cukierki obwarzanki

Nad Goryczą zapadał zmierzch. Mokry tiul szarówki zaczepił o cmentarną kaplicę.

– Zawsze wypada na słotną pogodę – syknął Mundek. – Zawsze!

– A na jaką  byś chciał? – spytała Traszka.

– Ja? A na żadną…ale wiesz…

– Wiem, wiem, cały czas gryzie cię ta sprawa spadku, co?

– Ano gryzie. A co, ciebie by nie gryzła? Notariusz odczytuje, jak mu się podoba… ludzie niepiśmienne we wsi… a z jędrzejowym oćcem kumali się od młodu, to temu tak odczytuje! A ty myślisz, że czemu? Od takiego o – Pokazał nachmurzony Edmund na wysokość pasa. – się trzymali. To jak miał niby odczytać? Szuje przeklęte!

Zaskrzypiały drzwi kaplicy.

– Witajcie – powiedział stary Jerema wchodząc do środka. – Wy już?

– A dzień dobry dziadku, dzień dobry – odpowiedziała Traszka.

– Głodnaś? Noc idzie… ciemna, mam cukierki – mówi staruszek i uśmiecha się do dziewczyny. – Może byś zechciała, córeczko? No, na poprawę humoru, noc długa, pamiętaj. No Traszka, zawsze lubiłaś. – Wyciąga suchą dłoń jak na powitanie. – No bierz, bierz, i bez wykrętów. Tamci, to znaczy się chłopy… ci to nigdy słodkiego do gęby nie wezmą. Nigdy!

– A jakie?

– No weź, weź, z dobrego serca daję. Landrynki.

– To jedną jeśli łaska…

– Weź, weź, ile ci potrzeba duszko. A ty Edmuś?

– Ja? – dziwi się naburmuszony mężczyzna, który jak dotąd nie patrzył na przybyłego gościa. – Ja? Cukierkami chcesz mnie… cukierkami? A poszli wy w cholerę wszyscy! A ty Traszka wypluj to świństwo! No prędzej, prędzej! Wypluj w diabły!

– Coś ty Edmuś! Jak ci nie wstyd? W miejscu uświęconym jesteś, obok najświętszej panienki – pokazał Jerema ikonę świętą – Nie wypada tak! Nie wypada! Po coś przyszedł, jątrzyć ?

– Ach dziadku, dziadku, pleciesz głupstwa! Cukierkami chcesz przewiny zakryć. Jędrzeja mi tu wołajta natychmiast i nie mąć! Jest tu gdzieś on, wiem to! Ehh, Gorczyca, Gorczyca, dobra twoja nazwa…pasująca…

– Edmuś coś ty? I wieś ci niedobra?

– Ach, cichaj dziadku, cichaj! – zakręcają się oczy Mundka złością. – Jędrzej wołajta! Raz, dwa! Bo krwawe nastaną nad Gorczycą porządki jak spraw się nie załatwi do cna. Patrz com zniósł! – woła i wyjmuje za pazuchy szubieniczny powróz. – Widzisz? No patrzże! –krzyczy. – Patrzysz?

Za oknem wyje licho.

– Patrzysz?

– Synku…

– Nie synkuj mi, bom ja nie twój. I tam spójrz lepiej! Czuję, że idzie. Czujesz? Spójrzże. – Pokazuje Mundek na drzwi boczne, którymi wynosu się trumny po nabożeństwie.

– Czujesz starcze? Ja czuję. No spójże! Wasz kompan!

Jerema odwraca głowę.

Jest. Stoi. Znajoma postać.

Rogaty, podobny do mężczyzny.

– Jezus maria– stęka starzec.

-No wejdźże! Po sprawiedliwość przychodzę! – warczy Mundek. – Po nic więcej!

– A nie po wódkę?– pyta rogaty. – Nie po wódkę! Ćwiartkę?

– Nie chcę! Po odpis tu jestem! Oddajże odpis, pojadę z nim do miasta!

– Jerema nalejcie mu wódki – rozkazuje odziana w czarny surdut postać.

– Wódką oczów nie ślepcie! Nie tym razem… Jędrzej! – huczy Mundek.

– Jędrzej? – pytała nagle przycichła Traszka. – Jędrzej Guślarz?

– A coś chciała Traszka. I po coś ty się za nim tu przywlokła? Za pijanicą?

– Daj nam odpis…

– Odpis? Wam? – Kręci jelenim łbem Guślarz. – Dziadku nie skąpcie wódki, dajcie jej cukierków, obwarzanków! Jadłaś już coś Traszka, jadłaś?

– A jadłam.

– A coś jadła? Dostałaś cukierków Traszka? Powiedz coś jadła? Dziś jadłaś?

– Jadłam.

– A chcesz cukierków jeszcze?

Traszka milczy.

– A obwarzanków?

– Nie chce!

A cukierków, żeś już się do syta najadła?

– Najadłam.

– To przepadnij i odejdź, zniknij! – krzyczy Guślarz i duch Traszki znika.

A koło ikony jakby porusza się ławka. Guślarz zerka, przełyka ślinę czarną.

– A ty Mundek nie chcesz jednak gorzałki? Pójdziesz do siebie spokojnie. Się wyśpisz.

– Nie odejdę Jędrzej! Nie pójdę!

– Odejdź Mundek. Odejdź! Po dobroci radzę. Po dobroci!

– Mnie się tak łatwo nie pozbędziesz, nie chcę waszych cukierków!

– Żonę żeś do grobu wpędził, spokoju nie dajesz po śmierci, jątrzysz po wsi. Chcesz wódki?

– Wpierw ciebie i notariusza na powróz wezmę, za Traszkę,  za nas wszystkich!

– Radzę po dobroci raz jeszcze. Bo kto prośby nie posłucha, w imię… – Jędrzej łapie za kozik co go zwykł nosić za paskiem. – No Jerema dajże mu wódki, dalej! Cały się trzęsie.

Guślarz kroczy wolno. Tuman myśli kłębistych, co robić? Traszka!

– Odejdź, bo kto prośby nie… – krzyczy Guślarz. Łapie za nóż.

I w tym momencie sznur ulatuje z rąk Mundka i zawiązuję się w pętle. I leci pod więźbę.

Mundek wykrzywia gębę, oczy mu się w czaszce wiercą, myśli kłębią!

I zaraz niczym grom, sznur spada i się zaciska. Guślarz powłóczy ręką.

– Nie puszczaj go Traszka, nie puszczaj! – krzyczy mąż Małgorzaty Trackiej, Mundek co pochodził z chłopów, ze wsi. – Nie puszczaj go miła, i zawieś pod belką. Na przestrogę będzie! Za głód, za nasze zgniłe ziarno! Nie puszczaj Traszka! Pod belkę!

Jerema uchodzi żegnając się do boga i do guseł jedną o zmiłowanie prośbą. Nie mam dokąd wracać, myśli. Bo dokąd? Od lat z Jędrzejem zaklinał zmarłych, u niego w szopie mieszkał.