­wał się nie żywić naj­mniej­szych wąt­pli­wo­ści. – Kie­rat jest za mały, aby tu­na­ci mogli po­ru­szać się z ko­niecz­ną dla ich or­ga­ni­zmów pręd­ko­ścią bez znisz­cze­nia urzą­dze­nia. Do tego do­cho­dzi pro­blem z upo­lo­wa­niem do­sta­tecz­nej ilo­ści po­ży­wie­nia w cen­trum me­tro­po­lii.

– Do­brze – pod­su­mo­wał Wiel­ki He­liks. – Pan Di­ma­tos prze­ka­że tu­na­tom proś­bę o nie­zja­da­nie er­ga­te­sów i po­szu­ki­wa­nie dzi­kich ławic, pań­scy pod­wład­ni też po­win­ni zwró­cić na to uwagę, pan Em­po­ras zor­ga­ni­zu­je zwięk­szo­ne por­cje. Niech he­lo­ni kon­ty­nu­ują ba­da­nia. Pana Ka­the­ge­ta pro­szę o prze­te­sto­wa­nie hi­po­tez i przed­sta­wie­nie wy­ni­ków na naj­bliż­szej Ra­dzie. I radzę nie zwo­ły­wać jej bez waż­kich po­wo­dów. – Prze­stra­szo­ny ba­dacz w nie­kon­tro­lo­wa­nym od­ru­chu scho­wał nie­mal całe płe­twy do sko­ru­py. – To wszyst­ko na dzi­siaj.

 

***

 

Ko­mu­ni­ka­cja mię­dzy Ifa­lo­po­lis a Zim­nym La­bo­ra­to­rium nigdy dotąd nie prze­bie­ga­ła tak in­ten­syw­nie. Agel­lo­idy po­ko­ny­wa­ły tę długą trasę nie­mal co­dzien­nie. Ka­the­get zbie­rał coraz cie­kaw­sze in­for­ma­cje.

Guali po­rów­nał mar­twe tkan­ki zdro­wych i cho­rych er­ga­te­sów. Tylko za­ra­żo­ne za­wie­ra­ły za­ob­ser­wo­wa­ne przez niego wcze­śniej dziw­ne obiek­ty. Można więc było nie­mal przy­jąć, że to one po­wo­du­ją cho­ro­bę. Ale może tylko z niej wy­ni­ka­ły?

Przy­da­ło­by się prze­pro­wa­dze­nie no­wych do­świad­czeń. Na przy­kład prze­ba­da­nie tka­nek po­bra­nych od jesz­cze ży­wych er­ga­te­sów. Och, to nie mu­sia­ło­by być nic dra­stycz­ne­go. We­dług Gu­alie­go wy­star­czy­ła­by odro­bi­na śluzu, naj­le­piej od kilku róż­nych osob­ni­ków.

Wspa­nia­le by­ło­by móc utrzy­my­wać przy życiu i na bie­żą­co ob­ser­wo­wać owe za­pew­ne cho­ro­bo­twór­cze obiek­ty poza or­ga­ni­zmem no­si­cie­la. Ale nie­ste­ty – niska tem­pe­ra­tu­ra wy­da­wa­ła się za­bi­jać ta­jem­ni­cze ży­jąt­ka, a w wy­so­kiej nie wy­trzy­my­wa­ły so­czew­ki. He­lo­ni mu­sie­li ogra­ni­czyć się do od­ży­wia­nia w me­tro­po­li­tal­nych la­bo­ra­to­riach lo­so­wo po­bra­nych pró­bek, a po kilku dniach – wy­sy­ła­nia ich Gu­alie­mu do zba­da­nia. Ko­niecz­ność trans­por­to­wa­nia ma­te­ria­łów i wy­ni­ków ob­ser­wa­cji na dłu­gim dy­stan­sie, strasz­li­wie spo­wal­nia­ła prace. Czę­sto oka­zy­wa­ło się, że w prze­ka­za­nej ho­dow­li w ogóle nie było po­szu­ki­wa­nych stwo­rzo­nek. Czy ozna­cza­ło to, że po­bra­no ją od zdro­we­go er­ga­te­sa? Czy może coś w grzyb­ni­kow­cu he­lo­nów znisz­czy­ło ma­lut­kie czyn­ni­ki cho­ro­bo­twór­cze, zanim zdo­ła­ły się roz­mno­żyć?

Tyle pytań, a każdy dzień przy­no­sił nowe. Czy każdy er­ga­tes, który miał stycz­ność z za­ra­żo­ny­mi po­bra­tym­ca­mi, za­czy­nał cho­ro­wać? Szyb­kość sze­rze­nia się za­ra­zy na to nie wska­zy­wa­ła. Od czego więc za­le­ża­ła od­por­ność? Czy można ją jakoś sztucz­nie zwięk­szyć? Czy cho­ro­ba może za­ata­ko­wać także inne ga­tun­ki? A jeśli nie ta, to może na­stęp­na? Gdyby za­czę­ły umie­rać wyż­sze rasy, od­po­wie­dzi na te py­ta­nia by­ły­by cen­niej­sze od ca­łe­go grzyb­ni­kow­ca pereł.

Za­pew­ne po­mo­gło­by prze­nie­sie­nie mia­sta w jakiś chłod­niej­szy rejon, ale ta kon­cep­cja zo­sta­ła bły­ska­wicz­nie od­rzu­co­na – ko­ra­low­ce nie mogły żyć w zim­nej wo­dzie. Czy wy­sy­ła­nie er­ga­te­sów na obo­wiąz­ko­wy wy­po­czy­nek gdzieś na pół­no­cy ogra­ni­czy­ło­by za­cho­ro­wal­ność? Czy też po po­wro­cie na­tych­miast za­ra­ża­li­by się od nowa? Czy wobec tego po­mo­gło­by prze­gna­nie wszyst­kich ro­bot­ni­ków jed­no­cze­śnie (ewen­tu­al­nie po­dzie­lo­nych na trzy-czte­ry grupy, żeby nie za­trzy­my­wać Wiel­kie­go Kie­ra­tu) przez jakiś lo­do­wa­ty prąd? Te kwe­stie mu­sia­ły po­cze­kać na opa­no­wa­nie obec­ne­go kry­zy­su.

Z gąsz­czu za­da­wa­nych pytań i spraw­dza­nych hi­po­tez po­wo­li za­czy­na­ły wy­ła­niać się od­po­wie­dzi. Ka­the­get miał już nie­złe po­my­sły na ogra­ni­cze­nie epi­de­mii, ale sam nie mógł ich wpro­wa­dzić w życie. A bał się zwo­łać Radę. Wie­rzył, że wów­czas Wiel­ki He­liks za­bił­by go jesz­cze przed wy­słu­cha­niem. Naj­praw­do­po­dob­niej wszy­scy obec­ni zgi­nę­li­by przy oka­zji. Kto wów­czas mógł­by zająć się roz­wią­za­niem pro­ble­mu? Naj­star­szy helon za­ła­my­wał płe­twy i ukła­dał szcze­gó­ło­we plany w ocze­ki­wa­niu na wła­ści­wy ter­min.

Tym­cza­sem er­ga­te­si umie­ra­li.