Błędy w przekładzie. Homo [dyptyk]

Pro­log

 

Zda­rza się, że lu­dzie róż­nie ro­zu­mie­ją te same gesty i ter­mi­ny. Bywa i tak, że za­wzię­cie kłócą się o jakiś dro­biazg bez zna­cze­nia. Set­ka­mi słów oko­pu­ją się na swo­ich po­zy­cjach, za­miast wy­słu­chać opo­nen­ta i za­sta­no­wić się, o co wła­ści­wie mu cho­dzi. Bo może sprzecz­ność jest tylko po­zor­na, a cała dys­ku­sja nie­po­trzeb­na?

A co do­pie­ro, kiedy…

 

1. Strach

 

– Sza­man! Twoja iść osada pręd­ka-pręd­ka!

– Moja iść! Co tam?

– Głowa! Du­ża-du­ża.

– Wy­so­ka czło­wiek iść tu?

– Nie. Nie wy­so­ka czło­wiek. Du­ża-du­ża. Czło­wiek nie. Głowa. Twoja wi­dzieć.

– Moja wi­dzieć… Twoja dobra mówić. To nie czło­wiek. To duch wszyst­ka ple­mię.

– Dla­cze­go duch iść tu? Duch gnie­wać?

– Duch głod­na. Ple­mię gdzie?

– Ple­mię cho­wać, drze­wo i krzak, tu i tam.

– Twoja po­wie­dzieć wszyst­ka ple­mię: ple­mię przy­nieść jadło, du­ża-du­ża jadło. Twoja iść. Moja cze­kać tu.

 

– Duch! Twoja mówić, co twoja chcieć, ple­mię przy­nieść.

…

– Duch! Twoja nie mówić, dla­cze­go?

…

– Duch! Twoja gnie­wać ple­mię? Twoja mówić sza­man!

 

– Sza­man! Ple­mię przy­nieść jadło. Cze­kać tam.

– Ple­mię przy­nieść do­bra-do­bra jadło tu.

…

– Duch! Tu jadło. Twoja jeść, twoja nie gnie­wać. Ple­mię przy­nieść wszyst­ka jadło.

 

– Cie­pło! Duch dobra!

– Du­ża-du­ża cie­pło! Zła cie­pło!

– Duch gnie­wać!

– Duch zła!

– Ogień! Wszyst­ka czło­wiek ucie­kać!

– Boleć! Boleć!

– Ar­ghhh…

 

In­ter­lu­dium 1.

 

Kiedy wiel­ki obłok do złu­dze­nia przy­po­mi­na­ją­cy uśmiech­nię­tą twarz od­pły­nął, w oko­li­cy nie po­zo­sta­ło nic ży­we­go, ru­cho­me­go ani barw­ne­go.

Do­pie­ro potem ze­rwał się wiatr. Mar­twe otwo­ry opu­sto­sza­łych ja­skiń pa­trzy­ły obo­jęt­nie, jak prze­ga­nia kłęby po­pio­łu. Nie­kie­dy po­piół tra­fiał do rzecz­ki, która wiele ty­się­cy lat póź­niej otrzy­ma nazwę Düssel. Ale więk­szość sza­re­go pyłu spa­da­ła na zie­mię, aby użyź­nić do­li­nę, którą, po ko­lej­nych kil­ku­na­stu wie­kach, ktoś miał ochrzcić Ne­an­der­ta­lem.

 

2. Cześć

 

Aj waj…

Każdy mąż z na­sze­go ludu zna hi­sto­rię Jó­ze­fa, brata mego pro­to­pla­sty. Pa­ste­rze przy ogni­skach pra­wią o trzech ga­łąz­kach, o ko­szach z pie­czy­wem, o kro­wach do­rod­nych i kro­wach chu­dych. I ja sły­sza­łem te opo­wie­ści i za­dzi­wia­łem się ich pro­ro­czym wy­ja­śnie­niem. Ale nie po­tra­fi­łem uwie­rzyć całym ser­cem. Aż do ostat­niej nocy.

Bo oto i mnie na­wie­dził sen inny niż wszyst­kie.

Uj­rza­łem… krzak. Jego li­ście uczy­nio­ne były ze świa­tła, jakby pło­nął żywym ogniem. Ale nie nisz­czał.

Przy­bli­ży­łem się, aby obej­rzeć ten zie­lo­ny ogień nie­spa­la­ją­cy ga­łą­zek krza­ka. A wów­czas usły­sza­łem głos:

– Moj­że­szu! Moj­że­szu!

– Oto je­stem – od­po­wie­dzia­łem.

Rze­kły mi pło­ną­ce ga­łąz­ki, abym zdjął san­da­ły z nóg, al­bo­wiem miej­sce, w któ­rym stoję, jest świę­te. I po­wie­dział jesz­cze ów nie­zwy­czaj­ny krzew, że pa­trzył na ojców mego na­ro­du; na Abra­ha­ma, na Iza­aka i na Ja­ku­ba. Wi­dział, jak okrut­ni Egip­cja­nie uci­ska­ją ten lud. I przy­obie­cał oca­le­nie na­sze­go na­ro­du z nie­wo­li, i kazał ogło­sić tę ra­do­sną no­wi­nę synom Izra­ela. A gdy chcia­łem wie­dzieć, jakie imię mam podać mo­je­mu lu­do­wi, gdy za­py­ta, od­rzekł:

– Je­stem, który je­stem.

Czy to sam Bóg ra­czył na­wie­dzić moje sny?

 

***

 

Oto Ten, Który Jest, roz­wiał me wąt­pli­wo­ści. Może nie pomnę wszyst­kie­go, co we śnie ra­czył rzec mi pło­ną­cy krzak, lecz ufam Jego sło­wom. Roz­ka­zał mi bo­wiem pójść do fa­ra­ona i bła­gać go, by wy­pu­ścił mój lud z nie­wo­li. Wzią­łem brata mego, Aaro­na, coby wspo­mógł mój nie­po­rad­ny język. Lecz nie wy­słu­chał dumny Egip­cja­nin próśb na­szych.

A wten­czas Bóg ze­słał znak, który wcze­śniej we śnie mi prze­po­wie­dział. Za­mie­nił bo­wiem wody Nilu w krew. Tak oto znik­nę­ły wa­ha­nia z mego serca. Kie­dy­śmy wró­ci­li z bra­tem, zwo­ła­li­śmy cały naród i prze­mó­wił do nich Aaron:

– Ra­duj­cie się, al­bo­wiem zbli­ża się kres nie­wo­li na­szej!

– Jakże mamy się ra­do­wać, kiedy woda w rzece ob­ró­ci­ła się w krew i przy­szło nam cier­pieć pra­gnie­nie? – jęli sar­kać sy­no­wie Izra­ela.

– Nie lę­kaj­cie się, gdyż jest to znak ze­sła­ny przez Boga Abra­ha­ma, Iza­aka i Ja­ku­ba, aby oka­zać swoją moc fa­ra­ono­wi.

– Aza­liż usłu­chał król Egip­tu? – spy­ta­ła młoda nie­wia­sta.

– Twar­de i nie­wzru­szo­ne po­zo­sta­ło jego serce – od­rzekł Aaron. – Lecz przy­obie­ca­no nam ko­lej­ne znaki, strasz­liw­sze jesz­cze. Te zmu­szą wresz­cie fa­ra­ona do ugię­cia się przed wolą Króla Kró­lów.

Na te słowa ra­dość za­pa­no­wa­ła wśród Izra­eli­tów. I rzekł im jesz­cze brat mój:

– Po­wia­dam wam, nie­dłu­go już bę­dzie­my zno­sić nasz cięż­ki los. Oto, co wy­my­śli­łem, aby od­pła­cić Egip­cja­nom za lata nie­wo­li. Niech każda nie­wia­sta po­ży­czy od swo­jej są­siad­ki złote ozdo­by. Ucho­dząc z tej ziemi, unie­sie­my je ze sobą. A nie waż­cie się wąt­pić, iż opu­ści­my ten kraj, takie bo­wiem były słowa Boże. Lecz czyń­cie wszel­kie przy­go­to­wa­nia skry­cie, aby plany nasze nie zo­sta­ły uda­rem­nio­ne.

I tak lud mój jął prze­my­śli­wać nad cze­ka­ją­cą go wę­drów­ką.

 

***

 

– Aaaa-ro­nie, Pan zzzz-no­wu nnna­wie­dził mnie we śnie.

– Cóż ci po­wie­dział?

– Żżżże ze­ee-eśle ko­lej­ne znaki. I że to nie On je sss­spro­wa­dza, tyy-yl­ko jakaś góra. – Tych słów pojąć nie mo­głem. Azali byłby Bóg Abra­ha­ma, Iza­aka i Ja­ku­ba górą, jako bożki bał­wo­chwal­czych ludów?

– Tego aku­rat nie mo­że­my ni­ko­mu rzec. Ja­kież znaki przy­obie­cał ci Ten, Który Jest?

– Plagę żab i oooo-wa­dów, potem zaś za­ra­zę naaa nasze trzo­dy.

– To za mało! – po­czął zży­mać się Aaron. – Za­iste, fa­ra­on nie ulęk­nie się żab ni mró­wek. – Je­że­li Pan po­now­nie za­pra­gnie z tobą roz­ma­wiać, ukorz się przed Nim i za­py­taj, kiedy do­kład­nie na­sta­ną żaby. Gdy się do­wiesz, ja od­po­wied­nio przed­sta­wię spra­wę kró­lo­wi Egip­cjan.

 

***

 

Za­py­ta­łem więc Tego, Który Jest, kiedy raczy utra­pić Egip­cjan zwie­rzę­ta­mi. Od­po­wie­dział mi, lecz serce fa­ra­ona wciąż po­zo­sta­wa­ło nie­czu­łe na nie­do­lę mego ludu i nie ulę­kło się gróźb Aaro­na.

Mo­gli­śmy je­dy­nie z bra­tem mieć na­dzie­ję, iż za­ra­za bydła zdoła prze­ła­mać upór wład­cy. Przy­rze­kli­śmy wszak Izra­eli­tom wol­ność.

 

***

 

– Moj­że­szu, Moj­że­szu!

– Czego żą­dasz, Panie?

– Wasze bydło za­czę­ło mrzeć, ale, po­wia­da­my ci, to jesz­cze nie praw­dzi­wa za­ra­za.

– Aj waj! Cze­muż, Panie, tak nas ka­rzesz?

– Wy­ja­śnia­li­śmy ci już, że to nie z na­szej przy­czy­ny. Po­słu­chaj teraz bar­dzo uważ­nie. Wasze trzo­dy będą padać od nie­czy­stej paszy. Wy­tłu­ma­czy­my ci, gdzie znaj­dzie­cie nieco zdrow­szą trawę. Ale to nie zwie­rzę­ta mamy na uwa­dze. Chce­my ra­to­wać ludzi. Gdy się obu­dzisz, w za­głę­bie­niu skały uj­rzysz… cu­dow­ną wodę. Daj z niej po łyku wszyst­kim lu­dziom, a będą bez­piecz­ni przed za­ra­zą. Nie lękaj się, że płynu za­brak­nie, bo uczy­nię go tyle, ile bę­dzie po­trze­ba i dla two­je­go na­ro­du, i dla Egip­cjan.

– O dzię­ki Ci, ła­ska­wy Panie!

– Pa­mię­taj: po łyku dla każ­dej nie­wia­sty, męża i dziec­ka. I nie wolno wam jeść mięsa z pa­dłych zwie­rząt, bo wtedy nawet nasza… woda nie zdoła was uchro­nić.

I praw­dę rzekł mi Ten, Który Jest, al­bo­wiem po prze­bu­dze­niu oczy moje uj­rza­ły źró­dło try­ska­ją­ce ze skały. Wzią­łem cu­dow­ną wodę, aby czym prę­dzej za­nieść ją synom Izra­ela, lecz wpierw po­sze­dłem do Aaro­na. On prze­ko­nał mnie, by nie dawać leku Egip­cja­nom, ale za­cho­wać ich por­cję dla na­sze­go bydła. Po­my­śle­li­śmy bo­wiem, że fa­ra­on prę­dzej uwie­rzy w moc Boga Abra­ha­ma, Iza­aka i Ja­ku­ba, je­że­li lud wład­cy po­cznie mrzeć, a Izra­eli­ci i ich trzo­dy po­zo­sta­ną zdro­wi.

 

***

 

Oto znowu sta­nę­li­śmy przed ob­li­czem fa­ra­ona. Do­brze umy­ślił to Aaron – po na­po­je­niu na­szych stad cu­dow­ną wodą, nie padła ani jedna sztu­ka (prócz trzo­dy pew­ne­go męża, z któ­rym brat mój się po­wa­dził), a bydło Egip­cjan wy­mar­ło nie­mal do szczę­tu. Lecz i ten wi­do­my znak mocy Tego, Który Jest nie prze­ko­nał har­de­go wład­cy, który nie chciał wy­pu­ścić Izra­eli­tów z nie­wo­li.

Rzekł zatem Aaron do króla:

– Ze­zwól odejść mo­je­mu lu­do­wi, al­bo­wiem, jeśli tego nie uczy­nisz, Bóg nasz ześle na was grad strasz­li­wy, aże­byś po­znał, iż nie mo­żesz się mu sprze­ci­wiać.

– Za­mie­rzam was pu­ścić, aby­ście mogli na pu­sty­ni zło­żyć ofia­ry na­leż­ne wa­sze­mu Bogu. Ale nie zdzier­żę, wa­sze­go nad­mier­ne­go od­da­le­nia. Zo­staw­cie prze­to w do­mach wasze nie­wia­sty i dzie­ci – od­parł fa­ra­on.

Na te słowa stało się, jako prze­po­wie­dział Pan mój: po­czę­ły zbie­rać się czar­ne chmu­ry i wkrót­ce na zie­mię runął z nich grad, ja­kie­go nikt wcze­śniej nie wi­dział. Uwia­do­mi­li­śmy wcze­śniej synów Izra­ela, aby po­cho­wa­li wsze­la­ki do­by­tek z pól swo­ich, więc lud mój nie ucier­piał, lecz Egip­cja­nie po­zo­sta­wi­li na po­lach nie­wol­ni­ków i reszt­ki trzo­dy.

Ale i wów­czas serce króla po­zo­sta­ło nie­czu­łe.

Aaron po­ra­dził mi więc, abym bła­gał Boga o ko­lej­ne strasz­li­we znaki.

 

***

 

– Panie…

– Tak, Moj­że­szu?

– Fa­ra­on nie zgo­dził się na wy­pusz­cze­nie mo­je­go ludu z Egip­tu. Nie uląkł się nawet gradu. Czy mo­żesz, Panie mój, ze­słać na niego jesz­cze gor­sze plagi?

– Jak już ci wcze­śniej wspo­mi­na­li­śmy, pył uno­szą­cy się w po­wie­trzu wkrót­ce prze­sło­ni Słoń­ce i wyda się wam, że zga­sło jego świa­tło.

– Król Egip­tu nie jest chło­pię­ciem, aby w ciem­no­ściach drżeć z trwo­gi. Bła­gam Cię, Boże, ze­ślij na ten kraj klę­skę jesz­cze do­tkliw­szą.

Li­ście krze­wu za­sze­le­ści­ły jakby w gnie­wie.

– Czy masz kon­kret­ne po­my­sły?

– Zabij, Panie, wszyst­kich pier­wo­rod­nych synów egip­skich. Wten­czas na pewno uko­rzą się przed Twoim ma­je­sta­tem.

– To nie­do­pusz­czal­ne po­stę­po­wa­nie, okrut­ny czło­wie­ku! Po­wia­da­my ci, za dwa dni na­sta­ną ciem­no­ści i na tym za­koń­czą się skut­ki wy­bu­chu… ogni­stej góry.

 

***

 

Prze­mó­wi­łem do swego ludu, a Aaron był mymi usta­mi.

– Sy­no­wie Izra­ela! Oto Ten, Który Jest obie­cał nam tak okrut­nie do­świad­czyć Egip­cjan, aby wresz­cie zmięk­czyć twar­de serce fa­ra­ona. Ale po­trze­bu­je wa­szej po­mo­cy. Czy je­ste­ście go­to­wi wy­peł­nić wolę Pana?

– Je­ste­śmy! Wyjaw jeno, co mamy czy­nić! – roz­le­gły się krzy­ki ze­bra­nych.

– Nie­chaj nie­wia­sty roz­po­wia­da­ją Egip­cja­nom, iż sprze­da­wa­ne przez Izra­eli­tów mięso na­szych krów tak moc­nych, że prze­trwa­ły za­ra­zę, daje spo­ży­wa­ją­ce­mu wiel­ki spryt, siłę i dłu­go­wiecz­ność, a szcze­gól­nie dużo winni go spo­ży­wać pier­wo­rod­ni sy­no­wie, aby wzmoc­nić swe ro­dzi­ny.

– Tak się sta­nie!

– Tak też po­wie­my na­szym są­siad­kom i przy­ja­ciół­kom.

– Mę­żo­wie tym­cza­sem nie­chaj wezmą krowy i woły, które padły od za­ra­zy i sprze­da­ją ich mięso Egip­cja­nom.

– Tak uczy­ni­my, do­stoj­ny Aaro­nie!

– Wy zaś nie spo­ży­waj­cie wo­ło­wi­ny, jeno mięso ba­ran­ków, któ­rym da­li­śmy napić się cu­dow­nej wody.

 

***

 

Pew­nej nocy Pan znowu ra­czył na­wie­dzić moje sny.

– Prze­ko­na­li­śmy fa­ra­ona, aby nie robił wię­cej prze­szkód. Mo­że­cie opu­ścić Egipt.

– Za­iste wspa­nia­ła to no­wi­na! Zaraz wy­pro­wa­dzę mój lud!

– Uczyń to. Bę­dzie­my wam po­ma­gać. Moj­że­szu, wi­dzie­li­śmy w gło­wie fa­ra­ona, że Egip­cja­nie umie­ra­ją w okrop­nych mę­czar­niach. Dla­cze­go? Czyż nie ob­da­rzy­li­śmy cię cu­dow­ną wodą dla nich?

– To praw­da, Je­steś, Który Je­steś. Lecz wraz z mym bra­tem umy­śli­li­śmy coś lep­sze­go. Miast wody da­li­śmy Egip­cja­nom mięso pa­dłych krów.

– Dla­cze­go po­stą­pi­li­ście tak nie­cnie?

– Uczy­ni­li­śmy to, aby tym łac­niej uwie­rzy­li w Twoją moc, wi­dząc, jak za­bi­jasz pod­da­nych fa­ra­ona, a szczę­dzisz synów Izra­ela. Wier­nie Tobie słu­ży­my, Je­steś, Który Je­steś.

– Zbudź się i ru­szaj­cie w drogę. Niech ten kosz­mar skoń­czy się czym prę­dzej.

 

Na te słowa ze­rwa­łem się z łoża. Roz­bu­dzi­łem rów­nież wszyst­kich do­mow­ni­ków i ro­ze­sła­łem ludzi, aby na­tych­miast ze­brać synów Izra­ela.

Jesz­cze przed świ­tem wy­ru­szy­li­śmy. I stało się, jak obie­cał mi Ten, Który Jest. Pierw­szy raz uka­zał mi się na jawie, nie we śnie. Inni też Go wi­dzie­li – jako zie­lo­ny dym za dnia i jako ogień w nocy. I Pan po­pro­wa­dził nas na pu­sty­nię.

Aż zo­ba­czy­li­śmy za nami pogoń. Na­ten­czas prze­lę­kli się sy­no­wie Izra­ela i jęli szem­rać mię­dzy sobą.

 

Wtedy nagle za­pa­dłem w sen i znowu prze­mó­wił do mnie Ten, Który Jest.

– Moj­że­szu! Bar­dzo nas roz­cza­ro­wa­łeś. Spójrz, jak nie­cny­mi po­stęp­ka­mi spro­wa­dzi­li­ście na sie­bie po­ścig żoł­nie­rzy. Wiedz, że teraz żoł­da­cy nie spo­czną, póki nie wy­mor­du­ją was co do jed­ne­go.

Prze­ra­żo­ny, pa­dłem na twarz przed Bo­giem i jąłem go bła­gać:

– Panie, wy­bacz mnie grzesz­ne­mu i ratuj mój lud!

– Zro­bi­my, co tylko bę­dzie­my mogli, aby was oca­lić. Nie chce­my wię­cej śmier­ci. Ale roz­mów z okrut­ni­ka­mi rów­nież nie pra­gnie­my. Odtąd mu­si­cie wę­dro­wać dzień i noc, a my bę­dzie­my pro­wa­dzić was w ciem­no­ściach. Idź­cie za nami i nie lę­kaj­cie się. A kiedy uda wam się ujść Egip­cja­nom, drogi nasze ro­zej­dą się na za­wsze. Teraz zbudź się!

 

Otwo­rzy­łem oczy, jako przy­ka­zał Pan.

I Ten, Który Jest po­wiódł mój lud aż do morza. I znów po­czę­li sar­kać Izra­eli­ci, iż są zgu­bie­ni. Ale Bóg Abra­ha­ma, Iza­aka i Ja­ku­ba uczy­nił cud, bo oto roz­stą­pi­ły się wody przed nami. A Pan nasz po­zo­stał na brze­gu morza, aby za­mknąć przej­ście przed woj­ska­mi fa­ra­ona.

I wię­cej Go nie wi­dzia­łem.

 

***

 

Zo­sta­łem sam z bra­tem.

– Cóóóż ppp­poo-ocznie­my, Aaro­nie?

– Za­praw­dę po­wia­dasz, Bóg roz­gnie­wał się na cie­bie i nas opu­ścił?

Po­ki­wa­łem głową.

– Ha! Pew­nym jest, iż sy­no­wie Izra­ela nie mogą się o tym do­wie­dzieć, al­bo­wiem po­wie­dzą, żeśmy wcią­gnę­li ich w pu­łap­kę i ubiją nas.

– Cccoo czy­nić?

– Zdaj się na mnie. Sami po­pro­wa­dzi­my na­szych dziel­nych mężów i cne nie­wia­sty. Coś wy­my­ślę. Hmmm… Bę­dzie­my palić ogień w ko­szach i nieść na drą­gach na przo­dzie ko­lum­ny, aby lud nie po­znał, iż nie ma już przy nas ob­ło­ku dymu ni ognia. Zbu­du­je­my Panu bo­ga­ty przy­by­tek, do któ­re­go wpu­ści­my je­dy­nie za­ufa­nych Izra­eli­tów.

– Aaaa je­ee-eśli to nieee wy­star­czy?

– Ty udasz się w ta­jem­ne, od­osob­nio­ne miej­sce, a ja uczy­nię boski wi­ze­ru­nek, który lud bę­dzie mógł czcić. Po po­wro­cie rzek­nę ci, jakie boże słowa wi­nie­neś prze­ka­zać synom Izra­ela. Musi się nam udać.

 

In­ter­lu­dium 2.

 

Plan Aaro­na się po­wiódł.

Izra­eli­ci uwie­rzy­li. Nie w każde słowo, które usły­sze­li od braci, nie od razu, ale uwie­rzy­li. Ich re­ak­cja wy­war­ła ogrom­ny wpływ na dal­sze losy świa­ta. I mniej­sza o lo­kal­ne bitwy czy inne aspek­ty geo­po­li­tycz­ne. Skut­ki nowej re­li­gii oka­za­ły się znacz­nie po­waż­niej­sze i bar­dziej dłu­go­trwa­łe niż ja­kie­go­kol­wiek im­pe­rium w dzie­jach ludz­ko­ści.

Plan Aaro­na do­pro­wa­dził do po­wsta­nia no­we­go ob­ra­zu boga – Boga je­dy­ne­go i trans­cen­dent­ne­go. Taki byt czuwa nad wy­znaw­ca­mi, ale nie­ko­niecz­nie im się ob­ja­wia. Prze­ka­zu­je swoją wolę za po­mo­cą czy­nów lub słów. Miesz­ka w nie­bio­sach, a nie w kon­kret­nej ziem­skiej lo­ka­li­za­cji. Dzię­ki temu wę­dru­ją­cy lud może po­nieść Go ze sobą i ko­mu­ni­ko­wać się ze swym bó­stwem z do­wol­ne­go miej­sca na Ziemi. Albo i poza nią.

Na sku­tek nowej re­li­gii zmie­nił się rów­nież wi­ze­ru­nek czło­wie­ka. Homo sa­piens, jako isto­ta wy­jąt­ko­wa, bo ukształ­to­wa­na na po­do­bień­stwo Boga, wy­rósł ponad ota­cza­ją­cą na­tu­rę, nie­ja­ko uzy­skał przy­zwo­le­nie na pod­po­rząd­ko­wa­nie jej sobie. We wszyst­kim zo­stał uza­leż­nio­ny od stwór­cy, lecz za­cho­wał wolną wolę i zdol­ność do buntu.

A to był do­pie­ro po­czą­tek.

 

3. Od­da­nie [1]

 

– Pójdź, Cha­di­dżo, pra­gnę opo­wie­dzieć ci, co przy­da­rzy­ło mi się pew­nej nocy na pu­sty­ni – przy­wo­ła­łem żonę.

– Mężu mój, otom go­to­wa wy­słu­chać mą­dro­ści wy­pły­wa­ją­cej z two­ich warg.

– Po­śród głę­bo­kiej nocy, zim­nej ni­czym błysk klin­gi roz­bój­ni­ka, uka­zał mi się pe­wien mąż. Wzro­stem dwa­kroć prze­wyż­szał naj­wyż­sze­go czło­wie­ka spo­śród Ku­raj­szy­tów. Lękam się, iż na­wie­dził mnie szej­tan. Na ten widok owład­nę­ło mną prze­ra­że­nie i mimo doj­mu­ją­ce­go chło­du, ob­la­łem się potem.

– A cóż ci po­wie­dział ów mąż, Mu­ham­ma­dzie?

– Roz­po­starł ka­wa­łek bro­ka­tu, pięk­niej­sze­go niźli ja­ka­kol­wiek tka­ni­na, którą ob­ju­czy­li­śmy nasze wiel­błą­dy. Ma­te­riał po­kry­wa­ły ja­kieś znaki. I rzekł do mnie: „Czy­taj!”, a głos jego sze­le­ścił niby suchy piach trą­ca­ny przez ja­do­wi­te­go skor­pio­na. „Cóż mam czy­tać?” od­par­łem, a wów­czas on za­ci­snął ów bro­kat wokół mnie. Już my­śla­łem, że to śmierć.

Cha­di­dża pi­snę­ła, prze­ra­żo­na.

– Ale wszak ży­jesz, uko­cha­ny mężu mój.

– Żyję, bo­wiem na­stęp­nie ów nie­zna­jo­my po­luź­nił ucisk i po­now­nie na­ka­zał mi czy­tać. Po­wtó­rzy­ło się to jesz­cze dwa razy. A kiedy rze­kłem mu, iż nie po­tra­fię czy­tać, wy­re­cy­to­wał: „Głoś! Twój Pan jest naj­szla­chet­niej­szy! Ten, który na­uczył czło­wie­ka przez pióro; na­uczył czło­wie­ka tego, czego on nie wie­dział”. A potem znik­nął. Nie od­szedł, ale znik­nął, jakby prze­mie­nił się w garść pu­styn­ne­go pia­chu. I cóż my­ślisz o tym wy­da­rze­niu, umi­ło­wa­na żono?

– Myślę, że nie ob­ja­wił ci się szej­tan, ale po­sła­niec Je­dy­ne­go Boga, który dał lu­dziom Księ­gę, aby po­zna­li to, co do tej pory było za­kry­te przed ich ocza­mi. Oto zo­sta­łeś, drogi mężu, po­wo­ła­ny do gło­sze­nia wśród Ku­raj­szy­tów wiary w praw­dzi­we­go Boga.

– Ale cze­muż uj­rza­łem go pod po­sta­cią szpet­niej­szą od naj­star­szej ko­bie­ty?

– Jajka znaj­dziesz tylko w brud­nym kur­ni­ku – od­par­ła moja umi­ło­wa­na Cha­di­dża.

 

***

 

Wiele jesz­cze razy, po­śród chło­du i ciem­no­ści pu­styn­nej nocy, na­wie­dzał mnie Po­sła­niec. Pra­gną­łem go wiel­bić, lecz za­pew­niał mnie, że nie jest Bo­giem, a, jak głę­bo­ko wie­rzę, ust jego nigdy nie ska­la­ło kłam­stwo. Cha­di­dża, po róż­nych zna­kach, które jej opo­wie­dzia­łem, po­zna­ła, iż to ar­cha­nioł Dżi­bril, Wo­jow­nik Pana. Nie wzdra­gał się przed tym imie­niem, więc słusz­nie pra­wi­ła moja umi­ło­wa­na.

Czę­sto roz­pra­wia­li­śmy z Bożym Po­słań­cem o rów­no­ści. Zga­dzał się ze mną, iż źle czy­nią Ku­raj­szy­ci, bo­ga­cąc się kosz­tem po­grą­żo­nych w ża­ło­ści wdów, sie­rot i in­nych bez­bron­nych człon­ków spo­łecz­no­ści. Czyż brzęk zło­tych monet może brzmieć pięk­niej niźli śmiech do­stat­niej ummy? Tak jak i ja, ar­cha­nioł są­dził, że oby­czaj na­ka­zu­ją­cy po­mstę za po­mstę za po­mstę za drob­ną znie­wa­gę, wy­nisz­cza arab­skie ple­mio­na ni­czym susza pu­sto­szą­ca kwit­ną­cy ogród.

Dżi­bril pra­wił mi rów­nież o lu­dzie Księ­gi, że zo­sta­li wy­bra­ni przez Pana, lecz zmar­no­tra­wi­li swą szan­sę na po­do­bień­stwo po­ryw­cze­go mło­dzień­ca, który pręd­ki­mi czy­na­mi i pu­sty­mi słowy zraża do sie­bie ob­lu­bie­ni­cę. Boży Wo­jow­nik prze­strze­gał jed­nak przed po­dej­mo­wa­niem walki z każ­dym czło­wie­kiem wcze­śniej­sze­go ob­ja­wie­nia: „I nie sprze­czaj­cie się z ludem Księ­gi ina­czej, jak w spo­sób uprzej­my – z wy­jąt­kiem tych spo­śród nich, któ­rzy są nie­spra­wie­dli­wi”.

 

***

 

Zgod­nie z tym, co przy pierw­szym spo­tka­niu przy­ka­zał mi Po­sła­niec, gło­si­łem jego słowa innym Ku­raj­szy­tom. Na­ma­wia­łem, by sza­no­wa­li sła­bych i bez­bron­nych, by dzie­li­li się bo­gac­twa­mi z po­trze­bu­ją­cy­mi. Tłu­ma­czy­łem, iż le­piej na­kar­mić bie­da­ka, a sa­me­mu nie jeść przez dzień cały.

– Łatwo ci na­ma­wiać in­nych do utrzy­ma­nia postu – rzekł mi kie­dyś kuzyn, po­pi­ja­jąc kawę czar­ną i go­rą­cą jak smoła, a słod­ką jak psz­czo­ła. – Wszak, jako sie­ro­ta, nie­raz w dzie­ciń­stwie od­czu­łeś rwące pa­zu­ry głodu. Mój oj­ciec wciąż żyje, za­wsze dbał o mnie i moich braci. Nas po­wstrzy­ma­nie się od jadła kosz­tu­je wię­cej trudu.

– Po­win­ni­ście więc czę­ściej za­zna­wać braku po­kar­mu i na­po­ju, aby­ście doń na­wy­kli. Dam wam przy­kład i przez okrą­gły mie­siąc po­ścić będę ca­ły­mi dnia­mi, je­dząc i pijąc je­dy­nie no­ca­mi, aż od­róż­nię nitkę białą od nitki czar­nej o świ­cie.

 

***

 

By­wa­ło, że słowa Po­słań­ca Pana po­zo­sta­wa­ły dla mnie ciem­ne niby dno stud­ni w bez­k­się­ży­co­wą noc.

– Wszyst­kie or­ga­ni­zmy żywe po­wsta­ły z wody. I po­łą­czo­ne są wię­za­mi krwi. Płazy przy­po­mi­na­ją gady, ryby tro­chę moc­niej się od nich róż­nią. To tak samo jak w ro­dzi­nie – bra­cia zwy­kle bar­dziej są do sie­bie po­dob­ni niźli ku­zy­ni.

– Czy zna­czy to, iż węże i żaby to bra­cia, a ryby to ich ku­zy­ni?

– Tak, do­brze mnie zro­zu­mia­łeś.

Jakże mo­głem do­brze zro­zu­mieć coś, czego nijak nie poj­mu­ję? Czyż węże i żaby mogą być brać­mi, skoro nie spło­dził ich jeden oj­ciec? Ja­kim­że spo­so­bem ży­ją­cy na pu­sty­ni ska­ra­be­usz rodzi się z wody? Za­praw­dę, wiel­ka jest po­tę­ga stwór­cy wsze­la­kich zwie­rząt. Jeśli Boży Wo­jow­nik po­wia­da, że ryby i węże nie róż­nią się zbyt­nio od czło­wie­ka, win­ni­śmy im sza­cu­nek jako cu­dow­nym two­rom Al­la­ha.

 

Innej nocy za­py­ta­łem ar­cha­nio­ła o po­wsta­nie wszyst­kie­go, co po­dzi­wia­ją me oczy:

– Dżi­bri­lu, czy opo­wiesz mi, jak Allah stwo­rzył świat?

– Zrazu nie­bio­sa i zie­mia sta­no­wi­ły jedną zwar­tą masę i zo­sta­ły roz­dzie­lo­ne.

– Zie­mia pod mymi sto­pa­mi, a niebo nad mą głową.

– Nie­zu­peł­nie tak, Mu­ham­ma­dzie.

– Jakże to?!

– Zie­mia roz­po­ście­ra się jak stru­sie jajo. Gwiaz­dy ota­cza­ją ją ze wszyst­kich stron.

– Oto rze­czy, któ­rych nigdy nie po­znał swym nędz­nym ro­zu­mem żaden czło­wiek.

– Nie do­ce­niasz ludzi – za­prze­czył Po­sła­niec. – Wszak twoje wła­sne arab­skie ple­mio­na prze­cho­wu­ją licz­ne mą­dro­ści przod­ków spi­sa­ne na per­ga­mi­nach.

– Wie­rzę w twe słowa, Dżi­bri­lu, ale sam nie mogę się o tym prze­ko­nać, bo­wiem nie opa­no­wa­łem trud­nej sztu­ki czy­ta­nia. Ten brak boli, ni­czym ją­trzą­ca się rana.

 

***

 

Jakiś czas póź­niej, Boski Wo­jow­nik do­ko­nał cudu i pew­ne­go dnia prze­ko­na­łem się, iż za­pi­sa­ne karty prze­ma­wia­ją do mnie ni­czym szla­chet­ni mę­dr­cy. Opo­wie­dzia­ły mi wiele rze­czy; otwo­rzy­ły przede mną skar­biec miesz­czą­cy nie­prze­li­czo­ne bo­gac­twa wie­dzy. Po­ka­za­ły mi rów­nież, jak okrop­ne grze­chy po­peł­nia­ją nie­wier­ni.

Przy­po­mnia­łem sobie, jak Dżi­bril pra­wił o lu­dzie wcze­śniej­sze­go ob­ja­wie­nia po wie­le­kroć prze­ina­cza­ją­cym świę­te słowa Pana i po­my­śla­łem, że biada tym, któ­rzy piszą Księ­gę swo­imi rę­ka­mi, a potem mówią: „To po­cho­dzi od Boga”. Biada giau­rom, bo­wiem czeka ich strasz­li­wa ge­hen­na.

Wkrót­ce potem na­wie­dził mnie Iblis uda­ją­cy ar­cha­nio­ła. Po­zna­łem się na jego nie­cnym kłam­stwie, tym za­cząt­ku wszel­kich grze­chów, bo­wiem, gdy tylko rze­kłem: „Kiedy spo­tka­cie tych, któ­rzy nie wie­rzą, to uderz­cie ich mie­czem po szyi”, on od­parł, abym czcił wszyst­kich ludzi, nawet tych, któ­rzy od­su­nę­li się od drogi Boga. Prze­gna­łem więc precz złego ducha jak wście­kłe­go sza­ka­la, a on od­szedł w głąb pu­sty­ni i nigdy już wię­cej nie oglą­da­ły moje oczy ani Ibli­sa, ani Dżi­bri­la. Cóż stało się z Bożym Po­słań­cem? Mia­łem na­dzie­ję, że szej­tan go nie zwy­cię­żył.

 

In­ter­lu­dium 3.

 

Z roz­mów Dżi­bri­la i Mu­ham­ma­da na­ro­dzi­ła się ko­lej­na re­li­gia. Po kil­ku­set la­tach można już było mówić o świe­cie is­la­mu, w któ­rym lu­dzie de­fi­nio­wa­li sie­bie czę­ścio­wo po­przez przy­na­leż­ność do spo­łecz­no­ści wie­rzą­cych. Wspól­ny język wzmac­niał po­czu­cie jed­no­ści, piel­grzy­mi i kupcy do­star­cza­li kunsz­tow­nie ilu­stro­wa­ne księ­gi oraz no­win­ki tech­nicz­ne do wszyst­kich miejsc za­miesz­ka­łych przez Ara­bów. Mu­zuł­ma­nie roz­wi­nę­li spe­cy­ficz­ne formy sztu­ki. Islam wy­kształ­cił wła­sną ar­chi­tek­tu­rę, za­rów­no sa­kral­ną, jak i świec­ką: z me­cze­tem w cen­trum ze­spo­łu naj­waż­niej­szych bu­dyn­ków oraz bo­ga­ty­mi pa­ła­ca­mi pod­kre­śla­ją­cy­mi po­tę­gę wład­ców. Ma­lar­stwo przy­ję­ło na sie­bie pewne ogra­ni­cze­nia – przed­sta­wia­no świat przy­ro­dy, ale po­mi­ja­no isto­ty żywe. Nie­zwy­kłe zna­cze­nie osią­gnę­ła ka­li­gra­fia.

A pod ko­niec je­de­na­ste­go wieku, pa­pież Urban II we­zwał do pierw­szej kru­cja­ty prze­ciw mu­zuł­ma­nom. Wkrót­ce chrze­ści­ja­nie zdo­by­li Je­ro­zo­li­mę. Z wy­praw krzy­żo­wych Eu­ro­pej­czy­cy wy­nie­śli prze­ko­na­nie o agre­sji i nie­to­le­ran­cji is­la­mu.

 

4. In­spi­ra­cja

 

Ob­ser­wa­cje astro­no­micz­ne, które przy­słał mi pan Ce­la­don, oka­za­ły się wspa­nia­łe. Nigdy dotąd nie wi­dzia­łem no­ta­tek rów­nie do­kład­nych. Na samo wspo­mnie­nie tych nie­praw­do­po­dob­nie rów­nych ko­lumn z licz­ba­mi ogar­nia mnie za­chwyt. Cały bru­lion po­kry­ty za­pi­sa­mi na temat Księ­ży­ca, pla­net, komet… I z każ­dej nocy! Skąd­że pan Se­le­dy­no­wy pro­wa­dził ob­ser­wa­cje, skoro ani razu nie prze­szko­dzi­ła mu mgła? Póź­niej go o to wy­py­tam, na razie pisz­my dalej.

 

…Z ca­łe­go serca dzię­ku­ję Panu za na­de­sła­ne ob­ser­wa­cje astro­no­micz­ne. Nigdy jesz­cze nie trzy­ma­łem w rę­kach no­ta­tek tak sys­te­ma­tycz­nych i do­kład­nych.

 

No wła­śnie, ta nie­wia­ry­god­na do­kład­ność! Ja­kiejż wiel­ko­ści te­le­sko­pem musi dys­po­no­wać ów czło­wiek? A może używa mo­de­lu zwier­cia­dla­ne­go, który ja do­pie­ro koń­czę bu­do­wać? Muszę przy­spie­szyć prace! Warto rów­nież do­wie­dzieć się jak naj­wię­cej o sprzę­cie pana Ce­la­do­na.

 

…Z ogrom­ną ra­do­ścią roz­po­zna­ję w Panu po­krew­ną duszę – astro­no­ma-ama­to­ra, który, jak mnie­mam, nie wzdra­ga się przed zbu­do­wa­niem te­le­sko­pu, skoro przy­rząd taki jest mu po­trzeb­ny. Jeśli moje do­my­sły są słusz­ne i za­ba­wia się Pan rów­nież kon­stru­owa­niem uży­tecz­nych wy­na­laz­ków, ser­decz­nie za­pra­szam Pana do za­pre­zen­to­wa­nia swo­je­go mo­de­lu na po­sie­dze­niu To­wa­rzy­stwa Kró­lew­skie­go, do któ­re­go mam za­szczyt na­le­żeć.[2]

Po­zo­sta­ję w na­dziei na pod­trzy­my­wa­nie oży­wio­nej ko­re­spon­den­cji z tak nie­tu­zin­ko­wym czło­wie­kiem jak Pan.

Pań­ski wiel­ce zo­bo­wią­za­ny sługa,

I. New­ton

 

***

 

Bar­dzo po­chło­nę­ła mnie ko­re­spon­den­cja z panem Se­le­dy­no­wym. W ubie­głym ty­go­dniu ko­lej­ny list od niego przy­niósł nowe re­we­la­cje. Wpraw­dzie nie zgo­dził się na uczest­nic­two w spo­tka­niu To­wa­rzy­stwa, ale przy­słał sche­mat wła­sne­go mo­de­lu te­le­sko­pu. On rów­nież wy­ko­rzy­stał zwier­cia­dła w kon­struk­cji, ale zdą­ży­łem już za­pre­zen­to­wać świa­tu mój pro­to­typ, więc nikt nie zdoła mi ode­brać pierw­szeń­stwa w tym wy­na­laz­ku. Wobec tego kon­ty­nu­uj­my spo­koj­nie od­po­wiedź dla pana Ce­la­do­na.

 

…Ubo­le­wam, iż nie może Pan wziąć udzia­łu w jed­nym z na­szych ze­brań. Ża­łu­ję, że tracę moż­li­wość spo­tka­nia z wiel­ce in­te­re­su­ją­cym umy­słem, ale ro­zu­miem po­wo­dy Pań­skiej od­mo­wy i da­le­ki je­stem od na­le­ga­nia.

Szcze­rze dzię­ku­ję za prze­sła­nie mi sche­ma­tu te­le­sko­pu. Do­ce­niam, iż ze­chciał się Pan po­dzie­lić swymi do­nio­sły­mi po­my­sła­mi z obcym czło­wie­kiem.

 

Ha! Za­iste cie­ka­we uspraw­nie­nia wpro­wa­dził mój ko­re­spon­dent. Nie poj­mu­ję jed­nak, jakim cudem umoż­li­wia­ją one nie­zwy­kłą do­kład­ność ob­ser­wa­cji. Za­pew­ne zbu­do­wał ogrom­ne urzą­dze­nie. Z ry­sun­ku nie spo­sób po­znać wiel­ko­ści, autor nie podał bo­wiem ani skali, ani żad­ne­go od­nie­sie­nia, więc mogę je­dy­nie snuć hi­po­te­zy. Jeśli rze­czy­wi­ście pan Ce­la­don zo­ba­czył bę­dą­cy ko­lej­ną pla­ne­tą obiekt, któ­re­go nie uj­rzał do­tych­czas nikt inny, to ten sprzęt przej­dzie do hi­sto­rii nauki. Sama idea, że nasze Słoń­ce obie­ga jesz­cze jedna ol­brzy­mia kula budzi dresz­cze emo­cji. Wszak astro­nom tak do­świad­czo­ny jak twór­ca no­ta­tek, które otrzy­ma­łem, nie po­my­lił­by pla­ne­ty z ko­me­tą. Ale cze­muż, jak pisze, or­bi­ta zdaje się nie przy­sta­wać do kon­cep­cji pana Ke­ple­ra? Model z bry­ła­mi fo­rem­ny­mi zdaje się bar­dzo zgrab­nie udo­wad­niać, iż Pan upodo­bał sobie geo­me­trię.

To wszyst­ko razem przy­wo­dzi mi na myśl zda­nie, które naj­le­piej za­pa­mię­ta­łem z ca­łe­go listu pana Se­le­dy­no­we­go: „Prawa, które rzą­dzą ru­chem pla­net, nieme siły wy­zna­cza­ją­ce ich od­wiecz­ne ścież­ki, fa­scy­nu­ją i rodzą żądzę po­zna­nia, nie­praw­daż?”. Trud­no się z nim nie zgo­dzić. Ba! Owa żądza opa­no­wa­ła moją głowę i kró­lu­je w niej nie­po­dziel­nie. „Prawa, które rzą­dzą ru­chem pla­net…”

 

…Nie­zmier­nie za­fra­po­wał mnie frag­ment Pań­skie­go listu, w któ­rym wspo­mi­na Pan o sile na­pę­dza­ją­cej pla­ne­ty. Czyż­by na­le­żał Pan do zwo­len­ni­ków pana Kar­te­zju­sza i jego me­cha­ni­stycz­nej kon­cep­cji przy­ro­dy, z teo­rią wirów? Przy­zna­ję, idea Słoń­ca w cen­trum wiru po­ru­sza­ją­ce­go się z taką siłą, iż po­py­cha wszyst­kie pla­ne­ty, nie­sie w sobie pełną ele­gan­cji pro­sto­tę.

Ma Pan zu­peł­ną rację – do­sko­na­le ro­zu­miem tak Pana, jak i in­nych ludzi pró­bu­ją­cych przy po­mo­cy nędz­nych umy­słów prze­nik­nąć za­sa­dy, na ja­kich Bóg oparł swe prze­cu­dow­ne dzie­ło Stwo­rze­nia. Wy­znam wię­cej – nie pomnę sa­tys­fak­cji głęb­szej i czyst­szej niż ta to­wa­rzy­szą­ca prze­nik­nię­ciu ko­lej­nej cząst­ki Bo­skie­go planu.

Pań­ski wiel­ce zo­bo­wią­za­ny sługa,

I. New­ton

 

***

 

Ko­lej­ny list od mego przy­ja­cie­la, któ­re­go jąłem piesz­czo­tli­wie zwać Se­le­dyn­kiem, wpra­wił mnie w stan tak wiel­kiej agi­ta­cji, że mi­nę­ło wiele ty­go­dni, nim zdo­ła­łem za­siąść do pi­sa­nia od­po­wie­dzi.

Pan Ce­la­don po­ru­szył kilka in­try­gu­ją­cych kwe­stii. Przy­po­mniał jedną z zasad pana Kar­te­zju­sza, we­dług któ­rej po­ru­sza­ją­ce się ciało wę­dru­je po linii pro­stej, o ile tylko inne ciała nie za­kłó­ca­ją jego ruchu. A w dal­szej czę­ści listu na­wią­zał do dzieł pana Ke­ple­ra, zga­dza­jąc się z jego twier­dze­niem, iż pla­ne­ty obie­ga­ją Słoń­ce po elip­tycz­nych or­bi­tach. Jakaż siła spy­cha po­tęż­ne ciała nie­bie­skie z raz ob­ra­ne­go toru w stro­nę cen­trum ukła­du? Se­le­dy­nek żar­to­bli­wie przy­rów­nał ją do mocy ka­żą­cej jabł­kom spa­dać w dół, w kie­run­ku środ­ka Ziemi, nigdy w bok.

Jego fa­ce­cje spro­wa­dzi­ły moje roz­wa­ża­nia w nie­ocze­ki­wa­nym kie­run­ku. Od tego mo­men­tu w gło­wie bez­u­stan­nie kłę­bią mi się tu­zi­ny myśli, nie­któ­re tak śmia­łe, że za­pie­ra­ją dech w pier­si. Je­stem zbyt pod­eks­cy­to­wa­ny, by nad nimi za­pa­no­wać.

 

Mój drogi Przy­ja­cie­lu,

Pro­szę mi wy­ba­czyć ka­ry­god­nie dłu­gie mil­cze­nie a także skró­to­wość ni­niej­sze­go listu, lecz nasze wspól­ne de­li­be­ra­cje pod­su­nę­ły mi pe­wien po­mysł, który do­ma­ga się ode mnie nie­prze­rwa­nej uwagi. Jesz­cze nie je­stem gotów, aby przed­sta­wić ko­mu­kol­wiek wnio­ski pły­ną­ce z pierw­szych ob­li­czeń, ale w naj­głęb­szym se­kre­cie wy­ja­wić mogę, iż na­pa­wa­ją mnie one ogrom­ną na­dzie­ją. Nie­mniej jed­nak, musi minąć wiele lat, nim sa­tys­fak­cjo­nu­ją­co uła­dzę swe idee, mimo iż po­świę­cam im każdą chwi­lę.

Tuszę, iż tra­pią­ca Pana go­rącz­ka mi­nę­ła bez śladu.

Pań­ski od­da­ny przy­ja­ciel,

I. New­ton

 

***

 

Ostat­nio nie mo­głem po­świę­cić zbyt wiele czasu na ko­re­spon­den­cję z Se­le­dyn­kiem. On rów­nież od­pi­sy­wał rzad­ko, lecz jego rady nie­odmien­nie oka­zy­wa­ły się po­moc­ne, nie­kie­dy nawet prze­ło­mo­we. Chyba tylko ten fakt skła­niał mnie, aby spo­ra­dycz­nie, kosz­tem snu, skre­ślić ko­lej­ny krót­ki list do przy­ja­cie­la.

Jed­nak pew­ne­go dnia na­de­szła wia­do­mość utrzy­ma­na w tonie od­mien­nym od po­zo­sta­łych. Oto pan Ce­la­don prze­ła­mał swą nie­śmia­łość i za­pro­po­no­wał spo­tka­nie. W nocy, w parku, za­pew­ne, abym nie mógł do­kład­nie obej­rzeć ob­li­cza mego ko­re­spon­den­ta. Po­mysł Se­le­dyn­ka wydał mi się dzie­cin­nym i nie­god­nym an­giel­skie­go dżen­tel­me­na. Ale, skoro, ku mojej wy­go­dzie, za­su­ge­ro­wał schadz­kę w Cam­brid­ge, przy­sta­łem na jego wa­run­ki.

 

***

 

Ni­niej­szą no­tat­kę spo­rzą­dzam kilka dni po spo­tka­niu z panem (ach!) Ce­la­do­nem. Piszę, aby mieć ko­lej­ny ma­te­rial­ny dowód na to, co zda­rzy­ło się tam­tej nocy w Tri­ni­ty Fel­lows' Gar­den. A może nie do końca ufam wła­sne­mu umy­sło­wi i wolę pewne rze­czy po­wie­rzyć pa­pie­ro­wi?

 

Sta­wi­łem się punk­tu­al­nie. Nie wi­dzia­łem ni­ko­go, kto wy­glą­dał­by na mego przy­ja­cie­la. Wła­ści­wie, nie zo­ba­czy­łem żad­ne­go czło­wie­ka. Wresz­cie usły­sza­łem szept do­cho­dzą­cy z krza­ków. Zi­ry­to­wa­łem się i po­wie­dzia­łem panu Ce­la­do­no­wi kilka słów.

A wtedy… Wtedy mi się po­ka­zał. Jako po­twor­ny, żwi­ro­wy golem. Nie mo­głem uwie­rzyć wła­snym oczom. Po­my­śla­łem, że umysł płata mi figle. W końcu piach opadł, a coś, ty­tu­łu­ją­ce się panem Ce­la­do­nem, prze­mó­wi­ło do mnie. Dźwięk znowu do­bie­gał od stro­ny liści. Nie­wi­docz­ne zja­wi­sko tłu­ma­czy­ło, że nie jest oma­mem. Utrzy­my­wa­ło, że miesz­ka wśród ludzi od ty­siąc­le­ci, a nawet spo­ty­ka­ło się z Moj­że­szem, który uznał je za Boga.

Osta­tecz­nie zwąt­pi­łem we wła­sne zdro­wie psy­chicz­ne.

Usły­sza­łem, że nie­opo­dal leży bru­lion z no­tat­ka­mi. Za­iste, znaj­do­wał się we wska­za­nym miej­scu. Do­sze­dłem do wnio­sku, że to któ­ryś ze zło­śli­wych stu­den­tów albo ko­le­gów do­sy­pał mi cze­goś do je­dze­nia, a teraz pró­bu­je mnie oczer­nić. Jed­nak, z dru­giej stro­ny, cha­rak­ter pisma do złu­dze­nia przy­po­mi­nał ten z li­stów od pana Ce­la­do­na. Także atra­ment wy­da­wał się iden­tycz­ny. Te czyn­ni­ki spra­wi­ły, że ochło­ną­łem nieco i za­czą­łem uważ­niej słu­chać mego roz­mów­cy. Se­le­dy­nek prze­ko­ny­wał mnie, iż przy­był z innej pla­ne­ty, z ja­kiejś innej Ziemi krą­żą­cej wokół in­ne­go Słoń­ca. Po­pro­si­łem, aby uka­zał mi się w swo­jej praw­dzi­wej po­sta­ci, nie jako bał­wan z błota i żwiru.

A wów­czas… To było nie­sa­mo­wi­te. Roz­bły­snął świa­tłem. O iro­nio! On na­praw­dę lśnił se­le­dy­no­wo! Zaj­mo­wał prze­strzeń po­rów­ny­wal­ną z po­kaź­nym bu­dyn­kiem i pło­nął ja­śniej niż naj­więk­sze ogni­sko, które do­tych­czas wi­dzia­łem. Lecz w ogóle nie wy­sy­łał cie­pła. Bez wa­ha­nia wło­ży­łem rękę w blask i nie zo­sta­łem po­pa­rzo­ny. Nigdy dotąd nie spo­tka­łem się z chłod­nym źró­dłem świa­tła więk­szym od świe­tli­ka. Samo to świad­czy o nie­zwy­kłej na­tu­rze mo­je­go ko­re­spon­den­ta i roz­mów­cy. Czyż­by tylko żywe isto­ty po­sia­dły ta­jem­ni­cę wy­twa­rza­nia bla­sku bez spa­la­nia? Ale od­bie­gam od te­ma­tu.

Oto sta­łem przed my­ślą­cym ob­ło­kiem, ob­ło­kiem mę­dr­szym niż każdy z ludzi. Kiedy cof­ną­łem rękę, na dłoni uj­rza­łem zie­lon­ka­wy krysz­tał. Se­le­dy­nek po­in­for­mo­wał mnie, że to pa­miąt­ka, coś na kształt ludz­kie­go ko­smy­ku prze­cho­wy­wa­ne­go w me­da­lio­nie. Do­wie­dzia­łem się rów­nież, iż mój roz­mów­ca musi udać się do swego oj­czy­ste­go świa­ta. Kiedy po­wró­ci na Zie­mię, ka­mień znik­nie. Ale za­pew­ne wów­czas już od dzie­się­cio­le­ci będę mar­twy.

Po­że­gna­łem mo­je­go przy­ja­cie­la bar­dzo uprzej­mie. Wiele mu za­wdzię­cza­łem – pod­su­wał mi na­praw­dę do­sko­na­łe po­my­sły. Cóż, jeśli nie po­stra­da­łem zmy­słów ani nie do­zna­łem oma­mów, to Ce­la­don ist­nie­je od nie­wy­obra­żal­nie dłu­gie­go czasu, zdą­żył ze­brać wiele wie­dzy. A i lud na jego pla­ne­cie po­sia­da hi­sto­rię nie­po­rów­ny­wal­nie bo­gat­szą od na­szej.

Sam nie wiem, co mam o tym wszyst­kim są­dzić: krysz­tał i bru­lion prze­ko­nu­ją mnie, że nocne spo­tka­nie w parku nie za­szło wy­łącz­nie w moich wy­obra­że­niach. Ale czyż chory umysł nie po­tra­fił­by wmó­wić mi, iż trzy­mam w dłoni zie­lon­ka­wy ka­mień?

Do­koń­czę teo­rię, nad którą pra­co­wa­li­śmy wspól­nie z Se­le­dyn­kiem. Je­że­li nie tylko ja, ale także żaden inny czło­wiek nie zdoła zna­leźć luk w na­szej kon­cep­cji, wów­czas… Wów­czas będę zmu­szo­ny my­śleć, że gdzieś wśród gwiazd sa­mo­świa­do­ma bez­cie­le­sna in­te­li­gen­cja ga­zo­wo-py­ło­wa roz­pra­wia ze swymi po­bra­tym­ca­mi o na­szej Ziemi. Ta sama isto­ta, którą Moj­żesz uznał za go­re­ją­cy krzak (cóż, nie dzi­wię mu się, po tym, co sam uj­rza­łem i usły­sza­łem) oraz dym za dnia, ognień w nocy.

 

Po­sta­no­wi­łem, że do­brze ukry­ję wszel­kie ma­te­rial­ne ślady byt­no­ści Se­le­dyn­ka na na­szym glo­bie: listy jego do mnie oraz kopie moich do pana Ce­la­do­na, no­tat­ki, ob­ser­wa­cje astro­no­micz­ne (już wiem, dla­cze­go mgła nie była w sta­nie mu prze­szko­dzić), ob­li­cze­nia, szkic te­le­sko­pu (jakby w ogóle chmu­ra po­trze­bo­wa­ła ta­kie­go urzą­dze­nia!), otrzy­ma­ny w mi­nio­nym ty­go­dniu bru­lion, zie­lon­ka­wy krysz­tał oraz ni­niej­szą no­tat­kę.

 

In­ter­lu­dium 4.

 

Izaak New­ton wiele wy­sił­ku po­świę­cił te­ma­ty­ce teo­lo­gicz­nej. Zaj­mo­wał się mię­dzy in­ny­mi hi­sto­rią Ko­ścio­ła. Dużo czasu stra­wił rów­nież na do­świad­cze­nia al­che­micz­ne. Obec­nie ko­ja­rzy się go przede wszyst­kim z teo­rią gra­wi­ta­cji. Chyba ten ge­nial­ny czło­wiek w naj­więk­szym stop­niu przy­czy­nił się do prze­kształ­ce­nia fi­zy­ki we współ­cze­sną naukę, po­słu­gu­ją­cą się ma­te­ma­ty­ką i eks­pe­ry­men­tem.

Ta zmia­na wy­war­ła ol­brzy­mi wpływ na re­li­gię – do­gma­ty prze­sta­ły słu­żyć do roz­strzy­ga­nia spor­nych kwe­stii. Nauki bio­lo­gicz­ne i geo­lo­gicz­ne pod­wa­ży­ły wiek Ziemi wy­ni­ka­ją­cy z Pisma Świę­te­go. Ludz­kość za­czę­ła się za­sta­na­wiać, czy z opisu przy­ro­dy rze­czy­wi­ście można wy­cią­gać wnio­ski przy­dat­ne w etyce. Ogrom­ny Ko­smos coraz mniej przy­po­mi­nał miej­sce stwo­rzo­ne spe­cjal­nie dla czło­wie­ka. Bóg stał się in­ży­nie­rem. Nie do­ko­ny­wał wię­cej cudów, nie za­wie­szał praw przy­ro­dy. On je dyk­to­wał.

Ści­sły do­tych­czas zwią­zek mię­dzy Stwór­cą a czło­wie­kiem zo­stał ze­rwa­ny. Wkrót­ce po opu­bli­ko­wa­niu Prin­ci­piów New­to­na, Locke opo­wie­dział się za wpro­wa­dze­niem to­le­ran­cji re­li­gij­nej. Po­parł go Hume, który po­szedł jesz­cze dalej i nawet nie pró­bo­wał przed­sta­wiać swo­ich kon­cep­cji jako zgod­nych z chrze­ści­jań­ski­mi. Eu­ro­pej­czy­cy skon­cen­tro­wa­li się na spra­wach do­cze­snych. Stop­nio­wo, od związ­ków mię­dzy Bo­giem, ludź­mi a świa­tem, waż­niej­sze stało się po­zna­nie ludz­kiej na­tu­ry.

Ro­us­se­au po­świę­cił wiele wy­sił­ku tej te­ma­ty­ce i stwier­dził, że czło­wiek nie po­trze­bu­je re­li­gij­ne­go ob­ja­wie­nia – jest dobry z na­tu­ry. Mi­łość do sie­bie nie sta­no­wi prze­ci­wień­stwa mi­ło­ści do Stwór­cy, lecz do niej pro­wa­dzi. Re­li­gia wy­ni­ka z emo­cjo­nal­nej po­trze­by Boga.

Kant zgo­dził się, że idea Ab­so­lu­tu wy­ra­sta z ludz­kie­go po­py­tu, ale są­dził, że wy­pły­wa ra­czej z ro­zu­mu niż z serca. Ow­szem, czło­wiek jest z na­tu­ry dobry, o czym świad­czy jego prawo mo­ral­ne, ale wy­ka­zu­je także wro­dzo­ne pre­dys­po­zy­cje do czy­nie­nia zła. Co gor­sza, rozum po­tra­fi je uza­sad­nić. Świa­do­mość zła i grze­chu wy­mu­sza po­stu­lo­wa­nie Boga i nie­śmier­tel­nej duszy.

W ra­mach ro­man­tycz­nej re­be­lii Hegel za­prze­czył Kan­to­wi. Za źró­dło wszel­kich sprzecz­no­ści i alie­na­cji uznał umysł, a nie ze­wnętrz­ną rze­czy­wi­stość. Zro­zu­mie­nie tego przy­rów­nał do osią­gnię­cia stanu „wie­dzy ab­so­lut­nej”. Stwier­dził, że wiara i nauka nie stoją w opo­zy­cji; mają wspól­ne cele. Uczy­nił więc roz­wa­ża­nia o re­li­gii czę­ścią fi­lo­zo­fii. W ten spo­sób uza­leż­nił wy­zna­nie od kul­tu­ry, spra­wia­jąc, że po­wszech­na wiara za­czę­ła świad­czyć o spo­łe­czeń­stwie, umoż­li­wia­ła wy­snu­wa­nie wnio­sków o nim.

Z po­ko­le­nia na po­ko­le­nie rosła od­le­głość mię­dzy Stwór­cą a czło­wie­kiem i jego ży­ciem co­dzien­nym. W Przy­czyn­ku do kry­ty­ki he­glow­skiej fi­lo­zo­fii prawa Marks stwier­dził, że re­li­gia sta­no­wi nar­ko­tyk dla ludu. Czter­dzie­ści lat póź­niej Nie­tz­sche ob­wie­ścił śmierć Boga.

 

5. Fa­scy­na­cja

 

Zna­la­złem no­tat­kę i inne pa­pie­ry ukry­te przez New­to­na. Bar­dzo spryt­ne miej­sce wy­my­ślił – w środ­ku jed­ne­go z drew­nia­nych mo­de­li, które bu­do­wał jako dziec­ko. Ale nic nie wy­trzy­ma próby czasu – w końcu i do tej pa­miąt­ki do­bra­ły się kor­ni­ki. Prze­ko­na­łem się o tym przy­pad­kiem, pod­czas prze­glą­da­nia ma­te­ria­łów do bio­gra­fii wiel­kie­go na­ukow­ca. A chwi­lę póź­niej wy­do­by­łem plik kar­tek oraz dwa bru­lio­ny.

Prze­czy­ta­łem. Cóż, jeśli to praw­da, z New­to­nem kon­tak­to­wa­ła się obca in­te­li­gen­cja, miesz­ka­ją­ca na Ziemi od ty­siąc­le­ci. Ta sama, która wy­war­ła jakiś wpływ na po­wsta­nie ju­da­izmu. Nie­zły pasz­tet.

Oczy­wi­ście, pró­bo­wa­łem sfal­sy­fi­ko­wać tę hi­po­te­zę. Do­ko­na­łem wszel­kich te­stów, jakie tylko przy­szły mi do głowy. Dys­po­no­wa­łem zbyt świe­ży­mi obiek­ta­mi na pre­cy­zyj­ne da­to­wa­nie ra­dio­wę­glo­we, ale ana­li­za po­zo­sta­ło­ści izo­to­pu C-14 przy­naj­mniej upew­ni­ła mnie, że nie pod­rzu­co­no mi współ­cze­snej fał­szyw­ki (tak, wszyst­ko wska­zy­wa­ło na drugą po­ło­wę sie­dem­na­ste­go wieku). Oglą­da­łem do­mnie­ma­ne za­pi­ski Se­le­dyn­ka pod naj­lep­szym mi­kro­sko­pem w na­szym in­sty­tu­cie. Ow­szem, kształt liter na­su­wał sko­ja­rze­nia z pi­smem od­ręcz­nym, ich po­wta­rzal­ność z ma­szy­no­wym, ale po­więk­sze­nie nie po­zo­sta­wia­ło wąt­pli­wo­ści – tak wy­glą­da pa­pier wy­cho­dzą­cy z dru­kar­ki atra­men­to­wej. A wła­ści­wie, tak by wy­glą­dał, gdyby nie cał­ko­wi­ty brak śla­dów po­zo­sta­wia­nych przez urzą­dze­nie.

Na pierw­szy rzut oka, wszyst­ko wy­ja­śnia­ły­by ha­lu­cy­na­cje ge­nial­ne­go ską­d­inąd na­ukow­ca. Ale to nie omamy za­peł­ni­ły dwa bru­lio­ny pi­smem eks­tre­mal­nie trud­nym do uzy­ska­nia nawet przy wy­ko­rzy­sta­niu dzi­siej­szych tech­no­lo­gii. Co cie­ka­we – ni­g­dzie nie zna­la­złem zie­lon­ka­we­go krysz­ta­łu, jakby Se­le­dy­nek już wró­cił na naszą pla­ne­tę.

Czyli po­wi­nie­nem ogło­sić, że miesz­ka wśród nas in­te­li­gent­ny obłok? Taaak, jasne… Ubra­li­by mnie w ka­ftan bez­pie­czeń­stwa, zanim zdą­żył­bym wyjąć wy­ni­ki badań z tecz­ki.

Co więc mam zro­bić? Nie ukry­wam, per­spek­ty­wa kon­tak­tu z isto­tą, która nie­gdyś roz­ma­wia­ła z New­to­nem, eks­cy­to­wa­ła mnie bar­dziej niż prze­cięt­ne­go fa­ce­ta pod­nie­ca­ją dziew­czy­ny i sport razem wzię­te. A prze­cież nie tylko o New­to­na cho­dzi! Moj­żesz też się w no­tat­ce Iza­aka po­ja­wił i pew­nie jesz­cze obłok wszyst­ko po­mię­dzy nimi pa­mię­ta… Od­dał­bym nerkę za wy­łącz­ność na wy­wia­dy z tą my­ślą­cą chmu­rą. Tylko jak zna­leźć Se­le­dyn­ka?

 

***

 

W dzie­ciń­stwie czy­ta­łem w któ­rejś książ­ce Lema, że dia­ment naj­le­piej ukryć w kupce szkła, a nie­zwy­kłą hi­sto­rię – w opo­wia­da­niu fan­ta­stycz­nym.

Szyb­ko stwo­rzy­łem krót­ką zbe­le­try­zo­wa­ną wer­sję współ­pra­cy New­to­na z in­te­li­gent­nym ob­ło­kiem. Umie­ści­łem w tek­ście wy­star­cza­ją­co dużo praw­dzi­wych ele­men­tów, żeby Se­le­dy­nek mógł roz­po­znać, że znam praw­dę i wy­star­cza­ją­co dużo zmy­ślo­nych, aby fa­bu­ła za­cie­ka­wi­ła czy­tel­ni­ków. Wy­bra­łem por­tal o od­po­wied­niej te­ma­ty­ce.

ctrl+a, ctrl+c, ctrl+v, klik­nię­cie na „dodaj” i voilà! Cały świat może za­po­znać się z opo­wia­da­niem świe­żo za­re­je­stro­wa­ne­go użyt­kow­ni­ka o nicku Ada­m79, nie po­są­dza­jąc go przy tym o nad­mier­ne kło­po­ty z głową.

Nie­cier­pli­wie cze­ka­łem na ko­men­ta­rze.

 

Naj­pierw do­wie­dzia­łem się, że po­peł­niam błędy w za­pi­sie dia­lo­gów. Cho­le­ra wie, może i racja – do­tych­czas pu­bli­ko­wa­łem wy­łącz­nie tek­sty na­uko­we i po­pu­lar­no­nau­ko­we, a w nich rzad­ko po­ja­wia­ją się bo­ha­te­ro­wie, a jesz­cze rza­dziej roz­ma­wia­ją ze sobą. Ale prze­cież spraw­dzi­łem w pierw­szej lep­szej książ­ce be­le­try­stycz­nej i wszyst­ko pi­sa­łem do­kład­nie tak samo, jak tam.

 

Potem ktoś po­chwa­lił mnie za sta­ran­ne opra­co­wa­nie te­ma­tu i trzy­ma­nie się re­aliów epoki. No ra­czej! Na­pi­sa­łem już nie­mal trzy czwar­te bio­gra­fii Iza­aka i zdzi­wił­bym się, gdy­bym nagle za­czął strze­lać byki godne ma­tu­rzy­sty.

 

Póź­niej jakiś troll wy­ci­snął ze swo­je­go po­krę­co­ne­go je­ste­stwa stek bzdur o moim ludz­kim bo­ha­te­rze: że New­ton był idio­tą, że wszyst­kie niby swoje od­kry­cia zrzy­nał od in­nych – Le­ib­ni­za, Hooke'a… No bez jaj! Od Hooke'a?!

A w obro­nie uro­dzo­ne­go z sie­dem­na­stym wieku ge­niu­sza sta­nął użyt­kow­nik Ne­bu­la. Ne­bu­la… Nie brał­bym się za bio­gra­fię au­to­ra Phi­lo­so­phiae na­tu­ra­lis prin­ci­pia ma­the­ma­ti­ca, gdy­bym nie znał ła­ci­ny… A do tego konto za­ło­żo­ne tuż po ataku trol­la.

Wy­słać wia­do­mość do ta­jem­ni­cze­go obroń­cy nie­słusz­nie uci­śnio­nych na­ukow­ców?

 

***

 

Do: Ne­bu­la

Od: Ada­m79

Tytuł: Izaak New­ton

 

Witam!

Po­zo­sta­ję pod wra­że­niem Pań­skiej ogrom­nej wie­dzy o bo­ha­te­rze mo­je­go opo­wia­da­nia. Przy­znam, że je­stem hi­sto­ry­kiem i ak­tu­al­nie pra­cu­ję nad bio­gra­fią sir Iza­aka New­to­na. W związ­ku z po­wyż­szym dys­po­nu­ję ma­te­ria­ła­mi, do ja­kich zwy­kle nie mają do­stę­pu nor­mal­ni śmier­tel­ni­cy. Wpa­dły mi w ręce nie­zmier­nie cie­ka­we no­tat­ki uczo­ne­go, a nawet pe­wien fa­scy­nu­ją­cy, opra­wio­ny w skórę bru­lion. Mimo to, wy­da­je mi się, iż Pań­ska wie­dza o życiu tego nie­prze­cięt­ne­go czło­wie­ka zde­cy­do­wa­nie prze­wyż­sza moją. Był­bym wdzięcz­ny, gdyby ze­chciał Pan od­po­wie­dzieć na moje py­ta­nia, przy­czy­nia­jąc się tym samym do wzbo­ga­ce­nia książ­ki o in­te­re­su­ją­cym nas na­ukow­cu.

Jeśli zde­cy­du­je się Pan speł­nić moją proś­bę, pro­po­nu­ję sko­rzy­sta­nie z ad­re­su e-ma­ilo­we­go, któ­re­go naj­czę­ściej uży­wam: adam_heril@gmail.com lub zna­le­zie­nie mo­je­go pro­fi­lu na fb. Na tam­tej­szym cza­cie mo­gli­by­śmy ko­mu­ni­ko­wać się prak­tycz­nie bez iry­tu­ją­ce­go ocze­ki­wa­nia na od­po­wiedź.

Po­zdra­wiam,

Adam He­ril­lon

 

***

 

Użyt­kow­nik Ne­bu­la skon­tak­to­wał się ze mną. Po­cza­to­wa­li­śmy sobie na fej­sie. Miał bar­dzo in­te­re­su­ją­cy awa­tar. Cie­ka­wi­ło mnie, czy to jego praw­dzi­we zdję­cie. A jeśli tak, to jak je zro­bił. Nasz apa­rat z sa­mo­wy­zwa­la­czem, czy jakaś obca tech­no­lo­gia? Nie­waż­ne.

 

Ne­bu­la: Cześć, czy­ta­łem Two­je­go maila. Skoro od­na­la­złeś tam­ten bru­lion, to pew­nie do­my­ślasz się, że po­przed­ni wła­ści­ciel otrzy­mał go ode mnie. A co za tym idzie – że nie je­stem czło­wie­kiem.

 

Tak mi się wy­da­wa­ło. I to wła­śnie z tym nie-czło­wie­kem bar­dzo chcia­łem po­ga­dać.

 

Ada­m79: Dzię­ki za od­po­wiedź. Do­my­ślam się, tylko głu­pio było wy­ska­ki­wać z py­ta­nia­mi wprost: „Czy na­praw­dę zna­łeś fa­ce­ta, któ­re­go bio­gra­fię piszę?”. A gdy­bym się po­my­lił? Ale chęci na za­da­wa­nie dalej mam. Mogę?

Ne­bu­la: W sumie, co szko­dzi od­po­wie­dzieć na kilka pytań? Może tym razem nie po­pchnę świa­ta na skraj za­gła­dy – he, he.

 

A o końcu świa­ta nie mia­łem po­ję­cia. Wie­dza w nie­wła­ści­wych rę­kach może wy­rzą­dzać po­twor­ne szko­dy, to tru­izm, ale czy bywa aż tak szko­dli­wa? O co, do cho­le­ry, py­ta­li moi po­przed­ni­cy? Od czego ja po­wi­nie­nem za­cząć?

 

Ada­m79: Jak się na­praw­dę na­zy­wasz? Jak mam się do Cie­bie zwra­cać?

Ne­bu­la: Na­praw­dę na­zy­wam się… Ech, i już za­czy­na­ją się pro­ble­my. Mo­żesz zwać mnie Se­le­dyn­kiem, jak to zło­śli­wie czy­nił wcze­śniej­szy ko­re­spon­dent.

 

No to zy­ska­łem pew­ność. Nie je­stem idio­tą, w moim opo­wia­da­niu po­ufa­ły „Se­le­dy­nek” się nie po­ja­wiał. To słowo znane było tylko New­to­no­wi, mnie i… isto­cie okre­śla­nej tym zdrob­nie­niem. O ile Izaak uży­wał tego zwro­tu w roz­mo­wie (w li­stach się nim nie po­słu­gi­wał), a nie tylko w pry­wat­nych no­tat­kach. Ale jed­nak. Na­praw­dę ko­mu­ni­ko­wa­łem się z po­za­ziem­ską in­te­li­gen­cją. Czad! I czat.

Za­da­łem jesz­cze mnó­stwo pytań: kim jest mój roz­mów­ca, jaki zawód pełni w swo­jej spo­łecz­no­ści… Jakoś miał trud­no­ści z udzie­la­niem kon­kret­nych od­po­wie­dzi, ale nie prze­szka­dza­ło mi to zbyt­nio. Do­wie­dzia­łem się, że mogę zwra­cać się do Se­le­dyn­ka per „Ob­ło­ku”. W końcu wró­ci­li­śmy do opła­ka­nych skut­ków kon­tak­tów mię­dzy na­szy­mi ra­sa­mi. My­ślą­ca chmu­ra obie­ca­ła, że wyśle mi dłuż­sze­go maila z opi­sem kon­se­kwen­cji. Nie mo­głem się do­cze­kać.

 

***

 

Se­le­dy­nek do­trzy­mał słowa i do­sta­łem ob­szer­ne­go maila. Jak się oka­zu­je, Obłok miesz­ka na Ziemi znacz­nie dłu­żej niż my­śla­łem. Przy­był do nas, kiedy ne­an­der­tal­czy­cy jesz­cze żyli. Ow­szem, zda­rza­ło mu się po­peł­niać pa­skud­ne błędy. Jego bio­lo­gia musi być dia­me­tral­nie różna od na­szej. Jak to bywa w nauce – każda od­po­wiedź ro­dzi­ła dzie­siąt­ki no­wych pytań. Po lek­tu­rze aż nie wie­dzia­łem, które zadać naj­pierw. Mia­łem na­dzie­ję na wiele osza­ła­mia­ją­cych kon­wer­sa­cji.

Obłok nie chciał, abym roz­gła­szał jego obec­ność, więc nie mo­głem ofi­cjal­nie przy­znać się do in­for­ma­cji od niego otrzy­my­wa­nych. Ale cóż, sama wie­dza rów­nież po­tra­fi dać ol­brzy­mią sa­tys­fak­cję.

 

Epi­log

 

Adam i Obłok jesz­cze wie­lo­krot­nie roz­ma­wia­li ze sobą. Czę­ściej pytał Adam, ale i Obłok nie­kie­dy chciał się cze­goś do­wie­dzieć.

Za­pi­sy ich kon­wer­sa­cji po­zo­sta­ły na róż­nych ser­we­rach. Czy są tam ab­so­lut­nie bez­piecz­ne? Czy może kie­dyś ktoś nie­po­wo­ła­ny uzy­ska do nich do­stęp? Do ja­kich nie­szczęść przy­czy­nią się wów­czas słowa dwóch skraj­nie od­mien­nych na­ukow­ców?

 

_______________________

[1] W trze­ciej czę­ści tek­stu wy­ko­rzy­sta­łam frag­men­ty Ko­ra­nu, w tłu­ma­cze­niu Jó­ze­fa Bie­law­skie­go.

[2] Tu mi­nę­łam się z praw­dą. Izaak New­ton zo­stał za­pro­szo­ny do To­wa­rzy­stwa Kró­lew­skie­go w Lon­dy­nie do­pie­ro po (i dzię­ki) za­de­mon­stro­wa­niu swo­je­go mo­de­lu te­le­sko­pu zwier­cia­dla­ne­go.