Postpeerelowska kostka z piernika, czyli mrożąca krew w żyłach historia o faszyzmie, realiach życia w końcówce XX wieku, a także o niezapomnianych baśniach z dzieciństwa

Star­szy męż­czy­zna roz­sia­da się wy­god­nie w bu­ja­nym fo­te­lu wy­ko­na­nym z li­te­go drew­na. Z roz­rzew­nie­niem spo­glą­da na sze­ścio­let­nie­go chłop­ca, który sie­dzi przy stole i wła­śnie koń­czy jeść ko­la­cję. Męż­czy­zna uśmie­cha się do wła­snych wspo­mnień, sięga my­śla­mi do cza­sów, gdy sam był taki mały. I rów­nie nie­win­ny. Z kon­tem­pla­cji wy­ry­wa go nie­spo­dzie­wa­ne żą­da­nie:

– Dziad­ku, opo­wiedz mi bajkę! – W gło­sie Jaśka jest sta­now­czo zbyt wiele ener­gii, jak na tak późną porę dnia.

– Bajkę? Oczy­wi­ście, ło­bu­zia­ku. Mam wiel­ki, ilu­stro­wa­ny zbiór naj­pięk­niej­szych baśni Braci Grimm. Daj mi chwi­lę, zaraz go znaj­dę…

– Nie chcę znowu słu­chać tych nud­nych bajek. Opo­wiedz mi coś strasz­ne­go, może być nawet wy­my­ślo­ne przez cie­bie. Chcę się prze­stra­szyć. Pro­szę, pro­szę, pro­szę…

Dzia­dek uśmie­cha się pod nosem i kiwa głową.

– Sia­daj na ko­la­no i słu­chaj. Tylko pa­mię­taj, pod żad­nym po­zo­rem nie mo­żesz tej hi­sto­rii po­wtó­rzyć ojcu, bo bę­dzie­my mieli obaj prze­chla­pa­ne – mówi, w jego gło­sie można wy­czuć po­wa­gę. – Mówię serio. Twój tatko to chłop jak dąb, a do tego pra­cu­je w tar­ta­ku, więc i krze­py mu nie bra­ku­je. Chyba nie chciał­byś, żeby po­ra­cho­wał kości sta­re­mu czło­wie­ko­wi?

– Pew­nie, że nie, dziad­ku. To bę­dzie nasza ta­jem­ni­ca – chi­cho­cze. – Tata się nie dowie!

– Bar­dzo do­brze. W takim razie po­zwól, że opo­wiem ci hi­sto­rię o Babci Fa­szy­st­ce.

Na dźwięk tych słów chło­piec się śmie­je, jed­nak pod kar­cą­cym wzro­kiem star­sze­go męż­czy­zny po­waż­nie­je w jed­nej chwi­li.

– Dziad­ku?

– Tak, wnu­siu?

– Kto to jest fa­szyst­a? – pyta chło­piec, jest wy­raź­nie za­cie­ka­wio­ny.

– Tak na­praw­dę? Fa­szy­sta to ina­czej na­ro­do­wy so­cja­li­sta. Mu­sisz jed­nak wie­dzieć, że dla hi­sto­rii to zu­peł­nie bez zna­cze­nia. Może to głu­pie, ale my wtedy by­li­śmy jesz­cze dzieć­mi i nazwy, któ­rych uży­wa­li­śmy dla róż­nych rze­czy i osób nie za­wsze były po­praw­ne. Praw­dę mó­wiąc, rzad­ko w ogóle pa­so­wa­ły, ale były nasze i tylko to się li­czy­ło.

– To rze­czy­wi­ście głu­pie, dziad­ku.

– Sam wi­dzisz. – Męż­czy­zna się uśmie­cha, po czym jego twarz mo­men­tal­nie przy­bie­ra ka­mien­ny wyraz. – To są jed­nak szcze­gó­ły, bo w cza­sie gdy miały miej­sca wy­da­rze­nia, o któ­rych ci zaraz opo­wiem, nie było nam do śmie­chu. Oj nie… – za­pew­nia.

– Czyli to bę­dzie praw­dzi­wa hi­sto­ria? – Ja­siek aż pod­ska­ku­je z eks­cy­ta­cji.

– Skoro ma być na­praw­dę strasz­na, to nie ma in­ne­go wyj­ścia. No, ale dosyć już tych pytań. Sia­daj i słu­chaj.

 

***

Jak już wspo­mi­na­łem, opo­wiem ci mro­żą­cą krew w ży­łach hi­sto­rię o Babci Fa­szy­st­ce. Ów kosz­mar roz­gry­wał się w póź­nych la­tach dzie­więć­dzie­sią­tych mi­nio­ne­go stu­le­cia, na ty­po­wym osie­dlu dom­ków jed­no­ro­dzin­nych. Bu­dyn­ki wy­glą­da­ły jak naj­zwy­klej­sze w świe­cie kost­ki, więc oczy­wi­ście przy­lgnę­ła do nich taka nazwa. Wszyst­kie, co do jed­ne­go, były szare, zu­peł­nie po­zba­wio­ne wy­ra­zu i kwa­dra­to­we. Uwa­żam, że sta­no­wi­ły do­sko­na­łą me­ta­fo­rę tam­tych cza­sów. Ja­kie­kol­wiek od­stęp­stwa wzbu­dza­ły emo­cje. Wśród na­szych ro­dzi­ców do­mi­no­wa­ła za­zdrość, my na­to­miast czu­li­śmy eks­cy­ta­cję. Nie po­win­no zatem ni­ko­go dzi­wić, że gdy tylko od­kry­li­śmy dom na­le­żą­cy do, jak ją wtedy na­zwa­li­śmy, Babci Fa­szyst­ki, to mo­men­tal­nie wzbu­dził nasze za­in­te­re­so­wa­nie.

Na­tra­fi­li­śmy na niego zu­peł­nym przy­pad­kiem. Pod­czas jed­ne­go z cie­płych, ma­jo­wych po­po­łu­dni jeź­dzi­li­śmy ro­we­ra­mi po całym osie­dlu. Mu­sisz wie­dzieć, że to były jesz­cze te czasy, kiedy więk­szość dnia spę­dza­li­śmy na dwo­rze. Wtedy nie było te­le­fo­nów ko­mór­ko­wych, więc po­mię­dzy ro­dzi­ca­mi i ich dzieć­mi ist­nia­ła nie­pi­sa­na umowa, że na po­sił­ki i wie­czo­ryn­kę po­cie­chy wra­ca­ły same do domów. W miarę moż­li­wo­ści bez więk­szych uszko­dzeń ciała. A w tym cza­sie do­ro­śli zaj­mo­wa­li się swo­imi spra­wa­mi. Na­to­miast, jak któ­ryś z dzie­cia­ków nie po­ja­wił się w domu na czas… Wy­star­czy po­wie­dzieć, że gdy już od­na­la­zła go wku­rzo­na mama, to nie było sym­pa­tycz­nie. Oj nie…

Wróć­my jed­nak do owej ma­jo­wej prze­jażdż­ki na ro­we­rze. Mie­li­śmy kilka ulu­bio­nych miejsc. Na­le­żał do nich stary tor mo­to­cros­so­wy w lesie, ścież­ka na skra­ju je­zio­ra, czy wy­so­ka górka (cza­sa­mi na­zy­wa­na nawet „górką śmier­ci”). Jed­nak tego dnia po pro­stu, bez żad­ne­go celu, prze­mie­rza­li­śmy osie­dlo­we ulice. Krzy­siek, który za­wsze mu­siał je­chać kil­ka­na­ście me­trów przed całą resz­tą, nagle sta­nął jak wryty i za­czął po­ka­zy­wać coś pal­cem. Gdy do niego do­je­cha­li­śmy, w mig zro­zu­mie­li­śmy, co ma na myśli.

Wszyst­kie okna jed­ne­go z domów przy­ozda­bia­ły – czy może ra­czej szpe­ci­ły – ob­raz­ki z po­do­bi­zna­mi Matki Bo­skiej i roz­ma­itych in­nych świę­tych. To samo w sobie nie by­ło­by może aż tak dziw­ne, ale do każ­de­go z nich były do­cze­pio­ne kart­ki ze sta­ran­nie wy­ka­li­gra­fo­wa­ny­mi na­pi­sa­mi. To one wpra­wi­ły nas w kon­ster­na­cję.

Krzy­siek czy­tał na głos:

– „Al­le­lu­ja i do pie­kła”, „Je­ste­śmy nie­god­ni w oczach Pana”, „Nie zna­cie dnia ani go­dzi­ny”.

– Co to ma być? – za­py­tałem.

– “Gniew Pana po­chło­nie tę zie­mię”, “Wasza wła­dza nie ma Boga w sercu” – wy­li­czał dalej Krzy­siek. – Kur­czę, ktoś tutaj nie­źle od­pły­nął…

– Bądź­cie cicho – ostrzegł nas Pio­trek. – Moi ro­dzi­ce mó­wi­li, że tutaj miesz­ka stara baba, od któ­rej trze­ba trzy­mać się z da­le­ka.

– A nie wspo­mi­na­li ci cza­sem, dla­cze­go? – za­py­ta­łem.

– Po­dob­no tutaj kie­dyś za­gi­nął chło­pak, jego zwłok nigdy nie zna­le­zio­no – dodał pół­szep­tem Krzy­siek. – Sły­sza­łem, że jego duch krąży teraz…

Pio­trek uci­szył ko­le­gę ge­stem, krę­cąc przy tym głową z iro­nią wy­ma­lo­wa­ną na twa­rzy.

– Na­praw­dę, ro­dzi­ce nie chcie­li o tym ze mną roz­ma­wiać, ale kie­dyś pod­słu­cha­łem, jak oj­ciec wspo­mi­nał, że to bab­sko jest ja­kieś pier­dol­nię­te – pod­su­mo­wał Pio­trek.

Uży­te­mu prze­kleń­stwu za­wtó­ro­wa­ła salwa śmie­chu, w oczach ko­le­gów dało się doj­rzeć prze­błysk po­dzi­wu. Wi­dzisz, wnu­siu, w tam­tych cza­sach jak ktoś prze­kli­nał, to był wśród ko­le­gów uzna­wa­ny za de­ge­ne­ra­ta, ale jed­no­cze­śnie bu­dził praw­dzi­wy, choć zde­cy­do­wa­nie nie­zdro­wy sza­cu­nek. Taki pa­ra­doks cza­sów słusz­nie mi­nio­nych. Ale tak chyba było le­piej… Dzi­siaj, jak pierw­szym wy­po­wie­dzia­nym przez dziec­ko sło­wem bę­dzie „kurwa”, to już nikt się tym nawet spe­cjal­nie nie przej­mie. Z dru­giej stro­ny, jakby ktoś pytał, to ode mnie ta­kich słów nie usły­sza­łeś. To bę­dzie ko­lej­na z na­szych ta­jem­nic, do­brze? Tatko nie byłby za­chwy­co­ny.

A teraz… O czym to ja…?

W cza­sie, gdy Krzy­siek pró­bo­wał wy­ci­snąć z Piotr­ka tro­chę wię­cej in­for­ma­cji o sta­rej babie, która miesz­ka­ła w domu, ja zo­sta­wi­łem rower i ru­szy­łem w kie­run­ku wej­ścia do po­se­sji. Było coś ta­kie­go… hip­no­ty­zu­ją­ce­go w za­nie­dba­nym do­mo­stwie, gę­stej i wy­so­kiej tra­wie za pło­tem, po­nisz­czo­nych drzwiach, z któ­rych ca­ły­mi pła­ta­mi od­pa­da­ła farba, ale przede wszyst­kim w ob­raz­kach i zło­wiesz­czych pod­pi­sach. Moje nogi zda­wa­ły się po­ru­szać same, jakby ste­ro­wa­ne przez obcą siłę. Nigdy wcze­śniej nie ogar­nę­ło mnie takie uczu­cie, ale z dal­szej czę­ści hi­sto­rii do­wiesz się, że nie był to ostat­ni raz.

Dłoń­mi do­ty­ka­łem już szta­che­ty płotu, gdy w jed­nym z okien do­strze­głem po­marsz­czo­ną twarz, wy­krzy­wio­ną gry­ma­sem pier­wot­ne­go sza­leń­stwa. Mógł­bym przy­siąc, że lewe oko ża­rzy­ło się ja­kimś nie­do­brym świa­tłem, przy­wo­dzą­cym na myśl naj­niż­sze kręgi pie­kła. To świa­tło, ono prze­ni­ka­ło mnie… Moją duszę. Chcia­łem krzy­czeć, ale nie po­tra­fi­łem.

Nagle po­czu­łem na ra­mie­niu dotyk dłoni. Ob­ró­ci­łem się i zo­ba­czy­łem ro­ze­śmia­ną twarz Krzyś­ka. Prze­ni­kli­we, pa­ra­li­żu­ją­ce uczu­cie bycia ob­ser­wo­wa­nym pry­sło w oka­mgnie­niu.

– Do­brze się czu­jesz? – za­py­tał ko­le­ga. – Wy­glą­dasz, jak­byś zo­ba­czył ducha.

– Tam w oknie… – wy­du­ka­łem.

– Ob­raz­ki i na­pi­sy, wiem. Prze­cież wła­śnie o nich dys­ku­to­wa­li­śmy z Piotr­kiem.

– To nie to, wi­dzisz ja…

Nie do­koń­czy­łem, po­nie­waż okno, przez które ob­ser­wo­wa­ła mnie owa pie­kiel­na twarz, gwał­tow­nie się uchy­li­ło. Ob­le­ciał nas blady strach, więc do­pa­dli­śmy do ro­we­rów i za­czę­li­śmy pe­da­ło­wać ile sił w no­gach. Byle od­je­chać na bez­piecz­ną od­le­głość od domu.

– Pier­do­lo­na fa­szyst­ka! – krzyk­nął jesz­cze na od­chod­ne Krzy­siek. Tym razem prze­kleń­stwo nie zro­bi­ło na nikim wra­że­nia, czę­ścio­wo za­głu­szo­ne szu­mem wia­tru.

 

***

Przy­do­mek „Bab­cia Fa­szyst­ka” bar­dzo do­brze się przy­jął, cho­ciaż nikt tak na­praw­dę nie znał jej po­glą­dów ani w ogóle nie wi­dział ko­bie­ty na oczy. A przy­naj­mniej nie w peł­nej oka­za­ło­ści, je­że­li tak to można ująć.

By­wa­ły takie wie­czo­ry, gdy prze­śla­do­wa­ło mnie wspo­mnie­nie owej prze­ra­ża­ją­cej twa­rzy, którą do­strze­głem w oknie. Nie przy­zna­łem się nigdy ni­ko­mu, jak wiel­kie i okrop­ne wra­że­nie na mnie zro­bi­ła. Za­miast tego po­sta­no­wi­łem prze­kuć to wspo­mnie­nie w nie­sa­mo­wi­tą hi­sto­rię. Wiesz, jak to dziel­nie sta­wi­łem czoła Babci Fa­szy­st­ce i wy­gra­łem wojnę spoj­rzeń. Byłem takim… Sa­mo­zwań­czym bo­ha­te­rem, to chyba dobre okre­śle­nie.

Do dzi­siaj nie mam pew­no­ści, kogo chcia­łem oszu­kać, sie­bie czy in­nych. Z moich zna­jo­mych tylko Krzy­siek znał praw­dę, ale z ja­kie­goś wzglę­du nigdy o tym nie mówił na głos, ani mnie nie po­pra­wiał w inny spo­sób.

Dom Babci Fa­szyst­ki bu­dził w nas nie­po­kój, ale i jakąś nie­zdro­wą, pier­wot­ną fa­scy­na­cję. Był inny, a do tego ta­jem­ni­czy i naj­praw­do­po­dob­niej krył w swych mu­rach jakąś mrocz­ną prze­szłość. Odkąd go od­kry­li­śmy, jesz­cze wie­lo­krot­nie prze­jeż­dża­li­śmy w oko­li­cy, pod byle pre­tek­stem. A cza­sem zu­peł­nym „przy­pad­kiem”. Cho­ciaż, im dłu­żej o tym myślę, tym bar­dziej do­cho­dzę do prze­ko­na­nia, że w życiu nie ma żad­nych “przy­pad­ków”.

Co było dość in­try­gu­ją­ce, za­rów­no ob­raz­ki, jak i na­pi­sy cza­sa­mi się zmie­nia­ły. To da­wa­ło pre­tekst, by „od­wie­dzać” dom po­now­nie. Nie wiem jak czę­sto prze­jeż­dża­li­śmy pod okna­mi star­szej pani, ale za każ­dym razem od­czu­wa­li­śmy nie­słab­ną­cą eks­cy­ta­cję.

Jakiś czas póź­niej po­sta­no­wi­li­śmy, że oso­bli­we do­mo­stwo mu­si­my ko­niecz­nie po­ka­zać dziew­czy­nom z klasy. Pod­świa­do­mie chcie­li­śmy im za­im­po­no­wać. Jak o tym po­my­ślę, to dość za­baw­ne, że wtedy jesz­cze uwa­ża­li­śmy je wszyst­kie, zna­czy przed­sta­wi­ciel­ki płci pięk­nej, za głu­pie, ale jed­no­cze­śnie czu­li­śmy prze­moż­ną po­trze­bę po­ka­za­nia im, jacy je­ste­śmy od­waż­ni. Wiek doj­rze­wa­nia rzą­dzi się swo­imi pra­wa­mi, sam ro­zu­miesz.

 

***

W pierw­szej ko­lej­no­ści uzna­li­śmy, że po­ka­że­my dom Ka­ro­li­nie, naj­pięk­niej­szej dziew­czy­nie w kla­sie. O wzglę­dy owej blond pięk­no­ści ry­wa­li­zo­wa­ło wielu chło­pa­ków. Teraz mie­li­śmy re­al­ną oka­zję na­praw­dę jej za­im­po­no­wać.

Gdy do­tar­li­śmy na miej­sce, od razu spo­strze­głem wyraz roz­cza­ro­wa­nia ma­lu­ją­cy się na twa­rzy Ka­ro­li­ny. Naj­wy­raź­niej ob­raz­ki nie zro­bi­ły na dziew­czy­nie więk­sze­go wra­że­nia. Same na­pi­sy okre­śli­ła zwy­czaj­nie głu­pi­mi. Tym samym nasz am­bit­ny plan spa­lił na pa­new­ce.

– Na­praw­dę ścią­gnę­li­ście mnie tutaj, żeby mi po­ka­zać to? Zwy­kła że­na­da, a nie coś strasz­ne­go – sko­men­to­wa­ła dziew­czy­na, moim zda­niem dość nie­grzecz­nie.

– To za­dzwoń do środ­ka – po­wie­dzia­łem cicho.

– Słu­cham?

– Otwórz furt­kę, wejdź po scho­dach i za­dzwoń do drzwi. Chyba się nie boisz, co?

– Ja… – wy­du­ka­ła Ka­ro­li­na. – Oczy­wi­ście, że nie! – za­pew­ni­ła, ale w jej gło­sie bra­ko­wa­ło prze­ko­na­nia.

– Ja też się nie boję! – za­de­kla­ro­wał Krzy­siek. – Pa­trz­cie na to.

Pełni na­pię­cia ob­ser­wo­wa­li­śmy, jak ko­le­ga bez­tro­sko pod­szedł do furt­ki, na­ci­snął klam­kę i… Nic się nie stało. Na­ci­snął raz jesz­cze, potem ko­lej­ny raz, aż wresz­cie za­czął szar­pać z wście­kło­ścią, by na ko­niec opu­ścić ręce w wy­ra­zie bez­sil­no­ści.

– Cho­le­ra jasna, za­mknię­te! Uwie­rzy­cie w to? – za­py­tał.

– Jak je­steś taki męski, to prze­skocz przez płot.

Mu­sisz wie­dzieć, wnu­siu, że w tam­tych cza­sach zwrot „jak je­steś taki męski” sta­no­wił osta­tecz­ne wy­zwa­nie dla mło­de­go chło­pa­ka. Je­że­li by zre­zy­gno­wał, to na bar­dzo długi czas przy­lgnę­ła­by do niego łatka „cioty”. Nie krzyw się tak! To były inne czasy, nie było jesz­cze tej całej po­praw­no­ści, in­klu­zyw­ne­go słow­nic­twa i temu po­dob­nych bzdur. Je­że­li wy­mię­kłeś, to zo­sta­wa­łeś „ciotą”, tak po pro­stu i bez żad­nych pod­tek­stów.

 

***

Jak się pew­nie do­my­ślasz, Krzy­siek po­sta­no­wił udo­wod­nić swoją od­wa­gę i za­czął wspi­nać się na płot. Gdy był już po dru­giej stro­nie, uniósł ręce w ge­ście trium­fu. W od­po­wie­dzi Ka­ro­li­na wy­wró­ci­ła ocza­mi, te­atral­nie uka­zu­jąc na­ra­sta­ją­ce znie­cier­pli­wie­nie. Sta­łem jed­nak wy­star­cza­ją­co bli­sko, by do­strzec nie­po­kój ukry­ty głę­bo­ko w jej oczach.

Krzy­siek pew­nym kro­kiem ru­szył ku drzwiom wej­ścio­wym, ale w pew­nym mo­men­cie za­marł i nad­sta­wił ucha, jakby na­słu­chi­wał. Chcia­łem krzyk­nąć, by wra­cał, ale głos uwiązł mi w gar­dle. Po­dob­nie mieli chyba po­zo­sta­li, bo nikt nie ode­zwał się ni sło­wem. Ob­ser­wo­wa­li­śmy ko­le­gę, który stał, ni­czym mar­mu­ro­wy posąg anio­ła na pły­cie cmen­ta­rza.

– Sły­sze­li­ście to? – za­py­tał nie­spo­dzie­wa­nie i ob­ró­cił głowę w na­szym kie­run­ku. – Te szep­ty… One chyba do­cho­dzą z ogród­ka, pójdę to le­piej spraw­dzić.

Pio­trek usi­ło­wał za­pro­te­sto­wać, ale w dal­szym ciągu nie był w sta­nie wy­krztu­sić z sie­bie choć­by słowa. Ka­ro­li­na pod­bie­gła pod sam płot i ge­sta­mi po­ka­zy­wa­ła Krzyś­ko­wi, żeby pod żad­nym po­zo­rem nie szedł dalej, ale wra­cał czym prę­dzej.

Jed­nak chło­pak nie byłby sobą, gdyby wtedy od­pu­ścił. Ostroż­nym kro­kiem ru­szył w głąb ogro­du. Myślę, że to istot­ne, żebyś wie­dział, wnu­siu, że nikt poza Krzyś­kiem nie za­no­to­wał choć­by szme­ru, więc tym więk­sze było na­ra­sta­ją­ce w nas prze­ra­że­nie.

Gdy chło­pak znik­nął za bu­dyn­kiem, wstrzy­ma­łem od­dech. Cze­ka­li­śmy w na­pię­ciu, każda upły­wa­ją­ca se­kun­da zda­wa­ła się nie mieć końca. Na naj­mniej­szy od­głos, do­cho­dzą­cy choć­by z oko­lic domu Babci Fa­szyst­ki, re­ago­wa­li­śmy ner­wo­wy­mi ru­cha­mi.

Po nie­speł­na pię­ciu mi­nu­tach za­czą­łem się za­sta­na­wiać, czy znaj­dę w sobie tyle od­wa­gi, żeby w razie po­trze­by iść na po­szu­ki­wa­nie Krzyś­ka. Szczę­śli­wie, nie mu­sia­łem tego spraw­dzać w prak­ty­ce, gdyż zza domu wy­ło­ni­ła się zna­jo­ma po­stać. Chło­pak, powłócząc nogami, szedł w naszą stro­nę. Głowę miał opusz­czo­ną, a ręce zwi­sa­ły bez­wład­nie. Gdy do­tarł do furt­ki, pew­nym ru­chem od­blo­ko­wał ją i wy­szedł z po­se­sji Babci Fa­szyst­ki.

– Mar­twi­li­śmy się o cie­bie – po­wie­dzia­ła Ka­ro­li­na. – Dla­cze­go tak długo nie wra­ca­łeś?

– Coś… Coś mnie za­trzy­ma­ło.

– Spo­tka­łeś sta­ru­chę? – za­py­tał Pio­trek.

W jego gło­sie wy­czu­łem nutę eks­cy­ta­cji, cho­ciaż jesz­cze przed chwi­lą na twa­rzy ma­lo­wał się blady strach.

– Nie chcę o tym roz­ma­wiać, chcę wró­cić do domu.

– Ob­le­ciał cię cykor? – Pio­trek za­chi­cho­tał ner­wo­wo.

Wszyst­ko dzia­ło się w ułam­ku chwi­li. Krzy­siek do­sko­czył do py­ta­ją­ce­go, zła­pał go za szyję i po­wa­lił. Usiadł okra­kiem na tor­sie Piotr­ka i pa­trzył pro­sto w oczy. W jego źre­ni­cach błysz­cza­ło coś nie­do­bre­go, jakby do­pie­ro kieł­ku­ją­cy obłęd. Chło­pak nie zdą­żył się jesz­cze ode­zwać, ale siłą od­cią­gnę­li­śmy go na bok. Za­czął ner­wo­wo od­dy­chać, po czym opu­ścił głowę i uro­nił kilka łez.

– Prze­pra­szam, ja… – po­wie­dział.

– A moim zda­niem to wszyst­ko ście­ma, z tą całą Bab­cią Fa­szyst­ką – oznaj­mił Pio­trek. – Moi ro­dzi­ce też tak ga­da­ją, żebym nie wpadł na jakiś głupi po­mysł, czy coś w tym stylu. Nie chcesz po­wie­dzieć, co zo­ba­czy­łeś? – zwró­cił się do Krzyś­ka, który wy­raź­nie był roz­trzę­sio­ny. – Do­brze, sam zo­ba­czę.

Chło­pak otwo­rzył furt­kę i pew­nym kro­kiem po­ma­sze­ro­wał przed sie­bie. Po chwi­li znik­nął za bu­dyn­kiem. Znowu czu­łem, że po­wi­nie­nem za­pro­te­sto­wać, ale nie po­tra­fi­łem wy­do­być z sie­bie choć­by jed­ne­go słowa. 

Do­biegł nas zło­wiesz­czy, prze­ni­ka­ją­cy czasz­kę pisk. Gdy zda­li­śmy sobie spra­wę, że do­cho­dzi z uchy­la­ne­go okna w domu Babci Fa­szyst­ki, spa­ni­ko­wa­li­śmy. Ka­ro­li­na za­czę­ła ner­wo­wo na­wo­ły­wać Piotr­ka, ale nie usły­sze­li­śmy żad­ne­go od­ze­wu. Na dźwięk od­blo­ko­wy­wa­ne­go zamka drzwi wej­ścio­wych do­pa­dli­śmy do ro­we­rów i ucie­kli­śmy. Nikt nie był z tego dumny, ale czego wy­ma­gać od dzie­ci? Mo­żesz nas na­zwać cy­ko­ra­mi i pew­nie bę­dzie w tym dużo racji, ale naj­zwy­czaj­niej w świe­cie by­li­śmy prze­ra­że­ni. 

 

***

Pa­mię­tam, że wie­czo­rem tego sa­me­go dnia pod­szedł do mnie oj­ciec. Po wy­ra­zie jego twa­rzy po­zna­łem, że jest bar­dzo zły. Zanim się ode­zwał, przez dłuż­szą chwi­lę przy­glą­dał mi się ba­daw­czo, jakby chciał po­znać moje myśli. W końcu po­wie­dział:

– Pio­trek był z wami na ro­we­rach, praw­da?

– Tak – przy­tak­ną­łem.

– Cały czas?

– Nie, w pew­nym mo­men­cie się roz­dzie­li­li­śmy. A co? Coś się stało? – wy­pa­li­łem z głu­pia frant.

– Ty mi po­wiedz – oj­ciec nie od­pusz­czał.

– Ale co mam po­wie­dzieć? – Wzru­szy­łem ra­mio­na­mi. – Jeź­dzi­li­śmy sobie, jak to my, bez więk­sze­go celu, po czym w pew­nym mo­men­cie Pio­trek stwier­dził, że już mu się znu­dzi­ło i tyle go wi­dzie­li­śmy.

– To wszyst­ko?

– Tak, to wszyst­ko – za­pew­ni­łem.

Oj­ciec wes­tchnął, gniew w jego oczach mo­men­tal­nie zgasł i zo­stał tylko smu­tek.

– Wi­dzisz, Pio­trek nie wró­cił na noc do domu. Jego ro­dzi­ce bar­dzo się mar­twią, dzwo­ni­li przed chwi­lą.

– Nie wró­cił na noc? – za­py­ta­łem, ze wszel­kich sił usi­łu­jąc ukryć prze­ra­że­nie.

– Nie­ste­ty. Je­że­li ci się co­kol­wiek przy­po­mni, to daj znać. Spra­wa wy­glą­da bar­dzo po­waż­nie.

 

***

Nie chcę cię, wnu­siu, za­nu­dzać po­wta­rza­niem w kółko tego sa­me­go, ni­czym zdar­ta płyta, ale za­sta­na­wiasz się pew­nie, dla­cze­go nie po­wie­dzia­łem ojcu o domu Babci Fa­szyst­ki i o tym, że zo­sta­wi­li­śmy ko­le­gę na łaskę obłą­ka­nej, star­szej ko­bie­ty. Otóż, byłem prze­ko­na­ny, że co­kol­wiek stało się z Piotr­kiem, to była nasza wina. A nie chcia­łem tra­fić do wię­zie­nia. Na samą myśl do­pa­dał mnie blady strach… Nie śmiej się! Mu­sisz zro­zu­mieć, że wtedy tro­chę ina­czej poj­mo­wa­li­śmy świat. W pew­nym sen­sie wszyst­ko było czar­no-bia­łe. Była zbrod­nia, mu­sia­ła być kara.

Tej nocy nie spa­łem do­brze, gdyż drę­czy­ły mnie kosz­ma­ry. Przed ocza­mi ma­ja­czył mi obraz Piotr­ka, który raz za razem po­grą­żał się w mroku. Krzy­czał opę­tań­czo, wy­cią­gał w moim kie­run­ku ręce, jakby bła­ga­jąc o ra­tu­nek. A ja le­ża­łem na łóżku, nie­zdol­ny do naj­drob­niej­sze­go ruchu. Krzy­cza­łem, pła­ka­łem, ale nie po­tra­fi­łem pomóc ko­le­dze.

Nie­spo­dzie­wa­nie Pio­trek zna­lazł się obok mnie i wy­szep­tał mi do ucha:

– To twoja wina. Przez cie­bie zgi­ną­łem.

Obu­dzi­łem się z krzy­kiem, cały zlany potem. Usia­dłem na łóżku, serce wa­li­ło mi jak sza­lo­ne. Przez chwi­lę mia­łem obawy, czy nie obu­dzi­łem ro­dzi­ców, ale wy­glą­da­ło na to, że nie.

 

***

Na­stęp­ne­go dnia Pio­trek nie po­ja­wił się w szko­le. Wy­mie­ni­li­śmy z Krzyś­kiem i Ka­ro­li­ną ukrad­ko­we spoj­rze­nia. Każde z nas miało świa­do­mość nie­uchron­no­ści roz­mo­wy o tym „co dalej”. I rze­czy­wi­ście, na dłu­giej prze­rwie Ka­ro­li­na w końcu po­wie­dzia­ła:

– Ro­dzi­ce Piotr­ka dzwo­ni­li wczo­raj…

– Do nas też – po­wie­dzie­li­śmy jed­no­cze­śnie z Krzyś­kiem. Każdy z nas miał wzrok wbity w pod­ło­gę.

– Mu­si­my tam wró­cić… – po­wie­dzia­ła dziew­czy­na, jej głos zdra­dzał de­ter­mi­na­cję.

– Zwa­rio­wa­łaś?! – krzyk­ną­łem.

– Wła­śnie, zwa­rio­wa­łaś? Bę­dzie­my uda­wać, że nic się nie stało. Ofi­cjal­nie nic nie wiemy. Jak znam życie, to Pio­trek wróci za kilka dni, cały i zdro­wy…

– Co ta­kie­go zo­ba­czy­łeś za domem Babci Fa­szyst­ki? – za­py­ta­ła Ka­ro­li­na przez za­ci­śnię­te zęby.

– Daj mu spok…

– A ty się za­mknij! To przez nas Pio­trek tam wszedł i nie mo­że­my go tak po pro­stu zo­sta­wić! Więc za­py­tam jesz­cze raz, Krzy­siek, co tam zo­ba­czy­łeś?

I tak już per­ga­mi­no­wa twarz chło­pa­ka zro­bi­ła się jesz­cze bled­sza. Wi­dzia­łem wy­raź­nie, że wal­czy z my­śla­mi, nie­pew­ny co po­wie­dzieć.

– Ja… Ja nie mam pew­no­ści… – wy­du­kał w końcu.

– Ciota je­steś, nie facet! – krzyk­nę­ła Ka­ro­li­na, po czym wska­za­ła mnie pal­cem i do­da­ła: – Ty też.

Po tym ob­ró­ci­ła się na pię­cie i od­bie­gła. Na­to­miast Krzy­siek po­wie­dział pół­szep­tem:

– Ona ma rację, mu­si­my tam wró­cić. Pój­dzie­my od razu po szko­le.

 

***

Nie mam pew­no­ści, czy to od­po­wied­nie słowo, ale gdy zna­leź­li­śmy się na ty­łach domu Babci Fa­szyst­ki, po­czu­łem zawód. Naj­wy­raź­niej rze­czy­wi­stość nie spro­sta­ła moim wy­obra­że­niom. Mia­łem na­dzie­ję zo­ba­czyć coś… Nie wiem, nie­sa­mo­wi­te­go? Roz­człon­ko­wa­ne zwło­ki, czy inne po­twor­no­ści, a tym­cza­sem na­po­tka­li­śmy odro­bi­nę ba­ła­ga­nu i nie­sko­szo­ną trawę. To uśpi­ło naszą czuj­ność. Po­win­ni­śmy ucie­kać, a za­czę­li­śmy po­szu­ki­wać.

Wtedy nie umia­łem tego po­skła­dać w jedną ca­łość, ale pod­skór­nie czu­łem, że z Krzyś­kiem jest coś wy­raź­nie nie w po­rząd­ku. Niby był taki sam, jak za­wsze, jed­nak zu­peł­nie inny. Było coś ta­kie­go w jego oczach… To rów­nież po­win­no mnie skło­nić do uciecz­ki.

– Drzwi są otwar­te – wy­pa­lił mój to­wa­rzysz. – Wcho­dzi­my?

– Nie mamy in­ne­go wyj­ścia – od­par­łem bez prze­ko­na­nia.

Prze­kro­czy­li­śmy próg i zna­leź­li­śmy się we­wnątrz przy­bu­dów­ki.

Pierwsze, co nas ude­rzy­ło, to prze­raź­li­wy, gry­zą­cy w oczy odór. Jakby w po­rzu­co­nej uboj­ni ktoś po­sta­no­wił skła­do­wać gni­ją­ce owoce. Fetor był trud­ny do wy­trzy­ma­nia, więc za­kry­li­śmy nosy rę­ka­wa­mi i szli­śmy przed sie­bie, cho­ciaż tak na­praw­dę po­win­ni­śmy byli za­wró­cić.

Gdy już tro­chę oswo­ili­śmy się ze smro­dem, ude­rzy­ło nas coś in­ne­go – istny ogrom świę­tych ob­raz­ków. Wy­peł­nia­ły nie­mal­że całą po­wierzch­nię ścian, two­rząc coś jakby ki­czo­wa­tą ta­pe­tę, wzo­ro­wa­ną na słyn­nych fre­skach Mi­cha­ła Anio­ła. Poza tym pokój był zu­peł­nie pusty, na pod­ło­dze nie było dy­wa­nu, nie po­sta­wio­no też żad­nych mebli. 

Nie mie­li­śmy po­ję­cia, z czego zo­sta­ła zro­bio­na pod­ło­ga, ale z każ­dym kro­kiem wy­da­wa­ła głu­chy trzask, który przy­wo­dził na myśl pę­ka­ją­ce sko­ru­pia­ki. Ostroż­nie sta­wia­li­śmy stopy, mając na­dzie­ję, że to­wa­rzy­szą­ce temu od­gło­sy nie zdra­dzą na­szej obec­no­ści. Praw­do­po­dob­nie by nam się udało, jed­nak nie­spo­dzie­wa­nie Krzy­siek padł jak długi. Pod cię­ża­rem chło­pa­ka pod­ło­ga czę­ścio­wo się za­pa­dła, od­sła­nia­jąc wąską szcze­li­nę.

Szok spo­wo­do­wa­ny zaj­ściem był tak wiel­ki, że mój to­wa­rzysz od­ru­cho­wo wydał z sie­bie okrzyk. Za­mar­li­śmy, gdy usły­sze­li­śmy wy­raź­ne po­ru­sze­nie za drzwia­mi. Po­mo­głem Krzyś­ko­wi wstać. Syk­nął z bólu, gdy tylko po­sta­wił stopę na pod­ło­dze. Wzią­łem go pod ramię i po­kuś­ty­ka­li­śmy razem do drzwi wyj­ścio­wych.

Gdy na­ci­sną­łem klam­kę, za­nie­mó­wi­łem zu­peł­nie. Przede mną nie było za­pusz­czo­ne­go ogród­ka, a długi ko­ry­tarz. Przez chwi­lę prze­szło mi przez myśl, że coś mi się po­my­li­ło, że otwo­rzy­łem nie­wła­ści­we drzwi. Tyle że in­nych nie było.

Usły­sza­łem coś za ple­ca­mi, do­biegł mnie od­głos przy­po­mi­na­ją­cy char­cze­nie. Mi­mo­wol­nie ob­ró­ci­łem się w kie­run­ku źró­dła dźwię­ku. Oka­za­ła się nim star­sza pani, która miała na sobie wy­pło­wia­łą ko­szu­lę nocną, z na­rzu­co­nym na wierzch far­tu­chem z ce­ra­ty. Rzad­kie włosy zo­sta­ły spię­te w nie­dba­ły kok, na nosie spo­czy­wa­ły grube oku­la­ry w ko­lo­rze bursz­ty­nu. Z szyi zwi­sał po­kaź­nych roz­mia­rów złoty krzyż, a ręce szpe­ci­ły licz­ne sińce, które rów­nie do­brze mogły być pla­ma­mi opa­do­wy­mi.

Ko­bie­ta wy­cią­gnę­ła do nas ręce. Chwy­ci­łem moc­niej Krzyś­ka i pu­ści­li­śmy się pędem. Przez próg, a na­stęp­nie ko­ry­ta­rzem. Bie­gli­śmy bez wy­tchnie­nia. Po­ko­ny­wa­li­śmy ko­lej­ne metry, między sta­ry­mi ścia­na­mi o odra­pa­nych ta­pe­tach. Drew­nia­na pod­ło­ga skrzy­pia­ła pod te­ni­sów­ka­mi. A ko­ry­tarz zda­wał się nie mieć końca. Zu­peł­nie jakby wy­dłu­żał się rów­no­mier­nie do na­szych kro­ków.

Par­li­śmy przed sie­bie. Jed­nak w tym samym cza­sie do­słow­nie czu­li­śmy na ple­cach od­dech sta­rusz­ki, która z nie­prze­jed­na­ną kon­se­kwen­cją po­dą­ża­ła na­szym śla­dem. Nie mu­sia­łem się ob­ra­cać, by wie­dzieć, że z każdą se­kun­dą skra­ca­ła dzie­lą­cy nas dy­stans.

Krzy­siek za­czął kuleć. Krzy­czał z bólu przy każ­dym kroku. W końcu upadł, a ja razem z nim. Wsta­łem z naj­więk­szym tru­dem. Spoj­rza­łem na Krzy­sia. W jego oczach wi­dzia­łem strach. Oglą­da­łem prze­ra­że­nie bez­bron­ne­go chłop­ca, drżą­ce­go z nie­mo­cy. A potem zo­ba­czy­łem Bab­cię Fa­szyst­kę, su­ną­cą ko­ry­ta­rzem z wy­cią­gnię­ty­mi rę­ko­ma. Za­char­cza­ła prze­raź­li­wie. Krzy­siek od­ru­cho­wo ob­ró­cił się w jej kie­run­ku. Jego jasne dżin­sy po­ciem­nia­ły w miej­scu kro­cza. Nie je­stem dumny z tego, co zro­bi­łem, wnu­siu… Jed­nak wie­dzia­łem, że nie zdo­łam mu pomóc. Nie mo­głem po­now­nie spoj­rzeć przy­ja­cie­lo­wi w oczy. Zo­sta­wi­łem go. Sie­dzą­ce­go na pod­ło­dze. Na pa­stwę sta­ru­chy.

Gdy do­tar­łem do ko­lej­nych drzwi, usły­sza­łem stłu­mio­ny krzyk, a potem za­pa­no­wa­ła gro­bo­wa cisza. Na­ci­sną­łem klam­kę i wsze­dłem do środ­ka. Wie­dzio­ny in­stynk­tem prze­trwa­nia, za­ry­glo­wa­łem wej­ście i do­dat­ko­wo za­sta­wi­łem ko­mo­dą. Byłem prze­ko­na­ny, że chwi­lo­wo je­stem bez­piecz­ny. Z per­spek­ty­wy czasu wy­da­je mi się nie­spra­wie­dli­we, że wsze­dłem do domu, by ura­to­wać jed­ne­go przy­ja­cie­la, lecz za­miast tego stra­ci­łem też dru­gie­go. A na do­miar złego sam sta­łem się zwie­rzy­ną i po­zo­sta­wa­ło wy­łącz­nie kwe­stią czasu, aż zo­sta­nę ko­lej­ną ofia­rą.

Jed­nak w tam­tej chwi­li po­trze­bo­wa­łem odro­bi­ny wy­tchnie­nia. Za­im­pro­wi­zo­wa­na ba­ry­ka­da spra­wia­ła wra­że­nie na tyle so­lid­nej, że jej sfor­so­wa­nie po­win­no zająć dłuż­szą chwi­lę, więc mo­głem ro­zej­rzeć się po wnę­trzu.

Nie byłem zdzi­wio­ny ogrom­ną ilo­ścią świę­tych ob­ra­zów roz­wie­szo­nych na ścia­nach, osta­tecz­nie to już wi­dzia­łem. Znacz­nie bar­dziej nie­po­ko­ją­ce wra­że­nie ro­bi­ły na mnie licz­ne rzeź­by i po­są­gi przed­sta­wia­ją­ce Naj­święt­szą Ma­ry­ję Pannę. Zimny dreszcz prze­szedł mi po ple­cach, gdy zda­łem sobie spra­wę, że ich mar­twe, drew­nia­ne i ka­mien­ne, oczy wpa­tru­ją się pro­sto we mnie.

Czy one żyły? Nie, to nie­moż­li­we. Naj­wy­raź­niej wy­obraź­nia pła­ta­ła mi figle. Jed­nak po­mi­mo prze­peł­nia­ją­ce­go mnie stra­chu, po­sta­no­wi­łem to spraw­dzić. Nie spusz­cza­jąc wzro­ku z po­są­gów, zro­bi­łem czte­ry kroki w prawo. Dalej czu­łem na sobie ich spoj­rze­nia, prze­ni­ka­ją­ce duszę i ciało.

Prze­mie­ści­łem się po po­miesz­cze­niu jesz­cze kil­ku­krot­nie. Cho­ciaż nie wy­chwy­ci­łem choć­by naj­mniej­sze­go ruchu gałek ocznych, to wszyst­kie Ma­ry­je nie­złom­nie wo­dzi­ły za mną wzro­kiem. Był­bym to­czył tę po­nu­rą grę w nie­skoń­czo­ność, ale po­tkną­łem się na czymś za­le­ga­ją­cym na pod­ło­dze. Kuc­ną­łem, by le­piej zo­ba­czyć, co to było, ale szyb­ko tego po­ża­ło­wa­łem. Oto mia­łem przed sobą wy­su­szo­ne zwło­ki dziec­ka, przy któ­rych le­ża­ła wy­rwa­na kart­ka z wi­ze­run­kiem dziew­czyn­ki z czer­wo­nym na­kry­ciem głowy. Prze­peł­nio­ny stra­chem i obrzy­dze­niem, krzyk­ną­łem.

Dzi­kie wa­le­nie w za­ba­ry­ka­do­wa­ne drzwi uświa­do­mi­ło mi, że po­peł­ni­łem błąd. Po­now­nie do­bie­gło mnie char­cze­nie sta­ru­chy. W po­szu­ki­wa­niu drogi uciecz­ki za­czą­łem go­rącz­ko­wo bie­gać po po­miesz­cze­niu. Ścia­nę za jed­nym z po­są­gów zdo­bił nie­wiel­ki wi­traż z wi­ze­run­kiem Trój­cy Świę­tej. So­lid­nym kop­nię­ciem roz­bi­łem szkło, otwie­ra­jąc przej­ście do ko­lej­ne­go ko­ry­ta­rza. Gdy prze­dzie­ra­łem się do środ­ka, coś ostre­go roz­darło mi skórę na ręce. Rana nie była bar­dzo głę­bo­ka, ale pa­skud­nie krwa­wi­ła. Zdją­łem ko­szul­kę i zro­bi­łem z niej pro­wi­zo­rycz­ny ban­daż. Mo­głem mieć tylko na­dzie­ję, że to wy­star­czy.  

Po­bie­głem ko­ry­ta­rzem, który tym razem oka­zał się znacz­nie krót­szy. Na jego końcu były scho­dy pro­wa­dzą­ce na górę. Bez chwi­li za­sta­no­wie­nia za­czą­łem prze­mie­rzać ko­lej­ne stop­nie, aż do­tar­łem do ma­syw­nych drzwi.

Gdy je otwo­rzy­łem, wsze­dłem do po­ko­ju, który daw­niej mu­siał peł­nić rolę sy­pial­ni. Spo­dzie­wa­łem się po­now­nie zo­ba­czyć ścia­ny ob­wie­szo­ne ob­ra­za­mi, ale poza po­je­dyn­czym krzy­żem tutaj prak­tycz­nie nie było żad­nych sym­bo­li re­li­gij­nych ani in­nych świę­tych ob­raz­ków. Po­wró­cił za to in­ten­syw­ny fetor, przez który do­sta­łem spa­zma­tycz­ne­go ataku kasz­lu, a na­stęp­nie zwy­mio­to­wa­łem reszt­ki dru­gie­go śnia­da­nia, które oj­ciec spa­ko­wał mi do szko­ły.

Gdy już do­sze­dłem do sie­bie, zo­ba­czy­łem w kącie po­miesz­cze­nia ma­syw­ny bu­ja­ny fotel, ewi­dent­nie nad­gry­zio­ny zębem czasu. Z pod­ło­kiet­ni­ka zwi­sał ludz­ki szkie­let. Już na pierw­szy rzut oka było dla mnie jasne, że mu­siał na­le­żeć do dziec­ka. Był zwy­czaj­nie zbyt mały na osobę do­ro­słą.

Nie mam pew­no­ści, czy w tak krót­kim cza­sie, który dzie­lił mnie od mo­men­tu wej­ścia do domu do tamtej wła­śnie chwi­li, mo­głem zu­peł­nie zo­bo­jęt­nieć na widok ludz­kich szcząt­ków. A może to był efekt bu­zu­ją­cej mi we krwi ad­re­na­li­ny? Jed­nak tym razem nie krzyk­ną­łem. Po­wiem wię­cej: zwło­ki nie zro­bi­ły na mnie żad­ne­go wra­że­nia. A to bar­dzo nie­do­bry znak.

Po­stą­pi­łem kilka kro­ków na­przód i zo­ba­czy­łem, że przy fo­te­lu leży wy­rwa­na kart­ka z książ­ki, z ilu­stra­cją przed­sta­wia­ją­cą uśmiech­nię­te­go wilka pu­ka­ją­ce­go do drzwi domku, w któ­re­go wnę­trzu znaj­do­wa­ły się małe kozy.

Wtedy coś we mnie pękło. Usia­dłem na pod­ło­dze i za­kry­łem twarz dłoń­mi. Usi­ło­wa­łem zna­leźć wy­ja­śnie­nia. Cze­go­kol­wiek, co nada­ło­by temu wszyst­kie­mu ja­ki­kol­wiek sens. Jed­nak bez­sku­tecz­nie. Na do­miar złego za­wi­nię­ta na ra­mie­niu ko­szul­ka za­czę­ła przesiąkać krwią. Cho­ciaż byłem jesz­cze dziec­kiem, za­klą­łem siar­czy­ście, ni­czym stały by­wa­lec naj­gor­szej spe­lu­ny.

Po­now­nie usły­sza­łem prze­raź­li­we char­cze­nie, po któ­rym włosy zje­ży­ły mi się na ciele. Zanim zdą­ży­łem za­re­ago­wać, wy­ma­lo­wa­na siń­ca­mi, wy­su­szo­na, ale nie­zwy­kle silna ręka po­chwy­ci­ła mnie i unio­sła w po­wie­trze, by na­stęp­nie rzu­cić o ścia­nę. Po­ciem­nia­ło mi przed ocza­mi, ale reszt­ką sił wsta­łem. Nogi się pode mną ugi­na­ły, jed­nak zdo­ła­łem utkwić wzrok w moim opraw­cy, któ­rym była prze­raź­li­wa sta­ru­cha.

– Cccco… Co zro­bi­łaś moim przy­ja­cio­łom, stara rasz­plo? – za­chry­pia­łem.

Ko­bie­ta spoj­rza­ła na mnie ba­daw­czo, ale się nie ode­zwa­ła. Za­miast tego wska­za­ła pal­cem album ze zdję­cia­mi. Nie mam pew­no­ści, czy sam kie­ro­wa­łem swo­imi po­czy­na­nia­mi, czy też zmu­si­ła mnie do tego jakaś nie­wi­dzial­na siła, ale wsta­łem, pod­sze­dłem do ko­mo­dy i za­czą­łem wer­to­wać fo­to­gra­fie.

Nie­któ­re były bar­dzo stare, jesz­cze czar­no-bia­łe i po­marsz­czo­ne wsku­tek upły­wu lat. Inne spra­wia­ły wra­że­nie znacz­nie now­szych, jakby były wy­wo­ła­ne do­słow­nie przed kil­ko­ma dnia­mi. Tym, co łą­czy­ło wszyst­kie zdję­cia, były nie­na­tu­ral­ne, mar­twe oczy uwiecz­nio­nych na nich dzie­ci. Owe oczy były otwar­te, ale w oczy­wi­sty spo­sób po­zba­wio­ne życia.

Ilość zdjęć była przy­tła­cza­ją­ca. Czy to moż­li­we, że wszyst­kie te dzie­ci były ofia­ra­mi sta­ru­chy? Pró­bo­wa­łem od­rzu­cić od sie­bie tę myśl, gdyż była zbyt prze­ra­ża­ją­ca. Gdy jed­nak unio­słem wzrok znad al­bu­mu i spoj­rza­łem na ko­bie­tę, zro­zu­mia­łem, że ona rze­czy­wi­ście była od­po­wie­dzial­na za te morderstwa. Zaś zdję­cia… One sta­no­wi­ły tro­fea. Nie wie­dzia­łem tylko, dla­cze­go sta­ru­cha na­le­ga­ła, bym je obej­rzał.

Wszyst­ko uło­ży­ło się w lo­gicz­ną ca­łość, gdy do­tar­łem do ostat­niej fo­to­gra­fii. Tu cho­dzi­ło wy­łącz­nie o zła­ma­nie mnie. I muszę przy­znać, że po­skut­ko­wa­ło. Oto mia­łem przed ocza­mi zdję­cie, na któ­rym uwiecz­nio­no Piotr­ka. Jego oczy były mar­twe. Choć za­mkną­łem po­wie­ki, nie po­tra­fi­łem w żaden spo­sób wy­ma­zać z głowy tego upior­ne­go ob­ra­zu. W jed­nej chwi­li album wy­su­nął mi się z rąk i z hu­kiem spadł na pod­ło­gę. To wy­wo­ła­ło wście­kłość star­szej pani, o któ­rej obec­no­ści nie­mal­że zdą­ży­łem za­po­mnieć. Isto­ta do­sko­czy­ła do mnie i po­now­nie unio­sła w górę, by raz jesz­cze rzu­cić, ni­czym szma­cia­ną lalką. Przed ocza­mi mia­łem już tylko ciem­ność.

 

***

Obu­dzi­łem się na pod­ło­dze w zim­nym po­miesz­cze­niu, z któ­re­go biło wil­go­cią. Podłogi nie wyłożono żadnymi płytkami, stanowił ją goły beton. W gło­wie dalej mi dud­ni­ło od nie­daw­ne­go zde­rze­nia ze ścia­ną. Wy­da­rze­nia ostat­nich minut za­czę­ły po­wra­cać mi­gaw­ka­mi, a we mnie na­ra­sta­ło na­pię­cie.

Nie­wiel­kie okna były umiej­sco­wio­ne bli­sko su­fi­tu i zo­sta­ły nie­dba­le za­kry­te sta­ry­mi pły­ta­mi wió­ro­wy­mi. Wątłe snopy świa­tła wpa­da­ły do środ­ka, dzię­ki czemu mo­głem ro­zej­rzeć się po po­miesz­cze­niu, które mu­sia­ło być piw­ni­cą.

Me­ta­lo­we re­ga­ły były zbyt ni­skie, żebym mógł się­gnąć okien, a jed­no­cze­śnie sta­now­czo za cięż­kie na próby usta­wie­nia z nich wieży. Przez dłuż­szą chwi­lę na­pie­ra­łem na za­ku­rzo­ne meble, ale osta­tecz­nie ska­pi­tu­lo­wa­łem, uzna­jąc swoją po­raż­kę. Osią­gną­łem wy­łącz­nie tyle, że po­ra­ni­łem dło­nie i znowu za­bra­kło mi tchu.

Usia­dłem w kącie piw­ni­cy zre­zy­gno­wa­ny. Gdy spo­strze­głem gni­ją­ce zwło­ki dziec­ka, zu­peł­nie mnie to nie obe­szło. Dla mojej psy­chi­ki było to już zwy­czaj­nie zbyt wiele. Obok zwłok le­ża­ła wy­rwa­na kart­ka z książ­ki, za­wie­ra­ją­ca ilu­stra­cję przed­sta­wia­ją­cą żabę w ko­ro­nie, ale ją także zi­gno­ro­wa­łem. W tym mo­men­cie moją głowę za­przą­ta­ły nie­po­ko­ją­ce myśli.

Dla­cze­go Bab­cia Fa­szyst­ka mnie nie za­bi­ła? W jakim celu tra­fi­łem do piw­ni­cy? Mimo naj­szczer­szych chęci nie po­tra­fi­łem tego zro­zu­mieć.

Kątem oka wy­chwy­ci­łem, że snopy świa­tła za­czy­na­ją mi­go­tać, co wska­zy­wa­ło na jakiś ruch po dru­giej stro­nie. Kur­czo­wo ucze­pi­łem się myśli, że to musi być pomoc, więc do­sko­czy­łem do naj­bliż­sze­go re­ga­łu i za­czą­łem krzy­czeć. Moż­li­we, że było to nie­roz­waż­ne z mojej stro­ny, ale już nic mnie nie ob­cho­dzi­ło.

Ode­tchną­łem z ulgą, gdy usły­sza­łem:

– Aspi­rant Ko­wal­ski, po­li­cja. Jak się na­zy­wasz, chłop­cze?

Głos męż­czy­zny re­zo­no­wał w mojej gło­wie. Po­mi­mo oszo­ło­mie­nia udało mi się wy­du­kać imię i na­zwi­sko.

– Je­steś tam sam?

– Tak – po­twier­dzi­łem.

– Do­brze, odsuń się od okna, spró­bu­je­my je wy­wa­żyć i wyciągnąć cię stamtąd.

Na­stęp­nie wy­da­rze­nia po­to­czy­ły się w przy­spie­szo­nym tem­pie. Gdy zna­la­złem się na ze­wnątrz, za­czerp­ną­łem po­wie­trza, jak­bym robił to pierw­szy raz w życiu. Zu­peł­nie ni­czym czło­wiek uwię­zio­ny pod taflą lodu, który w ostat­niej chwi­li, tuż przed utra­tą przy­tom­no­ści, wy­do­sta­je się na po­wierzch­nię, by za­czerp­nąć ży­cio­daj­nego tlenu.

Jeden z po­li­cjan­tów od­pro­wa­dził mnie do ra­dio­wo­zu, trzech po­zo­sta­łych za­czę­ło prze­szu­ki­wać dom. Trwa­ło to nie­zno­śnie długo. Z każdą upły­wa­ją­cą se­kun­dą ogar­nia­ło mnie prze­ra­ża­ją­ce wra­że­nie, że funk­cjo­na­riu­sze już do nas nie wrócą, gdyż do­pad­nie ich upior­na sta­ru­cha, która miesz­ka w domu.

Na szczę­ście byłem w błę­dzie, a po­li­cjan­ci wró­ci­li. Cali i zdro­wi. Gdy stali przy ra­dio­wo­zie, za­czę­li go­rącz­ko­wo dys­ku­to­wać, a ich oczy co chwi­lę ły­pa­ły w moją stro­nę. Po­mi­mo szoku zro­zu­mia­łem, że dom naj­wy­raź­niej był opusz­czo­ny od lat i nie zna­le­zio­no w środ­ku ja­kich­kol­wiek śla­dów Piotr­ka.

– Po­wiedz mi, chłop­cze, co ro­bi­łeś w piw­ni­cy? – za­py­tał aspi­rant Ko­wal­ski. – Tak na­praw­dę.

– Ja… Ja zo­sta­łem tam wrzu­co­ny i za­mknię­ty siłą. Zro­bi­ła to Bab­cia Fa­szyst­ka, która tu miesz­ka – od­po­wie­dzia­łem łamiącym się gło­sem.

Po­li­cjan­ci wy­mie­ni­li po­ro­zu­mie­waw­cze spoj­rze­nia.

– Po­słu­chaj, wiem, że sły­sza­łeś, o czym roz­ma­wia­li­śmy. Wła­ści­ciel od lat prze­by­wa za ­gra­ni­cą, a w środ­ku nikt nie miesz­ka. Ani nie po­miesz­ku­je, nie zna­leź­li­śmy cze­go­kol­wiek, co sugerowałoby inny sce­na­riusz.

– A te ob­raz­ki w oknach? – Wska­za­łem pal­cem licz­ne wi­ze­run­ki Matki Bo­skiej.

– Przyj­rzyj się uważ­nie, chłop­cze. Wszyst­kie są wy­bla­kłe i po­kry­te pa­ję­czy­na­mi – po­wie­dział drugi z mun­du­ro­wych.

Roz­ło­ży­łem ręce w ge­ście bez­sil­no­ści.

– A po­roz­rzu­ca­ne wszę­dzie zwło­ki dzie­ci?

– Żad­nych zwłok nie zna­leź­li­śmy – od­po­wie­dział Ko­wal­ski. – No, je­że­li nie li­czyć kilku mar­twych myszy – za­chi­cho­tał.

– Prze­cież ja je wi­dzia­łem na wła­sne oczy! W środ­ku umie­ra­ły dzie­ci! Dla­cze­go mi nie wie­rzy­cie!? No i piw­ni­ca, prze­cież sam się w niej nie za­mkną­łem!

– Drzwi były otwar­te – dodał drugi po­li­cjant, w jego gło­sie wy­brzmie­wa­ła lekka iry­ta­cja.

– To skąd wy się tutaj wzię­li­ście, skoro wszyst­ko jest w po­rząd­ku?!

– Do­sta­li­śmy za­wia­do­mie­nie od ro­dzi­ców two­jej ko­le­żan­ki, Ka­ro­li­ny… Jak jej tam było? Nowak. Ka­ro­li­ny Nowak, więc przy­je­cha­li­śmy – wy­ja­śnił aspi­rant Ko­wal­ski.

– Ale…

– Dość już tych nie­stwo­rzo­nych hi­sto­rii, od­wie­zie­my cię do domu. Ro­dzi­ce z pew­no­ścią są bar­dzo zmar­twie­ni twoim znik­nię­ciem. Nie wiem co to za dziw­na moda, cho­wać się po opusz­czo­nych do­mach, ale wię­cej tak nie rób, do­brze? Ufam, że to całe zaj­ście bę­dzie dla cie­bie wy­star­cza­ją­cą na­ucz­ką.

– Ale…

– Bez dys­ku­sji – po­wie­dział po­li­cjant, po czym usiadł za kie­row­ni­cą ra­dio­wo­zu, uru­cho­mił go i ru­szył.

 

***

Gdy wró­ci­łem do domu, ro­dzi­ce rze­czy­wi­ście wy­glą­da­li na zmar­twio­nych. Co oczy­wi­ste, nie po­wstrzy­ma­ło to ich od urzą­dze­nia mi po­rząd­ne­go ochrza­nu. Pa­mię­tam, że jesz­cze przez kilka dni czu­łem na tyłku pro­mie­niu­ją­ce wspo­mnie­nie oj­cow­skie­go pasa…

Wi­nien ci jesz­cze je­stem wy­ja­śnie­nie w kwe­stii moich za­gi­nio­nych ko­le­gów, Piotr­ka i Krzyś­ka. Dla nich ta hi­sto­ria nie za­koń­czy­ła się happy endem. Przez jakiś czas byli jesz­cze po­szu­ki­wa­ni przez służ­by. Ro­dzi­ce przy­kle­ja­li ogło­sze­nia na słu­pach, pu­bli­ko­wa­li je w lo­kal­nej pra­sie, ale bez po­wo­dze­nia. Z cza­sem zwy­czaj­nie uzna­no ich za zmar­łych, cho­ciaż ciał nigdy nie od­na­le­zio­no.

 

***

– Ko­niec – oznaj­mia dzia­dek. – Po­do­ba­ła ci się ta hi­sto­ria?

– Jesz­cze jak! Szko­da tylko, że nigdy nie wy­ja­śni­ło się, jaki los spo­tkał Bab­cię Fa­szyst­kę.

– Kto wie? Kto wie…

Jaś cały dy­go­cze wsku­tek emo­cji, które wzbu­dzi­ła w nim hi­sto­ria opo­wie­dzia­na przez dziad­ka. Jego twarz po­kry­wa­ją wy­pie­ki, a oczy wy­peł­nia żar. Chło­piec ze­ska­ku­je z kolan dziad­ka i kręci się po sa­lo­nie bez wy­raź­ne­go celu.

– Dziad­ku?

– Tak, wnu­siu?

– Opo­wiesz mi jesz­cze jedną hi­sto­rię?

– Nie mamy na to już czasu – od­po­wia­da nieco zbyt twar­do, ale po chwi­li ła­god­nie­je. – Przy­kro mi.

Na twa­rzy Jasia ma­lu­je się roz­cza­ro­wa­nie, ale ogar­nię­ty falą go­rą­ca nie prze­sta­je krą­żyć po sa­lo­nie. 

– Wspo­mi­na­łeś, że masz jakiś pięk­ny zbiór baśni, po­ka­żesz mi?

– Oczy­wi­ście – mówi dzia­dek, wsta­je z fo­te­la i pod­cho­dzi do re­ga­łu. Wodzi wzro­kiem w po­szu­ki­wa­niu wła­ści­wej książ­ki, po czym wy­cią­ga ją i wrę­cza wnucz­ko­wi.

Jaś gła­dzi z na­masz­cze­niem skó­rza­ny, zdo­bio­ny grzbiet Baśni Braci Grimm. Jest wprost za­chwy­co­ny. Otwie­ra książ­kę i za­czy­na ją kart­ko­wać. Ze zdu­mie­niem od­kry­wa, że część stron wy­rwa­no, inne zaś noszą ślady nie­dba­łe­go kle­je­nia. Jest wy­raź­nie roz­cza­ro­wa­ny, więc od­kła­da tom na miej­sce. 

Chło­piec już pra­wie od­cho­dzi od re­ga­łu, jed­nak do­strze­ga nie­wiel­ki ob­ra­zek z wi­ze­run­kiem Matki Bo­skiej. Do ramki do­cze­pio­na jest kart­ka. Jaś nie po­tra­fi jesz­cze do­brze czy­tać, więc sku­pia się z ca­łych sił i za­czy­na li­te­ro­wać na głos:

– A – L – L – E – L – U –J – A… Dziad­ku?

– Tak…? – męż­czy­zna cięż­ko wzdy­cha.

– Co tutaj jest na­pi­sa­ne?

– “Al­le­lu­ja i do pia­chu”.

– O, to zu­peł­nie jak w domu… – Ja­siek urywa w po­ło­wie zda­nia i cały się wzdry­ga, ni­czym wy­rwa­ny z głę­bo­kie­go snu.

Chło­piec od­dy­cha z wy­raź­nym tru­dem, a na twa­rzy wy­kwi­ta mu ru­mie­niec. Od­wra­ca się do dziad­ka, który cały ten czas stoi za jego ple­ca­mi, i spo­glą­da na niego, jakby wi­dział go pierw­szy raz w życiu. Ja­siek mruży oczy i de­li­kat­nie prze­krzy­wia głowę. Za­le­wa go setka myśli. Chło­piec nie­pew­nie robi krok w tył.

– Kkk… Kim je­steś? – duka.

– Nie po­zna­jesz mnie?

– Z pew­no­ścią nie je­steś moim dziad­kiem! – krzy­czy chło­piec i rzuca się w kie­run­ku drzwi.

Męż­czy­zna z nie­ludz­ką szyb­ko­ścią łapie Jasia i unosi w po­wie­trzu. Przez chwi­lę tak­su­je wzro­kiem prze­ra­żo­ne­go chłop­ca, po czym spo­glą­da mu pro­sto w mokre od łez oczy i mówi:

– Masz rację, nie je­stem twoim dziad­kiem, mam na imię Krzysz­tof.

– Puść mnie! Bo mój tata zrobi ci krzyw­dę! – grozi chło­piec.

– Oba­wiam się, że to nie­moż­li­we.

– Pro­szę, puść mnie – błaga Ja­siek, pod­czas gdy na no­gaw­ce spodni ro­śnie mu mokra plama.

– Cii… Już do­brze, tak po pro­stu musi być. – Chru­pot ła­ma­ne­go karku roz­no­si się po po­miesz­cze­niu wraz z to­wa­rzy­szą­cym mu smut­nym za­wo­dze­niem, przy­wo­dzą­cym na myśl duszę opusz­cza­ją­cą ciało. – Tak za­wsze mu­sia­ło być…

Męż­czy­zna w ciszy przy­glą­da się po­zba­wio­nym bla­sku życia oczom chłop­ca. Ten widok koi go, za­spo­ka­ja pier­wot­ny głód tkwią­cy głę­bo­ko w sercu. Cie­szy go także, że do­pra­wił duszę Jasia hi­sto­rią, którą sam wy­my­ślił, a nie tylko bez­myśl­nie prze­czy­tał ze zbio­ru baśni. Teraz ro­zu­mie, że tak jest le­piej. To jest wła­ści­wa me­to­da.

Nie­spo­dzie­wa­nie ude­rza go uczu­cie, któ­re­go już od dawna nie za­znał. Nie­po­kój. Poj­mu­je, że nie­świa­do­mie zmie­nił za­sa­dy gry. A wkrót­ce znowu po­czu­je głód.

Z po­gar­dą w oczach roz­luź­nia uchwyt, a bez­wład­ne zwło­ki dziec­ka spa­da­ją na pod­ło­gę. Na­stęp­nie Krzysz­tof pod­cho­dzi do okna i ob­ser­wu­je kro­ple desz­czu, które two­rzą na szy­bie mo­zai­kę kształ­tów. Po­now­nie od­wra­ca się do zwłok Jasia i mówi szep­tem:

– Będę jesz­cze mu­siał opo­wie­dzieć bajkę two­jej sio­strze. Mam przy­go­to­wa­ną hi­sto­rię, która z całą pew­no­ścią przy­pad­nie jej do gustu.

 

***

– Prze­pra­szam, czy może mi pani pomóc z za­ku­pa­mi? – męż­czy­zna zwra­ca się do ele­ganc­ko ubra­nej dwu­dzie­sto­lat­ki. – Wzią­łem tro­chę za dużo i nie mogę tego unieść.

Ko­bie­ta tak­su­je go wzro­kiem, waha się przez mo­ment, ale osta­tecz­nie kiwa głową. Pod­no­si re­kla­mów­ki wy­peł­nio­ne je­dze­niem i ze zdu­mie­niem od­kry­wa, że wcale nie są cięż­kie. Skoro już jed­nak zgo­dzi­ła się pomóc, to idzie za cio­sem.

– Da­le­ko pan miesz­ka? – pyta.

– Nie­da­le­ko, do­słow­nie tam za ro­giem. – Wska­zu­je ge­stem kie­ru­nek.

– Do­brze, chodź­my zatem.

Po nie­ca­łych dwu­stu me­trach męż­czy­zna przy­sta­je, opie­ra się o la­tar­nię i głę­bo­ko od­dy­cha, jakby z wy­sił­kiem.

Tylko mi tutaj nie zejdź, sta­rusz­ku, myśli ko­bie­ta.

– Dzię­ku­ję ci, dziec­ko, za pomoc. Na stare lata czło­wiek nie­do­łęż­nie­je. A był czas, gdy na widok ta­kiej pa­nien­ki jak ty…

– Nie ma naj­mniej­sze­go pro­ble­mu – prze­ry­wa męż­czyź­nie, jakby spo­dzie­wa­jąc się ob­le­śne­go ko­men­ta­rza z jego stro­ny. – Jest pan w sta­nie iść dalej?

– Tak… Tak, chodź­my.

Gdy wresz­cie do­cie­ra­ją na miej­sce, ko­bie­ta czuje ulgę. To­wa­rzy­stwo star­sze­go męż­czy­zny oka­za­ło się znacz­nie bar­dziej wy­cień­cza­ją­ce, niż my­śla­ła. Po­now­nie na niego spo­glą­da. Ze zdu­mie­niem do­cho­dzi do wnio­sku, że czło­wiek wcale nie jest tak stary, jak pier­wot­nie za­ło­ży­ła.

– Dzię­ku­ję ci za pomoc, moja droga. Może mógł­bym ci się jakoś od­wdzię­czyć?

– To na­praw­dę dro­biazg, więc nie ma ta­kiej po­trze­by.

– Wy­bacz mi moje ma­nie­ry! Nie za­py­ta­łem nawet jak masz na imię!

– Mał­go­rza­ta, bar­dzo mi miło – mówi ko­bie­ta i wy­cią­ga dłoń.

– Pięk­ne imię… Na­praw­dę pięk­ne. Ja z kolei je­stem Krzysz­tof – od­po­wia­da, po czym od­wza­jem­nia gest. – Może wej­dziesz na mo­ment? Chciał­bym ci coś opo­wie­dzieć. – W oczach męż­czy­zny po­ja­wia się nie­po­ko­ją­cy błysk.

Nie­spo­dzie­wa­na pro­po­zy­cja spra­wia, że Mał­go­rza­ta unosi wzrok i do­strze­ga zruj­no­wa­ny dom, który musi być chyba ostat­nią nie­wy­re­mon­to­wa­ną “kost­ką” na osie­dlu. Od lat nie wi­dzia­ła bu­dyn­ku w tak opła­ka­nym sta­nie. Dreszcz obrzy­dze­nia oraz lęku prze­cho­dzi ko­bie­tę na myśl o tym, że mo­gła­by wejść do środ­ka.

– Dzię­ku­ję za za­pro­sze­nie, ale na­praw­dę muszę się już zbie­rać. Po­win­nam ode­brać brata ze szko­ły. 

– Pro­szę, zajmę ci do­słow­nie kilka chwil – na­le­ga Krzysz­tof.

– Nie. Na­praw­dę muszę już iść. Do wi­dze­nia!

– Za­śnij, dzie­ci­no. Za­śnij, a wszyst­ko bę­dzie jak w baśni… 

– Słu­cham?!

Męż­czy­zna wzdy­cha prze­cią­gle, po czym w jed­nej chwi­li do­ska­ku­je do Mał­go­rza­ty i kła­dzie jej rękę na czole. Ko­bie­ta mo­men­tal­nie traci czu­cie w no­gach i osuwa się na zie­mię.

– Myślę, że jed­nak ze­chcesz mnie wy­słu­chać – szep­cze Krzysz­tof pro­sto do ucha ofia­ry. – Zresz­tą nie masz wyj­ścia…

 

***

Bo­ha­te­rem hi­sto­rii, którą ci opo­wiem, jest męż­czy­zna w sile wieku. Pro­szę, nie wierć się, tak bę­dzie dla cie­bie le­piej! Do­sko­na­le, grzecz­na dziew­czy­na. O czym to ja…? Już wiem. Ów męż­czy­zna, po la­tach spę­dzo­nych na emi­gra­cji, wró­cił wresz­cie do domu, w któ­rym się wy­cho­wał. Nie­ste­ty, jak to czę­sto bywa, po­cząt­ko­wa eu­fo­ria, bę­dą­ca skut­kiem ubocz­nym po­wro­tu w ro­dzin­ne stro­ny, dość szyb­ko ustą­pi­ła miej­sca znu­dze­niu i wszech­ogar­nia­ją­ce­mu po­czu­ciu bez­na­dziei.

Męż­czy­zna z nie­po­ko­jem od­krył, że po­zor­nie zna­jo­me mu miej­sca oka­zy­wa­ły się zu­peł­nie obce. Niby wszyst­ko było po sta­re­mu, a jed­nak każdy ele­ment uległ zmia­nie. Cza­sem były to zmia­ny drob­ne, innym razem fun­da­men­tal­ne. Za­wsze jed­nak je do­strze­gał i nie da­wa­ły mu spo­ko­ju.

Po­dob­no nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki. Usły­sza­łem kie­dyś, że dzie­je się tak dla­te­go, że rzeka pły­nie, a przez to ulega nie­ustan­nym prze­obra­że­niom. Po­dob­nie jest z ży­ciem. Nie można za­trzy­mać go w jed­nym mo­men­cie, a potem po la­tach bez­bo­le­śnie wró­cić w to samo miej­sce. Bo to już nie bę­dzie nasze miej­sce, ro­zu­miesz? Nasz bo­ha­ter, cho­ciaż nie jest to naj­lep­sze okre­śle­nie, tak wła­śnie my­ślał. Był na­iw­ny w tej swo­jej no­stal­gii za utra­co­nym cza­sem.

Mu­sisz wie­dzieć, droga Mał­go­rza­to, że męż­czy­znę wy­róż­niał pe­wien istot­ny szcze­gół. Otóż miał on dość nie­ty­po­wą po­trze­bę… Żeby utrzy­mać mło­dość ciała i ducha, żywił się du­sza­mi ma­łych chłop­ców. Ile ich było? Och, nie pytaj mnie o licz­by! Nie umiem ich podać nawet w przy­bli­że­niu. Poza tym, to nie ilość jest ważna, ale ich od­po­wied­nie przy­go­to­wa­nie. Nie można ot tak po­chwy­cić czy­jejś duszy i się nią na­kar­mić. Dla­te­go po­trzeb­ne są hi­sto­rie, opo­wie­ści, ba­śnie!

Czy wie­dzia­łaś, że w każ­dej baśni jest ukry­te ziar­no praw­dy? Kie­dyś mu­sia­łaś o tym sły­szeć, moż­li­we nawet, że wie­rzy­łaś w to, będąc jesz­cze dziec­kiem. Zdra­dzę ci jed­nak pe­wien se­kret. Wszyst­kie ba­śnie są tak na­praw­dę szcze­rą praw­dą, je­dy­nie ich forma, a przez to prze­kaz, ule­gła przez lata drob­nym znie­kształ­ce­niom. Czy jed­nak po­win­no nas to dzi­wić? Prze­cież sam świat także stra­cił wiele ze swo­jej pier­wot­nej magii. Po­ja­wi­ła się te­le­wi­zja, więc po­rzu­ci­li­śmy wy­obraź­nię, ni­czym bez­u­ży­tecz­ny re­likt daw­nej cy­wi­li­za­cji. Na­sta­ła era sa­mo­lo­tów, więc już nikt nie po­dró­żu­je, nie tak na­praw­dę. Prze­strzeń pu­blicz­ną zdo­mi­no­wa­ły media, więc prze­sta­li­śmy sa­mo­dziel­nie my­śleć…

Ale po­two­ry, te praw­dzi­we po­two­ry… One nie wy­gi­nę­ły zu­peł­nie. Wręcz prze­ciw­nie, czy­ha­ją w mroku, skry­te przed wścib­ski­mi ocza­mi. Cza­sem jed­nak muszą wyjść na po­wierzch­nię, by za­spo­ko­ić swoje żą­dze. A nie ma słod­szej de­li­cji nad praw­dzi­wą, czy­stą i nie­win­ną duszę…

Po­myśl, Mał­go­rza­to, co by się stało, gdyby taki po­twór prze­żył w ukry­ciu odro­bi­nę zbyt długo? Co je­że­li dawne smaki utra­ci­ły­by głę­bię, a na­sy­ce­nie trwa­ło le­d­wie ulot­ną chwi­lę? Czy taki po­twór by zwa­rio­wał? A może do­strzegł­by moż­li­wo­ści, które zo­sta­ły ce­lo­wo przed nim ukry­te?

Je­steś by­strą ko­bie­tą, więc do tej pory z pew­no­ścią od­ga­dłaś toż­sa­mość owego „męż­czy­zny”. Wi­dzisz, nie prze­czę, że je­stem po­two­rem. Oj nie… Ale tar­ga­ją mną wąt­pli­wo­ści. Pra­gnę się zmie­nić. Ze wszyst­kich sił pró­bo­wa­łem się zmie­nić. Bóg jeden mi świad­kiem, że na­praw­dę pró­bo­wa­łem. Po­przed­nia “lo­ka­tor­ka” także pró­bo­wa­ła. Ob­sta­wi­ła się dzie­siąt­ka­mi ob­ra­zów z wi­ze­run­ka­mi świę­tych… Jakby to miało w czym­kol­wiek pomóc! Tępa sta­ru­cha! Po­win­na być mą­drzej­sza! Po­win­na ro­zu­mieć, że w tym domu nawet naj­więk­sza świę­tość ule­gnie wy­pa­cze­niu!

Mu­sisz wie­dzieć, że mimo naj­szczer­szych chęci, wszel­kie moje do­tych­cza­so­we sta­ra­nia za­wsze koń­czy­ły się po­raż­ką. Spa­li­łem nawet album wy­peł­nio­ny zdję­cia­mi mar­twych dzie­ci, wiesz? Ale oka­za­ło się, że to były tylko pa­miąt­ki, zu­peł­nie bez­u­ży­tecz­ne. W końcu zro­zu­mia­łem… Bu­zu­ją­cej we mnie żą­dzy nie można od tak sobie uga­sić. Jest coś ta­kie­go we mnie… W tym domu…

Ucie­kaj, pro­szę!

 

***

Mał­go­rza­ta bie­gnie ko­ry­ta­rzem, który zdaje się nie mieć końca. Widzi drzwi ma­ja­czą­ce w od­da­li, ale spra­wia­ją wra­że­nie nie­uchwyt­nych. Ni­czym nie­wiel­ki punkt przy­twier­dzo­ny na stałe do linii ho­ry­zon­tu.

Za ple­ca­mi sły­szy od­gło­sy cięż­kich butów ude­rza­ją­cych o po­sadz­kę. Ko­bie­ta nie może po­zbyć się wra­że­nia, że ob­ra­zy za­wie­szo­ne na ścia­nach były już świad­ka­mi po­dob­nych scen. Mar­twe oczy świę­tych nie wy­ra­ża­ły za­in­te­re­so­wa­nia tym po­wta­rza­nym do znu­dze­nia spek­ta­klem, w któ­rym re­gu­lar­nie zmie­nia­no ob­sa­dę.

Gdy Mał­go­rza­ta do­bie­ga wresz­cie do końca ko­ry­ta­rza, na­ci­ska klam­kę, by z prze­ra­że­niem od­kryć, że drzwi są za­mknię­te. Ko­bie­ta de­spe­rac­ko na­pie­ra na nie, kopie, ale nie przy­no­si to spo­dzie­wa­ne­go efek­tu, więc siada na pod­ło­dze i chowa twarz w dło­niach.

Dud­nią­ce kroki są coraz gło­śniej­sze. Krzysz­tof za chwi­lę ją do­pad­nie, a wtedy… Ko­bie­ta stra­ci­ła na­dzie­ję, że zo­sta­nie wy­pusz­czo­na z łap sza­leń­ca. Ręce Mał­go­rza­ty opa­da­ją bez­wład­nie na pod­ło­gę i jedna z nich na­tra­fia na jakiś twar­dy, zimny przed­miot, któ­rym oka­zu­je się nóż my­śliw­ski.

W pierw­szej re­ak­cji ko­bie­ta jest za­sko­czo­na, jed­nak po chwi­li wszyst­ko na­bie­ra dla niej sensu. Ro­zu­mie do­sko­na­le, dla­cze­go Krzysz­tof po­zo­sta­wił ostrze wła­śnie w tym miej­scu. Wie czego od niej ocze­ku­je, ale nie ma pew­no­ści, czy temu po­do­ła.

Od­głos kro­ków usta­je, gdy męż­czy­zna kuca przy prze­ra­żo­nej Mał­go­rza­cie. Przysuwa twarz tak bli­sko, że czuć chłód jego od­de­chu.

– Ja ją wtedy za­bi­łem, wiesz? – Wy­krzy­wia twarz w pa­skud­nym gry­ma­sie. Wi­dząc brak zro­zu­mie­nia w oczach ofia­ry, wy­ja­śnia: – Wiedź­mę, która zwa­bia­ła dzie­ci do domu. W prze­szło­ści miała wiele imion i tyle samo prze­zwisk. Ale „Bab­cia Fa­szyst­ka” było chyba naj­lep­szą nazwą. We­wnętrz­nie sprzecz­ną, a jed­no­cze­śnie taką praw­dzi­wą. Bied­ne dzie­cia­ki…

– Je­steś obłą­ka­ny! – krzy­czy Mał­go­rza­ta. Z tru­dem wy­cie­ra łzy na­pły­wa­ją­ce jej do oczu.

– Co ty do kurwy nędzy wiesz o obłą­ka­niu, tępa suko?! Mam ci opo­wie­dzieć, co ro­bi­ła tutaj wiedź­ma? Zwa­bia­ła dzie­ci. Nie­win­ne, zu­peł­nie bez­bron­ne dzie­ci… A na­stęp­nie czy­ta­ła im ba­śnie, by na ko­niec za­mor­do­wać z zimną krwią. To po­twor­ne, nie uwa­żasz? Ale to nie wszyst­ko, oj nie… Chcesz do­wie­dzieć się, co było naj­gor­sze? Ona wy­ry­wa­ła stro­ny z książ­ki i rzu­ca­ła obok zwłok. Po­tra­fisz to sobie wy­obra­zić? Takie mar­no­traw­stwo?!

Małgorzacie słowa grzę­zną w gar­dle. Jest cała roz­dy­go­ta­na, nie może ze­brać myśli. Osta­tecz­nie wy­da­je z sie­bie ury­wa­ny szept:

– Kim…? Czym ty je­steś…?

Twarz męż­czy­zny mo­men­tal­nie się zmie­nia. Gry­mas czy­ste­go sza­leń­stwa znika. W oczach Krzysz­to­fa można teraz do­strzec tar­ga­ją­cy nim we­wnętrz­ny kon­flikt.

– Ja pró­bo­wa­łem ura­to­wać ba­śnie… Chcia­łem skle­ić książ­kę. – Nagle urywa i się roz­glą­da, jakby w prze­ra­że­niu, po czym kon­ty­nu­uje bła­gal­nym tonem: – To ten dom… Ja nie mo­głem odejść, dalej nie mogę… To wszyst­ko wina domu! Je­stem jego więź­niem, a on do­ma­ga się ko­lej­nych ofiar!

Mał­go­rza­ta ro­zu­mie, że ma wła­śnie je­dy­ną oka­zję do dzia­ła­nia. Pew­nym ru­chem wbija nóż pro­sto w serce na­past­ni­ka. Ostrze znika w ciele, jed­nak wokół nie po­ja­wia się choć­by kro­pla krwi. Krzysz­tof chwy­ta za rę­ko­jeść, nie pró­bu­je jej po­cią­gnąć, a je­dy­nie czule gła­dzi dło­nią me­ta­lo­we za­koń­cze­nie. Twarz męż­czy­zny wy­peł­nia uśmiech, który nie znika nawet wtedy, gdy pada na pod­ło­gę, po­zba­wio­ny życia.

Mał­go­rza­ta nie ma pew­no­ści, czy to już ko­niec kosz­ma­ru, jed­nak pod­skór­nie czuje, że nie po­win­na mar­no­wać czasu. Bie­gnie ko­ry­ta­rzem, otwie­ra jedne drzwi za dru­gi­mi. Zu­peł­nie igno­ru­je ota­cza­ją­ce ją wnę­trze. Serce wali jak osza­la­łe, ale ko­bie­ta nie po­zwa­la sobie choć­by na se­kun­dę wy­tchnie­nia. Ma świa­do­mość, że dom może skry­wać jesz­cze wiele nie­bez­pie­czeństw.

W końcu Mał­go­rza­ta do­cie­ra do spo­re­go wia­tro­ła­pu zakończonego masywnymi drzwiami. Wie, że to jej prze­pust­ka na wol­ność. Kła­dzie dłoń na klam­ce, jed­nak jej nie na­ci­ska. Kątem oka do­strze­ga za­wi­niąt­ko le­żą­ce na pa­ra­pe­cie. Pod­cho­dzi bli­żej, chwy­ta przed­miot i roz­wi­ja pa­pier. Na twa­rzy ko­bie­ty wy­ra­sta de­li­kat­ny uśmiech, gdy w jej dłoni lą­du­je aro­ma­tycz­ny ka­wa­łek pier­ni­ka. Nie­spo­dzie­wa­nie per­spek­ty­wa opusz­cze­nia domu wy­da­je się jej… Nie­wła­ści­wa.

Przez dłuż­szą chwi­lę Mał­go­rza­ta wal­czy z my­śla­mi, ale osta­tecz­nie do­cie­ra do niej, że nie może odejść. Jak mia­ła­by odejść? Przy każ­dym sta­rym domu jest tak wiele do zro­bie­nia, a ten jest tak bar­dzo za­nie­dba­ny…

A co jak przyj­dą dzie­ci?, myśli.

W oczach ko­bie­ty po­ja­wia się nie­do­bry błysk, gdy znika w cze­lu­ściach domu.